Περιστατικά bullying έρχονται στη δημοσιότητα καθημερινά (τα τελευταία χρόνια και στη χώρα μας) αν και δεν πρόκειται για καινούργιο φαινόμενο.
Ενώ σαν φαινόμενο επισημαίνεται και καταγράφεται τη δεκαετία του 1970, δεν θα πρέπει να θεωρηθεί ότι εμφανίζεται και τότε. Εξάλλου αποτελεί μια ακόμη έκφραση της βίαιης συμπεριφοράς η οποία υπάρχει με τη γέννηση του ανθρώπου.
Σύμφωνα με τον Olweus σχολική βία και σχολικός εκφοβισμός παρατηρείται όταν ένα παιδί «εκτίθεται, κατ’ επανάληψη και σε διάρκεια χρόνου, σε αρνητικές πράξεις από ένα ή περισσότερα άτομα.» Και η λέξη κλειδί είναι το «επανάληψη».
Οι εκπαιδευτικοί αν και εντοπίζουν και αναγνωρίζουν το πρόβλημα του εκφοβισμού, εντούτοις αισθάνονται ότι είναι μόνοι τους απέναντι σε αυτό και δε μπορούν να κάνουν πολλά για να το αντιμετωπίσουν. Αν και υπάρχουν κάποιες πολύ φωτεινές εξαιρέσεις.
Πρόσφατα στο διαδίκτυο κυκλοφόρησε μια ιστορία για μια δασκάλα που βρήκε τον τρόπο να δώσει ένα καλό μάθημα στους μαθητές της. Διαβάστε την..
«Αποφάσισα να σταματήσω σε ένα μανάβικο το πρωί για να αγοράσω δυο μήλα. Την πρώτη ώρα του μαθήματος είπα στα παιδιά ότι σήμερα θα κάνουμε κάτι διαφορετικό. Τους έδειξα τα δυο μήλα και τους ζήτησα να μου απαριθμήσουν τις διαφορές και τις ομοιότητες τους. Μου είπαν ότι τα μήλα ήταν ακριβώς ίδια. Είχαν και τα δύο το ίδιο χρώμα και το ίδιο σχήμα…
Η μοναδική διαφορά τους ήταν ότι το ένα ήταν λίγο πιο γυαλιστερό και πιο μεγάλο από το άλλο. Ελάχιστα όμως.
Τότε πήρα στο χέρι μου το μικρότερο και είπα:
«Αηδία. Αυτό το μήλο φαίνεται σιχαμερό!» Και το πέταξα στο πάτωμα. Τα παιδιά με κοίταζαν σαν να ήμουν τρελή! Γελούσαν αμήχανα αν και μέσα τους είμαι σίγουρη ότι πίστεψαν ότι έχασα το μυαλό μου.
Στη συνέχεια πήρα το μήλο από το πάτωμα και το έδωσα στο μαθητή που κάθονταν στο πρώτο θρανίο. Του είπα:
«Δεν είναι πολύ χάλια αυτό το μήλο; Πρέπει να πεις κάτι άσχημο για αυτό το μήλο και να το πετάξεις και εσύ στο πάτωμα». Ο μαθητής το έκανε και εγώ του ζήτησα να το δώσει στον διπλανό του για να κάνει και αυτός το ίδιο.
Όλα τα παιδιά με τη σειρά πήραν το μήλο στα χέρια τους, του είπαν κάτι άσχημο και στη συνέχεια το πέταξαν στο πάτωμα. Τι του είπαν;
«Μισώ τη φλούδα σου», «έχεις ένα πολύ άσχημο κόκκινο χρώμα», «μάλλον είσαι γεμάτο σκουλήκια».. είναι μόνο μερικά από όσα άκουσε το καημένο το μήλο.
Ένιωσα πραγματικά συμπάθεια για αυτό το άψυχο αντικείμενο … αλλά δεν σταμάτησα αυτό που συνέβαινε.
Όταν τέλειωσαν όλα τα παιδιά μου, πήρα πάλι τα δυο μήλα στα χέρια μου και τους ζήτησα να μου πουν ξανά σε τι μοιάζουν και σε τι διαφέρουν. Η απάντηση τους δεν άλλαξε. Τα μήλα ήταν ίδια. Δεν είχαν καμία διαφορά. Αν και το μικρότερο είχε δεχθεί πολλά χτυπήματα, δεν το ξεχώριζες εξωτερικά από το άλλο.
Πήρα ένα μαχαίρι και έκοψα το μεγαλύτερο, το πιο γυαλιστερό μήλο. Ήταν τέλειο. Όλα τα παιδιά μου άρχισαν να φωνάζουν με θαυμασμό: «Τι όμορφο που είναι!»
Στη συνέχεια έκοψα το δεύτερο. Ήταν χτυπημένο, γεμάτο μελανιές στα σημεία που δέχτηκε τα χτυπήματα. «Αηδία.. Δεν θέλω να το φάω αυτό το μήλο! Πάρτο μακριά μου», έλεγαν τα παιδιά μου μόλις το είδαν.
Τότε εγώ απλά τα κοίταξα και είπα:
«Ναι, αλλά εμείς όλοι δεν φταίμε που το μήλο έγινε τόσο αηδιαστικό; Εμείς φταίμε. Γιατί λοιπόν να μην το φάμε;»
Τα παιδιά πάγωσαν και με κοιτούσαν με ανοιχτό το στόμα.
«Βλέπετε παιδιά, αυτό ακριβώς κάνουμε στους άλλους ανθρώπους όταν τους λέμε άσχημα και επώδυνα πράγματα. Όταν τους κουτσομπολεύουμε, τους βρίζουμε, τους αποκαλούμε «χοντρούς» και «άσχημους» ή τους λέμε ότι δεν μπορούν να είναι φίλοι μας. Όταν τα κάνουμε όλα αυτά, είναι σαν να τους πιάνουμε, να τους πετάμε στο πάτωμα και να τους δημιουργούμε μελανιές στο εσωτερικό τους. Μελανιές που μπορεί να μην φαίνονται όταν τους βλέπετε, υπάρχουν όμως μέσα τους και τους καταστρέφουν! Δεν φεύγουν. Με το χρόνο μεγαλώνουν και προχωρούν πιο βαθιά».
Πήρα στα χέρια μου το χτυπημένο μήλο και συνέχισα:
«Αυτό είναι που κάνουμε ο ένας στον άλλον. Πρέπει να το σταματήσουμε. Πρέπει να σταματήσουμε να πετάμε ο ένας τον άλλον στο πάτωμα».
Δεν έχω δει ποτέ τα παιδιά μου να κατανοούν κάτι τόσο γρήγορα. Όλο αυτό ήταν πραγματικό και πολύ έντονο συναισθηματικά. Τα παιδιά γέλασαν, φώναξαν, λυπήθηκαν, μα στο τέλος κατάλαβαν.
Γιατί το λέω αυτό; Το μεσημέρι στο διάλειμμα τα περισσότερα με πλησίασαν για να μου πουν: «Κυρία τώρα πια, ξέρω».
Με βάση τα αποτελέσματα μιας μελέτης που πραγματοποίησε η Εταιρία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου σε συνεργασία με την Παιδαγωγική σχολή του Α.Π.Θ., το 29% των μαθητών έχει υποστεί κάποια μορφή εκφοβισμού εντός του σχολικού περιβάλλοντος με συχνότητα δύο ως τρεις φορές το μήνα ή και περισσότερο.
Ίσως το μάθημα που έδωσε αυτή η δασκάλα γίνει αιτία να ξεκινήσουν κάποιες πιο ουσιαστικές συνομιλίες στα σχολεία. Σε κάθε περίπτωση, αυτό είναι ένα σημαντικό μήνυμα που πρέπει να μοιραστείτε.
