Μέλι : Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Κωνσταντίνα Σταυριανοπούλου

Η θρεπτική και διατροφική αξία του μελιού, οι ευεργετικές του ιδιότητες και τα οφέλη που έχει στην υγεία και στον οργανισμό.

Το μέλι είναι ένας διατροφικός θησαυρός. Οι θεραπευτικές του ιδιότητες είναι γνωστές από την αρχαιότητα και για το λόγο αυτό αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της διατροφής μας. Το μέλι είναι η μοναδική φυσική γλυκαντική ουσία από νέκταρ των φυτών ή από εκκρίσεις φυτών ή εκκρίματα εντόμων, τα οποία συλλέγουν οι μέλισσες.

Μπρόκολο: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Το μέλι είναι η φυσική γλυκιά ουσία και είναι ένα θαύμα της φύσης… που παράγεται από τις μέλισσες που χρησιμοποιούν το νέκταρ από τα λουλούδια. Όταν συλλέγεται το νέκταρ και εναποτίθεται στην κηρήθρα, προστίθενται ορισμένες χημικές ουσίες από το σώμα της μέλισσας. Μέρος του νερού που περιέχεται στο νέκταρ εξατμίζεται, και οι χημικές ουσίες μετατρέπουν το νέκταρ σε μέλι.

Το χρώμα και η γεύση του μελιού ποικίλλουν ανάλογα με την προέλευση που έχει το νέκταρ. Το ελληνικό μέλι κατατάσσεται ως ένα από τα καλύτερα παγκοσμίως. Το μοναδικό ελληνικό μέλι με προστατευόμενη ονομασία προέλευσης (Π.Ο.Π.) από το 1992 είναι το Μέλι Ελάτης Μαινάλου Βανίλια.

Το μέλι είναι ήδη γνωστό πριν από τον 7ο αιώνα π.Χ σε διάφορους λαούς της Μεσογείου και της Ανατολής. Το χρησιμοποιούσαν ως γλυκαντικό σε διάφορα τυριά, ξηρούς καρπούς, πριν ανακαλυφθεί το ζαχαροκάλαμο γύρω στον 3ο αιώνα π.Χ. στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές ποικιλίες μελιού. Στην Κρήτη υπήρχε, για χιλιάδες χρόνια, μια ξεχωριστή ποικιλία μέλισσας, η Apis Melifica Adami (αυτόχθονη φυλή μελισσών), η οποία διακρινόταν για την άριστη ποιότητα μελιού. Ανθεκτική στις αρρώστιες και πολύ επιθετική.

Δυστυχώς η Apis melifera adami ήταν πάρα πολύ ευάλωτη στην βαρρόα όμως. Έτσι όταν η μελισσοκομία της Κρήτης σχεδόν καταστράφηκε ολοκληρωτικά από την Βαρρόα το 1983 η Apis adami χάθηκε οριστικά. Άμεσα συνδεδεμένη με την μυθολογία, αφού λέγεται ότι με το μέλι της ανατράφηκε ο Δίας.

Ο Ιπποκράτης αναφέρει ότι το μέλι κάνει πιο ζωηρό το χρώμα του ανθρώπου, ενώ εξάρει την ευεργετική επίδραση του σε υγιείς και ασθενείς ενώ ο Πυθαγόρας διαπιστώνει ότι το μέλι εξαφανίζει την κόπωση. H Ελλάδα έχει την μεγαλύτερη πυκνότητα μελισσών ανά μονάδα εδάφους σε όλη την Ευρώπη. Ετήσια παράγονται 12.000 τόνοι μέλι.

Καρότο: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Στην Ελλάδα η παραγωγή μελιού ανά μελίσσι είναι κατά μέσον όρο 10 κιλά ενώ στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες η μέση απόδοση ανά μελίσσι ξεπερνά τα 30 κιλά. Τα διάφορα είδη μελιού που παράγονται στην χώρα μας χαρακτηρίζονται από ξεχωριστό άρωμα, γεύση και πυκνότητα. Σ’ αυτό συμβάλει η ελληνική φύση και το κλίμα της Ελλάδας.

Οι πιο γνωστές ποικιλίες μελιού:

Πευκόμελο: Αποτελεί περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής μελιού στην Ελλάδα και προέρχεται από τις μελιτώδεις εκκρίσεις του εντόμου Marchalina hellenica. Tο πευκόμελο θεωρείται μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας κάτι πού είναι ενδεικτικό από το υψηλό ποσοστό τέφρας που διαθέτει.

Αυτό οφείλεται κυρίως στο μεγάλο αριθμό διαφορετικών ουσιών που υπάρχουν στη σύστασή του. Από τις ουσίες αυτές επικρατούν τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία (το ασβέστιο, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο σίδηρος, ο χαλκός κλπ.), τα οποία βρίσκονται σε μεγάλες συγκεντρώσεις στα ελληνικά πευκόμελα.

Μέλι ελάτης: Υπολογίζεται ότι το 5% περίπου του μελιού που παράγεται στην Ελλάδα είναι ελατήσιο. Είναι πλούσιο σε ιχνοστοιχεία (κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο κλπ.). Περιέχει βιταμίνες σε πολύ μικρές ποσότητες, αλλά ακόμα και αυτή η μικρή ποσότητα βοηθάει στην καλύτερη αφομοίωση των σακχάρων από τον ανθρώπινο οργανισμό.

Μέλι βελανιδιάς: Το μέλι αυτό, παρόλο που στη πατρίδα μας υπάρχουν αρκετές βελανιδιές, δεν είναι πολύ διαδεδομένο. Μαζί με την καστανιά θεωρείται από τα πιο θρεπτικά μέλια με αυξημένο αριθμό ιχνοστοιχείων (κάλιο, μαγνήσιο κ.α.) για αυτό και το προτιμούν οι απαιτητικοί καταναλωτές της κεντρικής Ευρώπης και των Σκανδιναβικών χωρών!

Μέλι Θυμαρίσιο: Η παραγωγή του ανέρχεται περίπου στο 10% της συνολικής παραγωγής μελιού της Ελλάδος. Το θυμαρίσιο μέλι θεωρείται ότι έχει τονωτικές και αντισηπτικές ιδιότητες καθώς επίσης συνίσταται για την πρόληψη – αντιμετώπιση λοιμωδών, πεπτικών και αναπνευστικών παθήσεων. Είναι πλούσιο σε μέταλλα όπως ο χαλκός και ο σίδηρος, ενώ περιέχει και βόριο.

Κεφίρ: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Μέλι εσπεριδοειδών: Το μέλι των εσπεριδοειδών σε συνδυασμό με το μέλι των άλλων οπωροφόρων αποτελεί το 25% της ελληνικής περιοχής. ο μέλι των εσπεριδοειδών έχει την υψηλότερη περιεκτικότητα ψευδαργύρου συγκριτικά με τα υπόλοιπα μέλια. Για να διατηρηθεί η θρεπτική αξία αυτού του τύπου μελιού, θα πρέπει να καταναλώνεται σε σύντομο χρονικό διάστημα και να προφυλάσσεται από υψηλές θερμοκρασίες.

Μέλι καστανιάς: Θεωρείται σπουδαίο μελισσοκομικό φυτό και αυτό αποδεικνύεται από την εξαιρετικής ποιότητας γύρη καθώς και από το υψηλής διατροφικής αξίας νέκταρ που παράγει. Πλούσιο σε ιχνοστοιχεία και αμινοξέα. Έχει εφιδρωτικές ιδιότητες και ενθαρρύνει την κυκλοφορία του αίματος. Διαθέτει στυπτικές και απολυμαντικές ιδιότητες των ουρικών οδών.

Μέλι ρεικιού: Διακρίνεται στην ανοιξιάτικη και την φθινοπωρινή ερείκη (ή σούσουρα), είναι από τα πιο σημαντικά μελισσοκομικά φυτά της Ελλάδας. Tο ερεικόμελο (κυρίως το φθινοπωρινό) θεωρείται ένα πολύ θρεπτικό είδος μελιού και ιδιαίτερα τονωτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό, γιατί περιέχει δεκάδες φυσικά θρεπτικά στοιχεία, βιταμίνες, ένζυμα και αμινοξέα, γι’ αυτό και πωλείται κυρίως σε καταστήματα υγιεινής διατροφής.

Μέλι ακακίας: Αν και ανθόμελο, δεν κρυσταλλώνει πολύ γρήγορα, λόγω της αναλογίας φρουκτόζης/γλυκόζης.

Μέλι τίλιου (φλαμουριάς): Το μέλι από άνθη φλαμουριάς θεωρείται ότι είναι πολύ καλής ποιότητας και βοηθά σε προβλήματα λοιμώξεων και είναι καταπραϋντικό.

Μέλι παλιουριού: Πολλά καλοκαιρινά ανθόμελα περιέχουν μεγάλο ποσοστό μέλι από παλιούρι, το οποίο δεν κρυσταλλώνει εύκολα.
Θρεπτική αξία μελιού

Λάχανο: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Η γλυκύτητα του μελιού προέρχεται από τους μονοσακχαρίτες φρουκτόζη (περίπου 38,5%) και γλυκόζη (περίπου 31,0%), και έχει σχεδόν την ίδια γλυκύτητα με την κρυσταλλική ζάχαρη. Χρησιμοποιείται στο ψήσιμο φαγητών, στα γλυκά ή στις σαλάτες και το χαρακτηριστικό του άρωμα είναι ο λόγος που το προτιμούν πολλοί άνθρωποι, περισσότερο από τη ζάχαρη και άλλες γλυκαντικές ουσίες.

Το μέσο ρΗ του μελιού είναι 3,9, αλλά μπορεί να κυμαίνεται από 3,4 έως και 6,1. Περιέχει ίχνη έως και 18 αμινοξέα από τα 20 αμινοξέα που κωδικοποιούνται από το DNA. Ωστόσο, η περιεκτικότητα του σε αμινοξέα είναι σχεδόν αμελητέα, γιατί αντιπροσωπεύουν μόνο το 0,05-0,1% της σύνθεσης. Το κύριο αμινοξύ είναι προλίνη. Η προλίνη είναι ένα από τα πιο βασικά στοιχεία στη δομή του κολλαγόνου και κατ’επέκταση σημαντικός παράγοντας στη σύνθεση και επιδιόρθωση του.

Τα αμινοξέα που προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από τα σώματα των μελισσών. Όπως συμβαίνει με όλες τις γλυκαντικές ουσίες, το μέλι περιέχει διάφορα θρεπτικά συστατικά, ως επί το πλείστον σάκχαρα και μόνο ίχνη βιταμινών (Β2, Β6, C, D, E, παντοθενικό οξύ, φολικό οξύ κ.ά) ή ανόργανων συστατικών (κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο κ.ά.). 1 κουταλιά της σούπας μέλι αποδίδει στον οργανισμό 64 θερμίδες (Κcal). Έχουν αναγνωρισθεί πάνω από 180 διαφορετικές ουσίες στο μέλι που το καθιστούν πολύτιμη τροφή.

Περιέχει νερό σε ποσοστό 16%, οργανικά οξέα (δεκαοκτώ τον αριθμό), ένζυμα, συμπλέγματα πρωτεϊνών, φυσικές αρωματικές ουσίες κ.ά. Ο γλυκαιμικός δείκτης για το μέλι κυμαίνεται από 31 έως και 78 ανάλογα με την ποικιλία. Είναι πολύτιμη τροφή για όλες της ηλικίες. Θα πρέπει να αποφεύγεται η κατανάλωση του από παιδιά μικρότερα του ενός έτους εξαιτίας ενός μικροοργανισμού που περιέχει. Οι ενήλικες δεν διατρέχουν κανένα κίνδυνο, για τα μωρά που δεν έχουν ανεπτυγμένο πλήρως το γαστρεντερικό τους σύστημα χρειάζεται προσοχή.

Αυγό: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Παχαίνει το μέλι;

Μια από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δεχόμαστε εμείς οι διαιτολόγοι αν μπορεί να ενταχθεί σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους. Απερίφραστα απαντούμε ναι. Το μέλι αποδίδει περίπου 4 θερμίδες ανά γραμμάριο, πολύ λιγότερες δηλαδή από άλλο αντίστοιχο λιπαρό γλυκό όπως για παράδειγμα η σοκολάτα, που αποδίδει περίπου 9 θερμίδες ανά γραμμάριο λίπους που περιέχει.

Συνεπώς θα ήταν συστηνόμενη λύση η αντικατάσταση λιπαρών σνακ στο διαιτολόγιο μας (κρουασάν, σοκολάτες κα) με ένα γιαούρτι με μέλι για παράδειγμα. Έτσι, και λιγότερες θερμίδες παίρνουμε, και πολύτιμα θρεπτικά συστατικά και ικανοποιούμε το αίσθημα της ευχαρίστησης που αποζητούμε από ένα τρόφιμο.

Πως να ξεχωρίζετε το αγνό μέλι;

Ο πιο απλός τρόπος για να καταλάβει κανείς αν ένα μέλι είναι αγνό είναι να διαπιστώσει τη ρευστότητα του κινώντας το βάζο. Όσο πιο πηχτό και παχύρρευστο είναι το μέλι τόσο λιγότερη υγρασία περιέχει, επομένως τόσο καλύτερη είναι και η ποιότητά του. Επίσης μπορείτε να πάρετε ένα ποτήρι με κρύο νερό και βάλτε μέσα μια κουταλιά της σούπας μέλι.

Γιαούρτι: Η διατροφική αξία του και πως βοηθάει τον οργανισμό

Επειδή η πιο συνηθισμένη μέθοδος νοθείας του μελιού, σύμφωνα με το www.mydiatrofi.gr είναι με σιρόπι ζάχαρης ή γλυκόζης, τα οποία διαλύονται εύκολα στο νερό, αν το μέλι που αγοράσατε είναι νοθευμένο θα διαλυθεί στο νερό. Αντίθετα, αν το μέλι που αγοράσατε είναι αγνό θα καταβυθιστεί αυτούσιο στον πάτο.

Διαβάστε όλα τα άρθρα για το fitness στο Daddy-Cool.gr

• διατροφη
• Διατροφική Αξία
• μελι
• υγεία

* Τα άρθρα, έχουν καθαρά πληροφοριακό χαρακτήρα και δεν αναπληρώνουν την γνώμη του θεράποντα ιατρού. Το περιεχόμενο των άρθρων είναι για ενημερωτικό σκοπό και δεν θα πρέπει να αντικαθιστά οποιαδήποτε συμβουλή, διάγνωση ή και θεραπεία που χορηγείται από τον θεραπευτή, εξειδικευμένο επιστήμονα υγείας. Κάθε οργανισμός είναι μοναδικός και έχει διαφορετικές ελλείψεις, ανάγκες, παθολογικά ευρήματα και ψυχολογικά χαρακτηριστικά. Ζητήστε την βοήθεια ειδικών αποκλειστικά για την δική σας περίπτωση. Το daddy-cool.gr και οι συντάκτες του δεν φέρουν καμία ευθύνη για την οποιαδήποτε χρήση.