Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ

Στην Ελλάδα το ποδόσφαιρο εμφανίστηκε λίγο πριν το 1900 όταν στα λιμάνια του Πειραιά, και της Πάτρας. Παράλληλα σε πόλεις εκτός τότε Ελληνικών συνόρων όπου υπήρχαν ελληνικές κοινότητες όπως της Θεσσαλονίκης, της Κέρκυρας αλλά και της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, ναυλοχούσαν αγγλικά πολεμικά πλοία και έπαιζαν οι ναύτες μεταξύ τους ποδόσφαιρο.

Παράλληλα πολλοί Έλληνες φοιτητές σε αγγλικά πανεπιστήμια αλλά και μετανάστες σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες επέστρεφαν στην Ελλάδα και έφερναν μαζί τους και το ποδόσφαιρο, όπως ο Παναγής Βρυώνης όπου στην Γενεύη που ήταν έπαιζε ποδόσφαιρο στην Σερβέτ Γενεύης, ο Ανδριανόπουλος μετέπειτα ιδρυτής και ποδοσφαιριστής του Ολυμπιακού και ο Μ. Ισαΐας, ο οποίος ήταν ο πρώτος Έλληνας διαιτητής

Στην Κέρκυρα υπάρχει μαρτυρία για ποδοσφαιρικό αγώνα που διεξήχθη μεταξύ Μεικτής ομάδας Ελλήνων και Εβραίων εναντίον ναυτών που ναυλοχούσε στο λιμάνι, η μεικτή ομάδα ήταν νικήτρια του αγώνα [1].

Το 1895 ο Α. Βλαστός μεταφράζει περιληπτικά τους κανονισμούς από τα Αγγλικά στα Ελληνικά και το 1898 ο Ιωάννης Χρυσάφης ολοκληρώνει τη μετάφραση.

Το 1896 στους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας γίνονται αγώνες επίδειξης μεταξύ της Δανίας της Μικτής Σμύρνης και της μικτής Θεσσαλονίκης.

Στο μεταξύ αρχίζουν να ιδρύονται και οι πρώτοι σύλλογοι που καλλιεργούν και το ποδόσφαιρο ο Παναθηναϊκός, o Πανελλήνιος Γ.Σ., ο Εθνικός Γ.Σ., ο Παναχαϊκός Γ.Σ., ο Πειραϊκός Σύνδεσμος, ο Ήφαιστος. Εκτός των ελληνικών συνόρων ιδρύονται ο Πέρα Κλούμπ στην Κωνσταντινούπολη, ο Πανιώνιος Γ.Σ.Σ. και ο Γ.Σ. Απόλλων στην Σμύρνη, στην Θεσσαλονίκη οΌμιλος Φιλομουσών Θεσσαλονίκης, η Ουνιόν Σπορτίβ,. Ο ΣΕΓΑΣ συμπεριλαμβάνει το ποδόσφαιρο στην δύναμή του και προκηρύσσει και το πρώτο πανελλήνιο πρωτάθλημα, το 1906, με νικητή τον Εθνικό ΓΣ, ενώ στην Σμύρνη το πρώτο πρωτάθλημα είχε διοργανωθεί πολύ νωρίτερα το 1898 με νικητή τον Απόλλωνα.

Από το 1907 εισάγεται στα σχολεία και αρχίζουν να γίνονται αγώνες ανάμεσα σε μαθητές γυμνασίων και μεταξύ φοιτητών. Το ποδόσφαιρο παραμένει στον ΣΕΓΑΣ μέχρι το 1923 όταν οι σύλλογοι ιδρύουν την Ε.Π.Σ.Ε.. Εκείνη την περίοδο ιδρύονται και οι πρώτες ποδοσφαιρικές ενώσεις. Το 1926 ιδρύεται η ΕΠΟ και το ποδόσφαιρο μπαίνει σε πιο οργανωμένες βάσεις. Το 1959 άρχισε το πρωτάθλημα Α΄ Εθνικής Κατηγορίας και το 1979 εισήχθη επίσημα ο επαγγελματισμός.

Ένα πολύ μεγάλο βήμα για την εξέλιξη του ελληνικού ποδοσφαίρου είναι η κατάκτηση του EURO 2004 από την Εθνική Ελλάδος. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη επιτυχία στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Σε επίπεδο συλλόγων, ως μεγαλύτερο επίτευγμα παραμένει η πρόκριση του Παναθηναϊκού στον τελικό του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Ευρώπης το 1971 (ηττήθηκε από τον Άγιαξ Ολλανδίας με 2-0).

Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (ΕΠΟ) αποτελεί τον ανώτατο οργανισμό διοίκησης του ποδοσφαίρου στην Ελλάδα. Ιδρύθηκε στις 14 Νοεμβρίου 1926, με κοινή απόφαση των τριών μεγάλων Ενώσεων της χώρας (Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης). Έναν χρόνο αργότερα, το 1927 γίνεται μέλος της διεθνούς ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας (FIFA), ενώ το 1954 γίνεται μέλος και της ευρωπαϊκής ποδοσφαιρικής συνομοσπονδίας (UEFA).

Το πρώτο πρωτάθλημα στην Ελλάδα διοργανώθηκε το 1906, με την συμμετοχή του Εθνικού Αθηνών, Πανελλήνιου και Πειραϊκού. Μέχρι το 1912 διοργανώνεται συνεχώς πρωτάθλημα με συμμετοχή πάντα από την Αττική, αφού η μετακίνηση από την επαρχία στην πρωτεύουσα την εποχή εκείνη ήταν πολύ δύσκολη. Λόγω έλλειψης στοιχείων δεν είναι διευκρινισμένο πλήρως αν τα διοργάνωσε όλα τα πρωταθλήματα ο ΣΕΓΑΣ ή κάποια από αυτά τα σωματεία. Το τελευταίο πρωτάθλημα του ΣΕΓΑΣ διοργανώθηκε το 1912. Μετά τους Βαλκανικούς πολέμους, που επιρρέασαν αρνητικά τις ομάδες, γίνεται την περίοδο 1922-23 μια νέα προσπάθεια για διοργάνωση πανελλήνιου πρωταθλήματος με την δημιουργία της Ένωση Ποδοσφαιρικών Σωματείων Ελλάδος (ΕΠΣΕ). Η νέα ένωση διοργάνωσε πρωτάθλημα για πρώτη φορά με συμμετοχή συλλόγων εκτός Αττικής, καθώς λαμβάνουν μέρος ομάδες από την Θεσσαλονίκης. Ο Πειραϊκός Σύνδεσμος νικώντας τον Άρη Θεσσαλονίκης με 3-1 αναδείχτηκε πρωταθλητής Ελλάδος, αλλά η προσπάθεια δεν συνεχίστηκε, αφού η ένωση διαλύθηκε την ίδια χρονιά.

Μετά την ίδρυση της Ελληνική ποδοσφαιρική Ομοσπονδία το 1926, προκηρύσσεται ένα νέο Πανελλήνιο πρωτάθλημα για την επόμενη χρονιά (περίοδος 1927-28), με τη συμμετοχή των πρωταθλητριών ομάδων των τριών ιδρυτικών ποδοσφαιρικών ενώσεων: Ε.Π.Σ. Αθηνών, Ε.Π.Σ. Πειραιώς και Ε.Π.Σ. Μακεδονίας. Στο πρώτο πρωτάθλημα όμως δεν συμμετείχαν οι Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ λόγω προστριβών με την ΕΠΟ, ιδρύοντας μια ανεπίσημη ένωση που έγινε γνωστή με το όνομα ΠΟΚ. Τον Ιούλιο του 1928 η ΕΠΟ αποφάσισε να δεχτεί και πάλι τα τρία σωματεία στα μητρώα της αλλά η συνεργασία των τριών μεγάλων συλλόγων συνεχίστηκε σε διάφορους τομείς. Ουσιαστικά, η συνεργασία αυτή συνεχίστηκε μέχρι την ίδρυση του επαγγελματικού ποδοσφαίρου.

Οι πρώτες διοργανώσεις γίνονταν με ομάδες της Αθήνας, του Πειραιά και της Θεσσαλονίκης, αποκλείοντας τις επαρχιακές. Αρχικά διεξαγόταν τα τοπικά πρωταθλήματα των πόλεων και στην τελική φάση προκρίνονταν άλλοτε μόνο οι πρώτες, άλλοτε οι δύο ή οι τρεις πρώτες ομάδες. Για πρώτη φορά επαρχιακές ομάδες συμμετείχαν το 1953-54 κι αυτές ήταν η Παναχαϊκή από τη Νότια Ελλάδα και η Νίκη Βόλου από την Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα.

Το 1959-60 δημιουργείται μόνιμη κατηγορία, η Α’ εθνική με τη μορφή που διατηρεί ως σήμερα, ενώ το 1979-80 το Ελληνικό ποδόσφαιρο γίνεται επαγγελματικό με την ΕΠΑΕ να έχει την ευθύνη της διοργάνωσης του. Με νομοσχέδιο που κατατέθηκε στην βουλή στις 19 Ιανουαρίου 1979 οι σύλλογοι μετατρέπονται σε ανώνυμες εταιρείες. Ταυτόχρονα επιχειρηματίες και εφοπλιστές αναλαμβάνουν τις νέες ΠΑΕ αποκτώντας τα πλειοψηφικά πακέτα των μετοχών και πρώτος πρόεδρος της ΕΠΑΕ εκλέγεται ο Μάκης Ιθακήσιος. Την αγωνιστική περίοδο 2006-07 διαλύεται η ΕΠΑΕ και ιδρύεται η Σούπερ Λίγκα, η οποία αναλαμβάνει και την διοργάνωση του έως σήμερα.

Η Β’ εθνική κατηγορία είναι η δεύτερη σε τάξη κατηγορία του ελληνικού ποδοσφαίρου, μετά το πρωτάθλημα της Α’ εθνικής. Δημιουργήθηκε προς τα τέλη της αγωνιστικής περιόδου 1959-60, αρκετούς μήνες μετά την καθιέρωση της Α’ εθνικής, καταργώντας παράλληλα τα τοπικά πρωταθλήματα Αθήνας, Πειραιά, Θεσσαλονίκης και Πανεπαρχιακού και θέτοντας σε νέα βάση τη δομή του ελληνικού ποδοσφαίρου.

Στα πρώτα της βήματα σχεδόν κάθε χρόνο άλλαζε και το σύστημα διεξαγωγής της. Από την περίοδο 1962-63 αποφασίσθηκε η μονιμοποίηση της κατηγορίας, κάτι που περιλάμβανε ως απαραίτητη προϋπόθεση την «απαγκίστρωση» των ομάδων από τα τοπικά τους πρωταθλήματα. Η λεπτομέρεια αυτή έχει οδηγήσει πολλούς από τους καταγραφείς των στοιχείων της Β’ Εθνικής να αναφέρουν αυτή την περίοδο ως επίσημη αφετηρία του δεύτερου σε τάξη εθνικού πρωταθλήματος.

Λίγα χρόνια αργότερα, το 1966 ξεκίνησε η Γ’ εθνική κατηγορία, αρχικά σαν περιφερειακό τουρνουά, μετά τη λήξη των τοπικών διοργανώσεων, το οποίο όμως η Ε.Π.Ο. χαρακτήριζε επίσημα ως “Γ’ Εθνική”. Συνέχισε από το 1977-78 σαν Εθνικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα με ομίλους, ενώ την περίοδο 1982-83 διεξήχθη σε έναν “πειραματικό” όμιλο, για να γίνει από το 1983 και εντεύθεν Γ΄ Εθνική και επαγγελματική κατηγορία. Από το 1982-83 οι ομάδες της Γ’ εθνικής έχουν το δικαίωμα συμμετοχής στη διοργάνωση του κυπέλλου Ελλάδας.

Το 1988 το Εθνικό Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα μετονομάστηκε σε Δ΄ Εθνική και το 2001 σε Εθνικό περιφερειακό πρωτάθλημα. Διεξάγεται σε ομίλους οι οποίοι καταρτίζονται με γεωγραφικά κριτήρια. Ο πρωταθλητής κάθε ομίλου ανεβαίνει στην Γ΄Εθνική (έως και το 1982 ανέβαινε στη Β’ Εθνική) και σε σπάνια περίπτωση (συνήθως αναδιάρθρωσης) ανεβαίνει και ο δεύτερος. Από κάθε όμιλο υποβιβάζονται κατά κανόνα πολλές ομάδες, συνήθως 4 με 5 και αναπληρώνονται από τις πρωταθλήτριες των τοπικών ενώσεων

Σε πιο χαμηλό επίπεδο υπάρχουν τα τοπικά πρωταθλήματα των διαφόρων τοπικών ενώσεων. Με τη σειρά τους και αυτά μπορούν να έχουν περισότερες από μία κατηγορίες.

Το κύπελλο Ελλάδος στο ποδόσφαιρο διοργανώνεται από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και είναι η δεύτερη σημαντικότερη διοργάνωση μετά το πρωτάθλημα Α’ εθνικής. Συμμετέχουν μόνο ομάδες από τις τρεις εθνικές κατηγορίες, Α’, Β’ και Γ’ εθνικής.

Ως το 1971 όλες οι ποδοσφαιρικές ομάδες συμμετείχαν στη διοργάνωση του Κυπέλλου Ελλάδος. Όμως, με την σταδιακή ανάπτυξη του επαγγελματικού ποδοσφαίρου το χάσμα μεταξύ επαγγελματικών και ερασιτεχνικών συλλόγων έγινε πολύ μεγάλο. Έτσι τα ερασιτεχνικά σωματεία δεν είχαν σοβαρές πιθανότητες να διακριθούν. Γι’ αυτό η Ε.Π.Ο. αποφάσισε να καθιερώσει έναν ξεχωριστό θεσμό Κυπέλλου αποκλειστικά για ερασιτεχνικές ομάδες.

Το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου Γυναικών ξεκίνησε το 1987. Μέχρι το 1990 το πρωτάθλημα ήταν ανεπίσημο και το διοργάνωναν τα ίδια τα σωματεία. Το 1990 η ΕΠΟ δημιούργησε Επιτροπή Γυναικείου Ποδοσφαίρου, η οποία ανέλαβε να διοργανώσει το πρώτο πρωτάθλημα. Η πρώτη διοργάνωση της ΕΠΟ, το 1990, ονομάστηκε δοκιμαστική και η Ομοσπονδία δεν την αναγνώρισε ως επίσημη.

Το 1993 δημιουργήθηκε και Β΄ Εθνική κατηγορία, γνωστό και ως Περιφερειακό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου γυναικών. Διεξάγεται με το σύστημα των ομίλων, και ο πρωταθλητής κάθε ομίλου ανεβαίνει στην Α΄ Εθνική.

Το Κύπελλο Ελλάδος ποδοσφαίρου γυναικών διοργανώνεται από την Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία και είναι η δεύτερη σημαντικότερη διοργάνωση μετά το πανελλήνιο πρωτάθλημα. Στα προκριματικά συμμετέχουν όλες οι ομάδες της Α΄ Εθνικής και προαιρετικά όσες ομάδες της Β΄ Εθνικής θέλουν. Η διοργάνωση ξεκίνησε το 2000 και διεξήχθη το 2001 και το 2002. Από το 2003 η ΕΠΟ σταμάτησε προσωρινά τη διεξαγωγή του, λόγω του ό,τι τα περισσότερα σωματεία αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα μετακινήσεων.

ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: https://el.wikipedia.org/