Ελένη Πανταζή
Ποιος είναι ο Μικρός και ο Μέγας Παρακλητικός Κανόνας που ψάλλονται την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου και τί συμβολίζουν για την Ορθόδοξη Πίστη;
Την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου ψάλλεται για 15 μέρες ο Μικρός και ο Μέγας Παρακλητικός Κανόνας. Τί συμβολίζουν για την Ορθόδοξη Πίστη την περίοδο που η εκκλησία επικεντρώνεται στη Παναγία με ευλάβεια και κατάνυξη;
Ο Μικρός και ο Μέγας Παρακλητικός Κανόνας που ψάλλονται την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου
Για 15 μέρες την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου οι πιστοί σπεύδουν να ψάλλουν στην εκκλησία τον Μικρό και Μεγάλο Παρακλητικό Κανόνα. Πριν δηλαδή τη μεγάλη γιορτή της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, δοξολογώντας την μητέρα του Χριστού. Πρόκειται για μία περίοδο όπου οι πιστοί με πόνο ψυχής στρέφονται προς την μητέρα του Χριστού για παρηγοριά.
Στις εκκλησίες μάλιστα ψάλλεται εναλλάξ η Μικρή και η Μεγάλη Παράκληση. Μόνο στους εσπερινούς των Σαββάτων και την γιορτή της Μεταμορφώσεως του Κυρίου δεν ψάλλονται οι Παρακλήσεις στη Παναγία κι αυτό, γιατί το περιεχόμενό τους είναι πένθιμο και ικετευτικό και δεν συμφωνεί με το χαρμόσυνο ύφος των εορταστικών αυτών ύμνων.
Τί συμβολίζουν;
Εκτός από την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου η Μικρή κυρίως Παράκληση ψάλλεται συχνά «εν πάση περιστάσει και θλίψει ψυχής», είτε στους ιερούς Ναούς, είτε και κατ’ οίκον, από τους πιστούς, οι οποίοι επιθυμούν να ικετεύσουν δι’ αυτής την Θεοτόκο και να επικαλεστούν την μεσιτεία της Μεγαλόχαρης.
Πιο συγκεκριμένα οι Παρακλήσεις στην Παναγία (Μικρή και η Μεγάλη Παράκληση) είναι ακολουθίες που έχουν συγκινήσει και συγκινούν κατά τρόπο μοναδικό τα εκατομμύρια των Ορθοδόξων μέσα στους αιώνες. Κανείς δεν αμφιβάλλει για την θαυματουργική επέμβαση της Παναγίας στη ζωή μας, που είναι «η ακαταίσχυντος προστασία μας» και «η αμετάθετος ελπίδα μας».
Αν και «μετέστη εκ γης προς ουρανόν», δεν εγκατέλειψε την γη μας. Διαβιβάζει διαρκώς τις θερμές παρακλήσεις και ικεσίες μας «προς τον Υιόν και Θεόν της». Δεν παραβλέπει τις παρακλητικές φωνές μας, δεν αδιαφορεί, καταλαβαίνει τον πόνο και την αγωνία μας και «προφθαίνει εις βοήθειαν μας».
Ποια η διαφορά της Μικρής και Μεγάλης Παράκλησης
Η διαφορά των Παρακλήσεων σε Μικρή και Μεγάλη οφείλεται αποκλειστικώς και μόνο στην έκταση, δηλαδή το μέγεθος των τροπαρίων. Τα τροπάρια, δηλαδή, της Μικρής Παρακλήσεως είναι μικρότερα και συντομότερα από εκείνα της Μεγάλης.
Η Μικρή Παράκληση είναι ποίημα κάποιου αγνώστου υμνογράφου, ο οποίος κατ’ άλλους μεν ονομάζονταν Θεοστήρικτος και ήταν Μοναχός, κατ’ άλλους δε Θεοφάνης. Όπως φαίνεται, όμως, πρόκειται περί του ιδίου προσώπου το οποίο έγινε Μοναχός και από Θεοφάνης μετονομάσθηκε σε Θεοστήρικτο.
Η Μεγάλη Παράκληση είναι έργο του Θεοδώρου του Β’, του Δουκός, Βασιλέως της Νικαίας, του επονομαζόμενου Λασκάρεως, ο οποίος έζησε περί τα μέσα του 13ου αιώνος και είναι πολύ μεταγενέστερες του Θεοστηρίκτου, του Μοναχού.
Την ίδια στιγμή με τις Παρακλήσεις στην Παναγία, από 1 Αυγούστου μέχρι και 14 Αυγούστου νηστεύουμε προς τιμήν της Παναγίας και για την ψυχή μας, αυστηρά, υπακούοντας στην εντολή του Θεού για την νηστεία και διότι μαζί με την προσευχή είναι τα πιο ισχυρά όπλα των χριστιανών στην πάλη κατά του κακού και της αμαρτίας. Ο Μικρός και Μέγας Παρακλητικός Κανόνας εις την Υπεραγία Θεοτόκο καθώς και οι Χαιρετισμοί εις την Κοίμησιν της Θεοτόκου.