Τί είναι οι πρώωρη ήβη και πόσο αθώα είναι τελικά

daddy cool team

Η εφηβεία χαρακτηρίζεται από την ενεργοποίηση των γονάδων και την εμφάνιση των δευτερευόντων χαρακτήρων του φύλου, τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια. Κομβικό σημείο στην παραπάνω διαδικασία αποτελεί η πραγματοποίησή τους στη σωστή χρονική στιγμή. Σε περίπτωση πρόωρης εμφάνισης τους, δηλαδή πριν την ηλικία των εννέα ετών για τα αγόρια και των επτά ετών για τα κορίτσια, κάνουμε λόγο για πρώιμη ήβη. Η πρώιμη ήβη μπορεί να διαχωριστεί σε κεντρική και περιφερική.

Η Κεντρική Πρώιμη Ήβη είναι συχνότερη στα κορίτσια και οφείλεται σε πρόωρη ενεργοποίηση του άξονα των γοναδοτροφινών (FSH, LH). Μπορεί να οφείλεται είτε σε βλάβες του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, όπως εγκεφαλίτιδες, αποστήματα, χωροκατακτητικές εξεργασίες (συνηθέστερα στα αγόρια) ή να αποτελεί την Ιδιοπαθή Αληθή Πρώιμη Ήβη, όπου ο διαγνωστικός έλεγχος αποβαίνει αρνητικός (συνηθέστερα στα κορίτσια). Η ηλικία εμφάνισης είναι τα έξι έτη στο 50% των κοριτσιών, ενώ τα υπόλοιπα μπορούν να εμφανίσουν Αληθή Πρώιμη Ήβη οποιαδήποτε χρονική στιγμή από τη γέννηση μέχρι και τα έξι έτη.

Η Περιφερική Πρώιμη Ήβη, που αναφέρεται και ως Ανεξάρτητη από την GnRH Πρώιμη Ήβη, οφείλεται είτε στην έκτοπη παραγωγή των γοναδοτροφινών FSH και LH, είτε στη μη ελεγχόμενη από αυτές παραγωγή των ορμονών του φύλου (ανδρογόνα για τα αγόρια και οιστρογόνα για τα κορίτσια). Σπανιότερα, το παραπάνω γεγονός μπορεί να πάρει τη μορφή της Ετεροσεξουαλικής Πρώιμης Ήβης, με θηλεοποίηση των αγοριών λόγω της παραγωγής οιστρογόνων, και αρρενοποίηση των κοριτσιών λόγω της παραγωγής ανδρογόνων.

Ανεξάρτητα από το είδος της πρώιμης ήβης, η παραγωγή των στεροειδών του φύλου (τεστοστερόνης και οιστραδιόλης) προκαλεί εμφάνιση των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του φύλου σε νεαρότερη ηλικία, επίταση του ρυθμού αύξησης του ύψους, αλλά ταυτόχρονα και πρωιμότερη σύγκλιση των επιφύσεων των οστών των παιδιών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το παράδοξο γεγονός του ψηλού παιδιού που καταλήγει σε κοντό ενήλικα. Μελέτες έχουν καταδείξει ότι το τελικό ύψος των γυναικών με Αληθή Πρώιμη Ήβη φτάνει τα 155 εκατοστά, ενώ των ανδρών κυμαίνεται από τα 147 έως και τα 163 εκατοστά.

Οι πρώτες αλλαγές στα κορίτσια είναι η απότομη και πρόωρη αύξηση του ύψους, η αύξηση του μεγέθους του στήθους, καθώς και η μεταβολή των χαρακτηριστικών των μικρών χειλέων και του κόλπου. Στα αγόρια παρατηρείται αύξηση του μεγέθους των όρχεων και του πέους, ενώ μπορεί να παρατηρηθούν ωορρηξία και σπερματογένεση στα δύο φύλα αντίστοιχα.

Κύριο χαρακτηριστικό των παραπάνω αλλαγών είναι η προωρότητα, η ταχύτητα και η ένταση των παραπάνω γεγονότων που θα πρέπει να κινήσουν το ενδιαφέρον των γονέων.

Η υποψία Πρώιμης Ήβης θα πρέπει να κινητοποιήσει την οικογένεια έτσι ώστε να εξεταστεί το παιδί άμεσα από τον ιατρό του. Η κλινική εξέταση θα πρέπει να συμπληρωθεί από τον απαραίτητο ορμονολογικό έλεγχο, καθώς και τον απεικονιστικό έλεγχο των γονάδων και του κεντρικού νευρικού συστήματος, ιδιαίτερα στα αγόρια. Πιθανών να απαιτηθεί διερεύνηση και άλλων οργάνων.

Ο παραπάνω έλεγχος θα μας επιτρέψει να διαχωρίσουμε τις διάφορες μορφές της Πρώιμης ΄Ηβης και να προβούμε στην αντιμετώπισή τους αν απαιτείται. Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική ή ακόμα και χειρουργική ανάλογα με την περίπτωση. Στόχος μας είναι να αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν συντομότερα τις μακροχρόνιες συνέπειες της Πρώιμης Ήβης και να οδηγήσουμε τα παιδιά μας σε μια υγιή ενήλικο ζωή.

Γράφει στο efiveia.gr ο Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος Αθανάσιος Ζήλος