Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι σκοπός της προεγχειρητικής αξιολόγησης, η οποία πραγματοποιείται από τον αναισθησιολόγο, είναι η βελτιστοποίηση της φυσικής κατάστασης του ασθενούς και η ελάττωση των περιεγχειρητικών επιπλοκών. Ο αναισθησιολόγος, αφού πρώτα έχει εξηγήσει στον ασθενή τη διαδικασία χορήγησης αναισθησίας, τις πιθανές επιπλοκές και την αντιμετώπιση του μετεγχειρητικού πόνου, ζητάει τη συγκατάθεση του ασθενούς.
Η προεγχειρητική εκτίμηση περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού, την κλινική εξέταση του προεγχειρητικού ασθενή, την εκτίμηση εργαστηριακών εξετάσεων, καθώς επίσης και την εντολή για διενέργεια επιπλέον αναγκαίων εξετάσεων. Κατόπιν αυτών, ο αναισθησιολόγος αποφασίζει για το είδος αναισθησίας που θα χορηγήσει στον ασθενή.
Τα νεογνά (ηλικίας<1 μηνός), τα βρέφη (ηλικίας 1-12 μηνών) και τα παιδιά (ηλικίας 1-12 ετών) που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέμβαση δεν είναι απλώς μικροί ενήλικες. Εμφανίζουν σημαντικές ανατομικές, φυσιολογικές, φαρμακολογικές και ψυχολογικές διαφορές οι οποίες πρέπει να ληφθούν υπ’όψιν για την κατάλληλη αναισθησιολογική αντιμετώπιση.
Κατά την προεγχειρητική εκτίμηση και προετοιμασία, ο αναισθησιολόγος θα εντοπίσει τυχόν προβλήματα τα οποία μπορεί να επηρεάσουν τη διαδικασία της αναισθησίας, θα ενημερώσει με απλά λόγια το παιδί και θα εξηγήσει στην οικογένειά του τι πρόκειται να συμβεί κατά τη διάρκεια της αναισθησίας, ποιοι είναι οι πιθανοί κίνδυνοι και θα τους καθησυχάσει.
Στην περίπτωση των παιδιών, το ιατρικό ιστορικό λαμβάνεται από την οικογένεια και είναι σύντομο, συνήθως χωρίς αρκετές πληροφορίες, λόγω της νεαρής ηλικίας του παιδιού.
Το ιατρικό ιστορικό στα παιδιά περιλαμβάνει το ιστορικό γέννησης, το οποίο είναι πολύ σημαντικό ιδίως στα παιδιά τα οποία έχουν γεννηθεί πρόωρα και μπορεί να εμφανίζουν αναπνευστικά προβλήματα, αναιμία ή υποξαιμία. Επίσης μπορεί να εμφανίζουν ανατομικές δυσπλασίες του αναπνευστικού συστήματος.
Στα παιδιά, πριν την μεταφορά τους στην αίθουσα του χειρουργείου, χορηγείται από τον αναισθησιολόγο, προνάρκωση με σκοπό την επίτευξη αγχόλυσης και αμνησίας. Η προνάρκωση πρέπει να είναι αποτελεσματική διότι τα παιδιά είναι ευαίσθητα σε άγνωστο σε αυτά περιβάλλον. Τα μικρά παιδιά έχουν άγχος αποχωρισμού, δεν ακολουθούν πρόθυμα έναν ξένο, ούτε είναι συνεργάσιμα μέσα στη χειρουργική αίθουσα. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας έχουν άγχος για το τι θα συμβεί στο σώμα τους, μήπως πονέσουν ή πεθάνουν. Οι έφηβοι ανησυχούν για την εικόνα του σώματός τους. Η προνάρκωση λοιπόν καταστέλλει αυτή την ανησυχία και το άγχος.
Επίσης τα παιδιά, πριν τη χορήγηση αναισθησίας, θα πρέπει να υποβληθούν σε προεγχειρητική νηστεία. Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Αναισθησιολόγων, τα νεογνά λαμβάνουν στερεά τροφή ή γάλα μέχρι 4 ώρες πριν την επέμβαση διαυγή υγρά μέχρι 2 ώρες πριν. Τα μεγαλύτερα παιδιά ανέχονται μεγαλύτερα διαστήματα νηστείας και δεν τους χορηγείται στερεά τροφή για 8 ώρες και διαυγή υγρά για 2 ώρες προεγχειρητικά.
Η διαδικασία της αναισθησίας περιλαμβάνει εισαγωγή στην αναισθησία, εξασφάλιση αεραγωγού, διατήρηση αναισθησίας και αφύπνιση. Μετά το πέρας της χειρουργικής επέμβασης και την αφύπνιση από την αναισθησία, το παιδί μεταφέρεται στην αίθουσα ανάνηψης όπου παρακολουθείται στενά. Για τα υγιή παιδιά που θα μείνουν σύντομο χρονικό διάστημα στην αίθουσα ανάνηψης, δεν χρειάζεται παρακολούθηση με monitor.
Για τα παιδιά που πάσχουν από κάποια νόσο ή πρόκειται μετά να μεταφερθούν στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας, συνεχίζεται η παρακολούθηση των συστημάτων τους με monitor. Επίσης ο πόνος αντιμετωπίζεται κατάλληλα.
Ναυτία και εμετός είναι επιπλοκές της γενικής αναισθησίας σε όλες τις ηλικίες. Παρατηρούνται πολύ σπάνια σε παιδιά κάτω των τριών ετών, αλλά μπορεί να παρατηρηθούν μετά από οφθαλμολογικές ή ωτορινολαρυγγολογικές επεμβάσεις.
Εν κατακλείδι, υπάρχουν πολλές σημαντικές φυσιολογικές και ανατομικές διαφορές μεταξύ παιδιού και ενήλικα και επίσης η αδυναμία συνεργασίας του παιδιατρικού ασθενή καθιστά αναγκαία τη χορήγηση προνάρκωσης. Η καλή συνεργασία της οικογένειας με τον αναισθησιολόγο θα βοηθήσει στην επιλογή της καταλληλότερης αναισθητικής τεχνικής για τον μικρό ασθενή.
Α. Μαχαιρίδου
MD, PhD, Αναισθησιολόγος-Εντατικολόγος
