Πεταμένα παιχνίδια και ρούχα, σκισμένα χαρτιά, ζωγραφισμένοι τοίχοι, ακόμα και κατσαρολικά έξω από τα ντουλάπια τους, είναι μερικά μόνο παραδείγματα ακαταστασίας, από αυτά που θα αναγκάζονται να υποστούν όσοι γονείς έχουν μικρά παιδιά… Σίγουρα όσες μανούλες διαβάζετε, καταλαβαίνετε από πρώτο χέρι! Εδώ, ξεκινά και το δίλημμα: πρέπει να αφήσετε το παιδί να εκφραστεί ελεύθερα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται, ή να του κάνετε τις πρώτες παρατηρήσεις για να καταλάβει ότι δεν μπορεί να κάνει ό,τι θέλει; Η απάντηση έχει να κάνει κυρίως με την ηλικία του παιδιού, γι’ αυτό και θα πρέπει να γίνει ο απαραίτητος διαχωρισμός ανά ηλικιακή ομάδα.
Παιδιά έως 3 ετών
Από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να περπατάει, ξεκινά και το τρέξιμο των γονέων… Τότε, το παιδί αρχίζει να εξερευνά τον κόσμο, να ανακαλύπτει τον χώρο, να τρέχει από δω και από εκεί και να μη σταματάει μέχρι, τελικά, να κουραστεί. Και πάλι, τίθεται το ίδιο ερώτημα! Τι θα κάνετε;
Οι απόψεις διίστανται. Ωστόσο, σύμφωνα με έρευνα που έγινε στο Πανεπιστήμιο της Iowa αποδείχθηκε ότι όσα παιδιά έχουν την ελευθερία να είναι πιο ακατάστατα, μαθαίνουν να μιλάνε πιο γρήγορα και να συνδυάζουν τα διάφορα αντικείμενα ή τρόφιμα με τις αντίστοιχες λέξεις. Μάλιστα, όσα κάθονται στο καρεκλάκι φαγητού, αισθάνονται ότι εκεί είναι ο δικός τους χώρος στον οποίο μπορούν να κάνουν ό,τι θέλουν, να λερωθούν ελεύθερα και άρα να μάθουν και πιο γρήγορα!
Αν λάβετε, λοιπόν, υπόψη σας τα ευρήματα της έρευνας, καλό θα είναι να αφήσετε το παιδί να κάνει τις εξερευνήσεις του, όποτε θέλει, χωρίς περιορισμούς. Η ηλικία αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ανάπτυξή του, καθώς τότε θα μπορέσει να κατανοήσει την αίσθηση του χώρου και να χρησιμοποιεί τις αισθήσεις του για να μαθαίνει συνεχώς καινούρια πράγματα!
Αντίθετα, σύμφωνα με τη μέθοδο Montessori, τα παιδιά, ήδη από τα 2 τους χρόνια, μπορούν να μάθουν να μαζεύουν τα παιχνίδια και τα πράγματά τους. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στην αυτοδιδασκαλία και στην πρωτοβουλία του παιδιού να μαθαίνει να κάνει μόνο του κάποια βασικά πράγματα. Με τον τρόπο αυτό, αναπτύσσεται η αυτοπειθαρχία του ενώ μαθαίνει να γίνεται σταδιακά πιο αυτόνομο.
Παιδιά από 3-6 ετών
Από την ηλικία των 3 ετών, τα παιδιά είτε αρχίζουν να πηγαίνουν στον παιδικό σταθμό είτε ξεκινούν σιγά-σιγά τις πρώτες τους δραστηριότητες. Έτσι, ξεκινούν να έρχονται σε επαφή με άλλα παιδιά της ηλικίας τους σε καθημερινή βάση, αλλά και με άλλους ενήλικες, εκτός από τους γονείς τους, στους οποίους θα αναγκαστούν να ακούσουν. Αρχίζουν να γίνονται πιο ενεργά και δραστήρια και να καταλαβαίνουν περισσότερο όσα τους λέτε!
Τότε, καλό θα είναι σταδιακά να βάλετε το παιδί σας σε ένα πρόγραμμα χαλαρής πειθαρχίας.
Μπορείτε να αρχίσετε με τα παιχνίδια του: δώστε του να καταλάβει ότι μπορεί να παίξει με ό,τι θέλει και όποτε θέλει, αρκεί στο τέλος να τα βάλει όλα στη θέση τους. Στην αρχή, βοηθήστε το και εσείς, δείχνοντάς του πού πρέπει να τα τοποθετεί για να τα έχει όλα σε τάξη. Σε περίπτωση που δυσανασχετήσει, επιμείνετε.
Εάν και πάλι δεν καταλάβει, μπορείτε να του πείτε ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις αν αρνείται να συγυρίσει τα πράγματά του. Μπορείτε, για παράδειγμα, να του πείτε ότι δεν θα δει τα αγαπημένα του κινούμενα σχέδια στην τηλεόραση ή ότι δε θα του διαβάσετε το αγαπημένο του παραμύθι πριν κοιμηθεί.
Εφόσον ακόμα δυσκολεύεται, καλό είναι να του δώσετε κάποιες εναλλακτικές. Μία καλή ιδέα είναι να ορίσετε μία συγκεκριμένη μέρα που θα μπορεί να εκφραστεί πιο ελεύθερα, μαθαίνοντας όμως και πάλι τα όριά του. Ενδεικτικά, μπορείτε να απλώσετε χαρτί στο πάτωμα, και να του τονίσετε ότι θα μπορέσει να ζωγραφίζει μόνο εκεί, χωρίς να χρωματίσει καθόλου τους τοίχους.
Παιδιά από 6 ετών και πάνω
Όταν τα παιδιά φτάσουν σε ηλικία σχολείου, θα πρέπει να συνειδητοποιούν ότι είναι τα ίδια υπεύθυνα για τα πράγματά τους και, αν χάσουν ή χαλάσουν κάτι, θα πρέπει να σας ενημερώσουν.
Το σχολείο βοηθάει πολύ σε αυτό, αφού εκεί θα πρέπει αναγκαστικά να μαζεύουν μόνα τους όλα τους τα πράγματα στο τέλος του μαθήματος και να φτιάχνουν τη σχολική τους τσάντα κάθε βράδυ.
Αυτόματα και υποσυνείδητα, τα παιδιά θα αρχίσουν να γίνονται οι κύριοι των πραγμάτων τους και στο σπίτι. Ακόμα, όμως, και αν αυτό δε γίνει, θα πρέπει να τους δώσετε να καταλάβουν ότι, όπως είναι υπεύθυνα για τα πράγματά τους σχολείο, έτσι θα πρέπει να είναι υπεύθυνα και για τα πράγματά τους στο σπίτι! Εξηγήστε τους ότι το δωμάτιό τους, μετά το παιχνίδι ή το διάβασμα, θα πρέπει να είναι συγυρισμένο, πρώτα από όλα, για τη δική τους ευκολία. Έτσι, θα βρίσκουν αμέσως ό,τι χρειάζονται!
Μπορείτε να τους αφήσετε την πρωτοβουλία να αλλάξουν θέση στα αρκουδάκια τους, στα παιχνίδια τους ή τα βιβλία τους, έτσι ώστε να αισθανθούν πιο υπεύθυνα και πιο ενεργά σε όλο αυτό!
Αν σας ζητήσουν τη βοήθειά σας, μην την αρνηθείτε! Σταδιακά, θα παρατηρήσετε ότι και τα ίδια θα αποζητούν την τάξη, γιατί θα καταλάβουν ότι τους διευκολύνει περισσότερο!
