Σας έχουμε τα καλύτερα κολπά που θα βοηθήσουν τα παιδιά σας εύκολα να μάθουν ορθογραφια.
Οι αριθμοί 1-20 γράφονται με μια λέξη, π.χ. έντεκα, δεκαεφτά, αλλά οι αριθμοί από το 21 και πάνω γράφονται με δύο λέξεις, π.χ. είκοσι ένα, πενήντα έξι.
Οι λέξεις «εννιά», «εννιακόσια» και «εννιακοσιοστός» γράφονται με νν, αλλά οι λέξεις «ενενήντα», «ένατος» και «ενενηκοστός» γράφονται με ν.
Λέμε «τρία δώρα», άρα «τριάμισι δώρα» και «τρεις ώρες», άρα «τρεισήμισι» ώρες.
Η λέξη «τι» δεν τονίζεται, γιατί είναι μονοσύλλαβη.
Το ίδιο ισχύει και για τις λέξεις «ποιος», «ποια», «ποιο».
Η λέξη βράδυ είναι εξαίρεση του κανόνα ότι τα ουδέτερα γράφονται με –ι, και γράφεται με –υ, αλλά οι λέξεις βραδιά, βράδια, βραδιάζει, βραδινός γράφονται με –ι.
Αυτό δεν ισχύει για τις υπόλοιπες εξαιρέσεις των ουδετέρων σε –ι, δηλ. στάχυ – στάχυα, δάκρυ – δάκρυα κτλ.
Όταν ενώνουμε δύο λέξεις απλές για να φτιάξουμε μια σύνθετη, το συνδετικό φωνήεν είναι ο, αλλά τα σύνθετα της λέξης «όροφος» γράφονται με ω, δηλαδή «διώροφος», «τριώροφος» κτλ.
Οι λέξεις «ανεξαρτήτως» και «επικεφαλής» είναι επιρρήματα και άρα δεν κλίνονται, π.χ. Αυτό είναι απόφαση του επικεφαλής.
Η σωστή φράση είναι «στο πλαίσιο» και όχι «στα πλαίσια».
Οι λέξεις που έχουν ως β’ συνθετικό τη λέξη «νους», γράφονται με οι, π.χ. πρόνοια, ομόνοια.
Οι φράσεις «κατ΄ αρχήν» και «κατ΄ αρχάς» δεν έχουν την ίδια σημασία. Το «κατ΄ αρχήν» σημαίνει «στα βασικά σημεία» και το «κατ΄ αρχάς» έχει την έννοια του «αρχικά, πρώτα πρώτα».
Οι λέξεις «μέθοδος» και «ψήφος» είναι θηλυκές.
Η οριστική έγκλιση παίρνει αύξηση στους ιστορικούς χρόνους, π.χ. επαναλαμβάνω à επανέλαβα.
Η προστακτική έγκλιση όμως δεν παίρνει αύξηση, π.χ. Επανάλαβε!
Τα περισσότερα χωρ- γράφονται με ω, π.χ. χωριό, χωρίζω, με βασικές εξαιρέσεις τις λέξεις «χορός», «χόρτο», «χορταίνω».
Η λέξη «μέσα» μπορεί να μετατραπεί σε «μες», όταν η λέξη που ακολουθεί αρχίζει από «σ».
Το «δυσ-» με υ φανερώνει ότι κάτι είναι δύσκολο ή κακό, π.χ. δυσκίνητος, δυστυχία, ενώ το «δισ-» με ι έχει σχέση με τον αριθμό 2, π.χ. δισύλλαβος, δίκυκλο.
Οι λέξεις «σαν» και «ως» δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν η μια στη θέση της άλλης. Το «σαν» χρησιμοποιείται για να κάνει παρομοίωση και το «ως» για να αποδώσει μια πραγματική ιδιότητα.
Το ρήμα «βάλλω» και τα σύνθετά του, π.χ. αναβάλλω, καταβάλλω, γράφονται με λλ, ενώ τα παράγωγα ουσιαστικά του με λ, π.χ. αναβολή, καταβολή.
παίρνω – περνώ: η λέξη «παίρνω» γράφεται με «αι», γιατί το «α» μοιάζει με καλαθάκι στο οποίο παίρνω το φαγητό μου στο σχολείο, ενώ η λέξη «περνώ» γράφεται με «ε» γιατί το ε μοιάζει με το δρόμο που περνώ για να πάω στο σπίτι μου.
τείχος – τοίχος: η λέξη «τείχος» γράφεται με «ει», γιατί παίρνει μπροστά τη λέξη «το», δηλαδή «το τείχος», ενώ η λέξη «τοίχος» γράφεται με «οι» γιατί παίρνει μπροστά τη λέξη «ο», δηλαδή «ο τοίχος».
κλείνω – κλίνω: η λέξη «κλείνω» γράφεται με «ει», γιατί με το κλειδί μου κλείνω την πόρτα, το παράθυρο, το ντουλάπι ή το συρτάρι μου, ενώ η λέξη «κλίνω» γράφεται με «ι» γιατί σημαίνει ότι έχω μια κλίση, π.χ. «Ο δρόμος κλίνει προς τα δεξιά». Επίσης, η λέξη «κλίνω» γράφεται με «ι» γιατί όταν κλίνουμε τα ουσιαστικά, τα ρήματα και τα επίθετα δε χρησιμοποιούμε κλειδιά!
στίχος – στοίχος: η λέξη «στίχος» γράφεται με «ι» και σημαίνει «μια σειρά του ποιήματος», ενώ η λέξη «στοίχος» γράφεται με «οι» και σημαίνει «μια σειρά από παρόμοια πράγματα». Έτσι «δεντροστοιχία» σημαίνει «μια σειρά από δέντρα». Επίσης, στην παρέλαση οι μαθητές «στοιχίζονται», δηλαδή παρατάσσονται σε «στοίχους», δηλαδή σε σειρές και όχι σε ποιήματα!
άμεσα – αμέσως: η λέξη «άμεσα» απαντά στην ερώτηση «πώς;», δηλαδή είναι τροπικό επίρρημα και έχει την έννοια του «κατευθείαν, πολύ», ενώ η λέξη «αμέσως» απαντά στην ερώτηση «πότε;», δηλαδή είναι χρονικό επίρρημα και έχει την έννοια του «τώρα», π.χ. «Η συζήτηση δε με αφορά άμεσα» αλλά «Να μου απαντήσεις αμέσως».
Επίσης, υπάρχουν κάποιες λέξεις ή φράσεις που συνήθως χρησιμοποιούνται λάθος. Ας τις διευκρινίσουμε:
Η λέξη «μεγένθυση» είναι λάθος και η σωστή λέξη είναι «μεγέθυνση», διότι το ρήμα από το οποίο βγαίνει είναι το «μεγεθύνω» και όχι το «μεγενθύω».
Η λέξη «αποθανατίζω» είναι λάθος και η σωστή λέξη είναι «απαθανατίζω», διότι το ρήμα δηλώνει ότι θέλω να κάνω κάτι «αθάνατο» και όχι «οθάνατο».
Η φράση «στις μία η ώρα» είναι λάθος και η σωστή φράση είναι «στη μία η ώρα», διότι η ώρα είναι μία και άρα δηλώνει ενικό αριθμό!
Η λέξη «ανέκαθεν» είναι επίρρημα και σημαίνει «από παλιά». Η κατάληξη «–θεν» σημαίνει «από», άρα αν πούμε «από ανέκαθεν» είναι σα να λέμε «από από παλιά»!
Οι μήνες «Σεπτέμβριος», «Νοέμβριος» και «Δεκέμβριος» έχουν «μ», ενώ ο «Οκτώβριος» δεν έχει.
Οι αριθμοί που τελειώνουν σε «–ήντα» γράφονται πάντα με «η», δηλαδή «πενήντα», «εξήντα», «εβδομήντα», «ενενήντα».
Καλή ορθογραφία!
Πλακίδα Έλλενα, Ειδικός Παιδαγωγός,
ΚΕΜΥΛΟ,
Κέντρο Εξειδικευμένης Μαθησιακής Υποστήριξης
και αποκατάστασης Λόγου – Ομιλίας
Αριστοφάνους 32, Χαλάνδρι
Τηλ. 2106828177
