Όλα όσα φοβόμαστε να παραδεχτούμε…

Κατερίνα Βηττα

Δεν είναι εύκολη υπόθεση η παραδοχή. Συνήθως όλα τα «ξέρουμε» και πιστεύουμε πως σε όλα έχουμε δίκιο. Τις περισσότερες φορές θεωρούμε ότι σχεδόν πάντα φταίνε οι άλλοι. Η δική μας ευθύνη, η δική μας συμμετοχή δεν γίνεται αντιληπτή από το «Εγώ» μας που προτιμάει να μείνει ακέραιο και αλώβητο.

Κάθε κατάσταση, κάθε σχέση συναποτελείται από παράγοντες που αλληλεπιδρούν. Εμείς και οι άλλοι βρισκόμαστε συνεχώς σε μια αλληλόδραση, σε μια συνδιαμόρφωση. Επηρεάζουμε και επηρεαζόμαστε. Δρούμε κι αντιδρούμε. Πώς γίνεται να απομονώνουμε την ευθύνη και να μας νοιάζει μόνο να βρούμε και να καταλογίσουμε το φταίξιμο κάπου, απλά για να νιώσουμε καλύτερα και να μπορούμε πιο εύκολα να επικρίνουμε και να κατακρίνουμε; Ανακουφίζεσαι όταν φταίει ο άλλος και αισθάνεσαι ότι έχεις «το πάνω χέρι».

Η παραδοχή θέλει θάρρος, θέλει αυτογνωσία, θέλει κότσια. Να μπορείς να ξεπερνάς τα συμπλέγματά σου και να μη σε πειράζει να δηλώσεις τις αδυναμίες σου, τα λάθη σου. Να μπορείς να αντέχεις την αλήθεια για τον εαυτό σου, χωρίς εξωραϊσμούς και δικαιολογίες. Να νιώθεις ταπεινός, αλλά ταυτόχρονα και «μεγάλος» γιατί δεν φοβάσαι να «τσαλακωθείς» και να ρισκάρεις να χάσεις. Να είσαι έτοιμος για το ταξίδι της αυτοπραγμάτωσης, με όποιο κόστος, με όποιες απώλειες.

Αν παραδεχτούμε εκείνο που μας πονάει, εκείνο που πλήττει την εικόνα που τόσο σκληρά πασχίζουμε να φτιάξουμε, τότε οι σχέσεις μας θα είναι ειλικρινείς, αυθεντικές, ισότιμες. Δεν θα ψάχνουμε απεγνωσμένα το λάθος του άλλου, αλλά την αλήθειά του.

Δεν θα αναζητούμε το φταίξιμο και την καταδίκη, αλλά την κατανόηση. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να έχουμε μια καθαρή ματιά εκεί όπου εμπλεκόμαστε προσωπικά. Νιώθουμε την ανάγκη να αυτοπροστατευτούμε και να αποποιηθούμε ό,τι μας «βαραίνει». Δεν το ξεκινήσαμε εμείς… Δεν το πράξαμε εμείς… Δεν ευθυνόμαστε εμείς… Το παράδοξο είναι ότι λέγοντάς τα αυτά δεν αισθανόμαστε και απαραίτητα καλύτερα.

Πολλοί φοβούνται να παραδεχτούν. Είναι αρκετά εγωιστές για να το κάνουν αυτό. Άλλοι δεν γνωρίζουν καν τι πρέπει να παραδεχτούν. Κι άλλοι αρνούνται κατηγορηματικά να κάνουν κάτι που θα πλήξει την αυτοεικόνα τους, χαρακτηρίζοντας την παραδοχή ως αδυναμία. Ο καθένας κάνει την επιλογή του και διαμορφώνει την κοσμοθεωρία του. Για κάποιους, λοιπόν, η παραδοχή αποτελεί μέρος της προσωπικής τους ταυτότητας και της ανάγκης τους για αυτοβελτίωση και για κάποιους άλλους όχι.

Η παραδοχή συντελείται στα πλαίσια ενός αναστοχασμού, μιας υγιούς αυτοκριτικής. Εάν δεν έχεις καλή σχέση με τον εαυτό σου, δεν μπορείς να δεις τη συνευθύνη, τη συμμετοχή σε ό,τι πολύ εύκολα και αβίαστα καταδικάζεις. Δεν μπορείς να δεις τον λάθος τρόπο, τις λάθος λέξεις, τη λάθος συμπεριφορά. Λάθη, ωστόσο, δεν θεωρούνται μόνο όσα είπαμε και κάναμε, αλλά και όσα δεν είπαμε και δεν κάναμε. Και αυτά παίζουν καίριο ρόλο στην έκβαση κάθε ιστορίας.

Οι συναισθηματικοί λόγοι που δεν παραδεχόμαστε πράγματα και καταστάσεις είναι πολλοί. Φόβος, άγχος, θυμός, εγωισμός, συμπλέγματα ανωτερότητας. Όλα αυτά διαστρεβλώνουν την ερμηνεία που δίνουμε στην πραγματικότητα. Βλέπουμε τα πράγματα έτσι όπως θα θέλαμε εμείς να είναι. Τα ερμηνεύουμε ασυνείδητα με τέτοιο τρόπο που προστατεύουμε τον εαυτό μας από το να πληγωθεί, από το να πονέσει και να μετανιώσει. Αρνούμαστε να μπούμε σε βάθος, να δούμε σφαιρικά ή να πάρουμε την ιστορία από την αρχή.

Μας νοιάζει περισσότερο το τέλος. Και όταν μάλιστα δεν είναι καλό, μας ενδιαφέρει αποκλειστικά ο φταίχτης, ο δράστης, ο ένοχος. Θα πρέπει να θυμόμαστε όμως ότι κάθε ιστορία είναι ένα συνεχές κι όχι μια μεμονωμένη στιγμή.

Αν θέλουμε να μάθουμε τι πραγματικά συνέβη, ίσως θα πρέπει να «βουτήξουμε» κάτω από την επιφάνεια και εκεί θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι να ανακαλύψουμε αλήθειες που ίσως δεν μας αρέσουν και που ίσως «φέρουν» και το δικό μας όνομα. Λέγεται πως η παρακαταθήκη μας είναι τα λάθη που κάνουμε στη ζωή.

Μπορεί να ήταν πιο ολοκληρωμένο να πούμε ότι δεν είναι τα λάθη καθαυτά, αλλά η παραδοχή τους που μας κάνει να αισθανόμαστε ότι κουβαλάμε το βάρος της προσωπικής μας ιστορίας. Όποιος παραδέχεται, βελτιώνεται και εξελίσσεται σαν άνθρωπος κι αυτό διασφαλίζει ότι η πορεία του θα είναι αν μη τι άλλο ενδιαφέρουσα…

Μαρία Καρίκη Ψυχολόγος

πηγή

• Ψυχολογία