Ο Άγιος Σώζων ή όπως τον αποκαλεί ο λαός ο Άγιος Σώστης: Ο Πολιούχος της Λήμνου που διαμέλισαν και βασάνισαν- Ο Βίος του

Είναι ένας από τους πολλούς αγίους που μαρτύρησαν κατά τα χρόνια του αυτοκράτορα Διοκλητιανού (284-305 μ.Χ.). Τιμάται σε πολλές περιοχές της χώρας μας και κυρίως στη Λήμνο, όπου είναι και πολιούχος. Έχει ανακηρυχθεί επίσημα προστάτης των βοσκών.

Ο Άγιος Σώζων έζησε κατά τον 3ο μ.Χ αιώνα, αλλά δεν γνωρίζουμε την ακριβή ημερομηνία της γέννησής του. Καταγόταν από τη Λυκαονία, μια περιοχή της Καππαδοκίας, κοντά στην Κιλικία. Αρχικά ήταν ειδωλολάτρης και το όνομά του, προτού βαπτιστεί, ήταν Ταράσιος. Γρήγορα, όμως, γνώρισε το μεγαλείο του χριστιανισμού, βαπτίστηκε και έλαβε το όνομα «Σώζων». Από τότε κάθε φορά που έβγαζε για βοσκή τα πρόβατά του κήρυττε τον Λόγο του Θεού και δεν ήταν λίγοι αυτοί που συγκεντρώνονταν για να τον ακούσουν. Αγαπούσε τόσο πολύ τα ζώα του που προσπαθούσε και ο ίδιος να μιμηθεί την ηρεμία και την καλοσύνη τους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αποτελεί, αρκετά συχνά, αντικείμενο χλευασμού από τους υπόλοιπους βοσκούς. Εκείνος, όμως, συνέχιζε λέγοντας: «Μου είναι ντροπή να γίνω κατώτερος από τα πρόβατα που βόσκουν».

Σύμφωνα με την παράδοση, κάποια μέρα που ο Άγιος Σώζων βοσκούσε το κοπάδι του, αποκοιμήθηκε. Τότε παρουσιάστηκε μπροστά του μια θεϊκή μορφή, που του αποκάλυψε ότι ο τόπος στον οποίο κατοικούσε θα αποδεικνυόταν ευλογημένος και οι κάτοικοί του θα δόξαζαν την Αγία Τριάδα. Όταν ο άγιος ξύπνησε, ακολουθώντας το ένστικτό του, άφησε το κοπάδι του και κατευθύνθηκε στην κοντινότερη πόλη, την Πομπηιούπολη.

Την ίδια ημέρα, όμως, έτυχε να την επισκεφθεί και ο ηγεμόνας της Κιλικίας, Μαξιμιανός, με σκοπό να προσφέρει θυσίες και τιμές στο χρυσό είδωλο της θεάς Αρτέμιδος. Όταν έφτασε εκεί ο Σώζων, αναζητούσε έναν χριστιανικό ναό για να προσευχηθεί. Γρήγορα, όμως, διαπίστωσε πως δεν υπήρχε κανένας ναός και πως όλοι οι χριστιανοί της πόλης κρύβονταν εξαιτίας του μεγάλου διωγμού που είχε ξεκινήσει εναντίον τους. Όταν μάλιστα αντίκρισε παντού ειδωλολατρικά αγάλματα, εξοργίστηκε και αποφάσισε να μπει στον ειδωλολατρικό ναό της Αρτέμιδος, όπου έκοψε το δεξί χέρι από το χρυσό άγαλμα της θεάς.

Στη συνέχεια, πήγε στην αγορά, το πούλησε και μοίρασε το αντίτιμο στους φτωχούς κατοίκους της πόλης. Όπως ήταν φυσικό, οι φύλακες του ναού αναζήτησαν τον κλέφτη και αντ’ αυτού συνέλαβαν πολλούς αθώους πολίτες. Τότε, ο άγιος αποφάσισε να παραδοθεί ο ίδιος στους φύλακες, οι οποίοι τον οδήγησαν στον Μαξιμιανό.

Ο ηγεμόνας, αφού έμαθε τα πάντα για τη ζωή του Σώζοντος, του ζήτησε να αρνηθεί τον χριστιανισμό και να ασπαστεί την ειδωλολατρία. Ο άγιος τότε του είπε πως λατρεύοντας είδωλα και ανεγείροντας ναούς για τους θεούς υποβιβάζει τον αληθινό Θεό σε χειροτέχνημα. Αυτά τα λόγια εξόργισαν τον Μαξιμιανό, ο οποίος διέταξε αμέσως να τον φυλακίσουν και να τον βασανίσουν σκληρά.

Όταν ο άγιος αντίκρισε παντού στην Πομπηιούπολη ειδωλολατρικά αγάλματα, εξοργίστηκε και αποφάσισε να μπει στον ειδωλολατρικό ναό της Αρτέμιδος, όπου έκοψε το δεξί χέρι από το χρυσό άγαλμα της θεάς. Στη συνέχεια, πήγε στην αγορά, το πούλησε και μοίρασε το αντίτιμο στους φτωχούς κατοίκους της πόλης
Όταν οι δήμιοι άρχισαν να τον βασανίζουν, εμφανίστηκε ο ηγεμόνας και του είπε: «Αύριο, Σώζων, που θα βγει η μεγάλη θεά, παίξε τον αυλό σου και σου ορκίζομαι ότι αυτή θα σε απαλλάξει από κάθε ευθύνη και τιμωρία». Και αυτός του απάντησε: «Εσύ, μεν, μου λέγεις αυτά που σου υποβάλλει ο εμπνευστής σου, πονηρός δαίμων, για να με περιπαίξεις· αλλά εγώ και πρώτα έπαιζα τη φλογέρα μου στους αγρούς βόσκοντας τα πρόβατά μου και τώρα ψάλλω στον Κύριό μου άσμα καινόν, ευαγγελιζόμενος σε όλους τη σωτηρία. Η δική σου όμως θεά θα στέκεται, κατά την παροιμία, απέναντι από τον αυλό μου σαν άψυχη και αναίσθητη όνος».

Τα λόγια αυτά του αγίου προκάλεσαν τον θυμό του Μαξιμιανού, ο οποίος διέταξε να τον βασανίσουν ακόμα σκληρότερα. Οι δήμιοι άρχισαν να τον μαστιγώνουν και δεν σταμάτησαν ώσπου διαλύθηκε το σώμα του. Τότε, έβαλαν φωτιά για να το κάψουν. Ξέσπασε, όμως, καταιγίδα και η φωτιά έσβησε. Έτσι, οι πιστοί χριστιανοί, που είχαν μαζευτεί εκεί, κατάφεραν να συλλέξουν και να φροντίσουν τα τίμια λείψανα του μάρτυρα. Αποτμήματα αυτών φυλάσσονται σήμερα στις Μονές Σταγιάδων Καλαμπάκας, Παναγίας Κρεμαστής Ηλείας και Κύκκου Κύπρου.

Ο άγιος τιμάται κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου σε πάρα πολλά μέρη της Ελλάδας. Δεν θεωρείται μόνο προστάτης των βοσκών, αλλά σε κάποια νησιά (κυρίως στις Κυκλάδες) είναι γνωστός και ως προστάτης των ναυτικών με την προσωνυμία «Άγιος Σώστης». Στα νησιά Τήνο, Μύκονο, Σίφνο, Κύθνο, Σέριφο και Μήλο υπάρχουν αρκετοί ναοί, αλλά και ολόκληρες περιοχές που φέρουν το όνομά του. Ιδιαίτερα γνωστή είναι και η φράση που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι των περιοχών αυτών: «Άγιε Σώστη, σώσε μας».

Η σχέση με τη Λήμνο

Με μεγάλες τιμές εορτάζεται η μνήμη του αγίου και στη Λήμνο, της οποίας είναι πολιούχος. Σύμφωνα με την παράδοση, στη ΝΑ ακτή της Λήμνου, σε ένα ακρωτήρι, υπήρχε ανέκαθεν ένα πηγάδι με γλυκό νερό στο ίδιο επίπεδο με τη θάλασσα. Σε αυτό το σημείο πριν από πολλά χρόνια ένας κάτοικος του γειτονικού χωριού Φισίνη βρήκε μια παλιά εικόνα του Αγίου Σώζοντος. Αποφάσισε, λοιπόν, να τη μεταφέρει στο χωριό του, αλλά το επόμενο πρωί η εικόνα βρισκόταν πάλι στο σημείο από όπου την είχε πάρει.

Αυτό το περιστατικό επαναλήφθηκε αρκετές φορές, ώσπου ο άγιος παρουσιάστηκε σε έναν βοσκό και του υπέδειξε τον τόπο όπου ήθελε να χτιστεί ο ναός προς τιμήν του. Του είπε, μάλιστα, να σηκωθεί νωρίς το πρωί και εκείνος θα του έδειχνε τον δρόμο.

Πράγματι, ο βοσκός ξεκίνησε να περπατάει, αλλά πίσω του ήταν νύχτα και μόνο μπροστά του, στον δρόμο προς το ακρωτήρι, ήταν πρωί.

Όταν έφτασε στο ακρωτήρι, όπου βρισκόταν και η εικόνα, το παράξενο φαινόμενο σταμάτησε και έτσι κατάλαβε πως αυτό ήταν το σημείο όπου έπρεπε να χτιστεί ο ναός.

Πράγματι, ο ναός χτίστηκε και από τότε άρχισε να τιμάται η μνήμη του αγίου κάθε χρόνο στις 7 Σεπτεμβρίου.

Close