Μην περιμένετε το παιδάκι σας να πατήσει στα πόδια του ή να ακούσετε την πρώτη λεξούλα που θα βγει από τα χείλη του, για να παίξετε μαζί του. Υπάρχουν πολλές δραστηριότητες και ενδιαφέροντα παιχνίδια, στα οποία μπορείτε να συμμετέχετε μαζί από την πρώτη κιόλας στιγμή που θα έρθει στο σπίτι.
Ήδη από τον πρώτο μήνα μπορείτε να προσφέρετε στο μωρό σας πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα, που θα συμβάλλουν σημαντικά τόσο στην ανάπτυξη του εγκεφάλου του όσο και στην ψυχοκινητική του ανάπτυξη. Εκτός όμως από τα οφέλη για το ίδιο το παιδί, δημιουργείται πολύτιμος χρόνος μεταξύ του μωρού, της μαμάς και του μπαμπά, που τους φέρνει πιο κοντά. Το μωρό εισπράττει αγάπη και τρυφερότητα απολαμβάνοντας τις εμπειρίες του αυτές μέσα από το αίσθημα της ασφάλειας που νιώθει κοντά τους.
Οι γονείς πρέπει να εξασφαλίζουν στο μωρό ερεθίσματα και ενασχολήσεις που είναι ανάλογα προς την ηλικία και τις ικανότητές του. Μόλις το μωρό γεννηθεί, αρχίζουν να λειτουργούν οι αισθήσεις του (σιγά, σιγά στην αρχή μέχρι να αναπτυχθούν μετά το πέρας των πρώτων μηνών), γι’ αυτό και τα ερεθίσματα που λαμβάνει πρέπει να απευθύνονται σε όσο το δυνατό περισσότερες αισθητηριακές διόδους (απτικά, ακουστικά, οπτικά και κινησιοαισθητικά ερεθίσματα). Το μωρό προτιμά τα μαλακά αντικείμενα, μπορεί να δει όλα τα χρώματα, εξερευνά με τα χέρια και το στόμα, ανταποκρίνεται στους ήχους που ακούει και περιεργάζεται τα αντικείμενα με διάφορους τρόπους (τα πετάει, τα σπάει, τα κοπανάει), παρακολουθεί με το βλέμμα κινούμενα αντικείμενα, κ.ά., και δείχνει ιδιαίτερη προτίμηση σε πρόσωπα και κινήσεις.
Έρευνες που έχουν γίνει στο παρελθόν έχουν δείξει, ότι όσο πιο πολύ χρόνο διαθέτει η μητέρα για αλληλεπίδραση με το παιδί της τόσο υψηλότερη νοημοσύνη έχει το παιδί. Αυτό θα πει βέβαια ότι δεν αρκεί απλώς η παρουσία της δίπλα του, αλλά πρέπει να δημιουργεί συνεχώς ευκαιρίες (με την ομιλία, την αφήγηση παραμυθιών, με παιχνίδια και δραστηριότητες) να αλληλεπιδρά μαζί του. Επίσης, έρευνες έχουν δείξει ότι αν οι γονείς απλώς χαμογελούν στο μωρό όταν βαβίζει (ήδη από τον 3ο μήνα περίπου), τότε η γλωσσική παραγωγή του βρέφους αυξάνει σημαντικά.
Αφιερώστε, λοιπόν, χρόνο στο μωρό σας και προσφέρετέ του εμπειρίες -απλές μεν, πολύτιμες δε-, που θα συμβάλλουν σημαντικά στην ανάπτυξή του και θα σας φέρουν ακόμα πιο κοντά. Πολλές από τις δραστηριότητες που θα επιχειρήσετε μπορεί να μην κινήσουν αμέσως το ενδιαφέρον του, όμως μην εγκαταλείψετε την προσπάθεια ούτε τον ενθουσιασμό σας. Λάβετε υπ΄ όψιν την ηλικία του, μπείτε για λίγο στη θέση του και απολαύστε μαζί δραστηριότητες που θα του κινήσουν το ενδιαφέρον, θα το εκπλήξουν, θα το ενθουσιάσουν και θα το παροτρύνουν να μάθει. Το να ενθαρρύνετε το παιδί σας, να του δίνετε ευκαιρίες και να δείχνετε ενθουσιασμό κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, θα του δώσει αυτοπεποίθηση και μεγαλώνοντας θα γίνει ανεξάρτητο. Και για να μην κουράσετε το παιδί, να θυμάστε ότι είναι ακόμα μόλις λίγων μηνών και τα παιχνίδια στα οποία συμμετέχει καλό θα είναι να διαρκούν περίπου 5 – 10 λεπτά.
Ας δούμε, λοιπόν, μαζί πως μπορείτε να περάσετε ευχάριστο και πολύτιμο δημιουργικό χρόνο μαζί με το μωρό σας από τον πρώτο κιόλας μήνα της ζωής του και να το βοηθήσετε έτσι να αναπτύξει ικανότητες και δεξιότητες βάσει της ηλικίας του.
0 έως 3 μηνών
Τους πρώτους 3 μήνες της ζωής του μωρού η φωνή και η σωματική επαφή (το άγγιγμα, η αγκαλιά, το φιλί, το χάδι) με τον μπαμπά και τη μαμά επηρεάζουν σημαντικά την ανάπτυξή του, νιώθει αγάπη, ασφάλεια και τρυφερότητα και ενισχύεται η αυτοπεποίθησή του. Στην αρχή μπορεί να εστιάσει σε αντικείμενα που βρίσκονται σε απόσταση 20 – 25 εκ, χωρίς όμως να μπορεί να διακρίνει λεπτομέρειες, σιγά, σιγά όμως και πριν φτάσει στον τρίτο μήνα μαθαίνει να εστιάζει καλύτερα. Δείχνει ενδιαφέρον για πρόσωπα και ήχους, έτσι κοιτάζει με προσοχή όποιον του μιλάει και ας μην καταλαβαίνει τη σημασία των όσων ακούει. Επίσης, μπορεί να ακολουθήσει με το βλέμμα του ένα αντικείμενο, αν και σε αυτή την ηλικία ο κόσμος των εικόνων που αντιλαμβάνεται δεν έχει καμία μονιμότητα.
Το μωρό μπορεί να ακούσει ήχους και δείχνει ενδιαφέρον για ό,τι ακούει. Η μουσική ηρεμεί το μωρό (ήδη απ’ όταν βρίσκεται στην κοιλίτσα της μαμάς). Γι΄ αυτό βάζετε στο μωρό σας να ακούει μελωδίες που θα το χαλαρώνουν ή βάλτε να παίζουν διαφορετικά είδη μουσικής και δείτε πως αντιδράει στο καθένα από αυτά. Μπορείτε να διασκεδάσετε μαζί ακούγοντας μουσική, να το πάρετε στην αγκαλιά σας και να χορέψετε ή να του τραγουδήστε στίχους. Παράλληλα με το ρυθμό μπορείτε να το βοηθήστε να χειροκροτήσει πιάνοντας του τα χεράκια, κουνώντας του τα δαχτυλάκια ή ενώνοντας τις πατουσίτσες του.
Ξαπλώστε το μωρό με την πλάτη του στο πάνω μέρος των ποδιών σας ή απλώς καθίστε το στα πόδια σας με την πλάτη στο στήθος σας. Ακουμπήστε ένα από τα δάχτυλά σας στην παλάμη του και εκείνο αμέσως θα το σφίξει αντανακλαστικά. Επιβραβεύστε το με απλά και γλυκά λογάκια και ενθαρρύνετέ το να το επαναλάβει. “Μπράβο το μωράκι μου!”, “Τι δυνατό / ή που είσαι!”, “Πιάσε πάλι το δάχτυλό μου!”.
Αεροπλανάκι. Δώστε την ευκαιρία στο μωρό σας να ακολουθεί διάφορα αντικείμενα με τα μάτια του -κινείστε μια κουδουνίστρα ή ένα χρωματιστό παιχνίδι μπροστά στο πρόσωπό του. Κρατήστε σταθερή κατεύθυνση από δεξιά προς τα αριστερά και το αντίστροφο, για να μην κουράσετε τα ματάκια του (αν συμβεί αυτό, σταματήστε αμέσως). Μπορείτε να το επαναλάβετε με κινήσεις που θα ξεκινούν κοντά στο πρόσωπο και σιγά, σιγά το αντικείμενο θα απομακρύνεται. Μπορείτε επίσης, να κάνετε αεροπλανάκι και με τα χέρια σας, κινήστε τα στον αέρα και… προσγειώστε τα στην κοιλίτσα του.
Ήχοι και εκφράσεις. Κρατήστε το μωρό στην αγκαλιά σας στραμμένο προς το πρόσωπό σας ώστε να σας κοιτάζει και μιλήστε του γλυκά, κάντε περίεργους ήχους και αστείες εκφράσεις, σουφρώστε τη μύτη και τα χείλη σας, ανοιγοκλείστε τα βλέφαρά σας, κ.λπ.
Είναι πολύ σημαντικό να δημιουργείτε ακουστικά ερεθίσματα στο παιδί. Γι’ αυτό να του μιλάτε συνέχεια για όσα κάνετε μαζί χρησιμοποιώντας απλά λογάκια και ας μην κατανοεί ακόμα αυτά που του λέτε. Ο συνδυασμός της περιγραφής των όσων λέτε με τις αντίστοιχες πράξεις θα το βοηθήσουν σημαντικά, ώστε να συγκρατεί καταρχήν κάποιες λέξεις και αργότερα να συνδέει τα λόγια με τις πράξεις. “Τώρα θα κάνουμε μπάνιο”, “Θα αλλάξουμε την πάνα”, “Θα βάλουμε τις καλτσούλες”, “Θα πιεις το γάλα σου”.
3 έως 6 μηνών
Στους μήνες αυτούς το μωρό μαθαίνει να συντονίζει τις κινήσεις του, προσπαθεί να πιάσει αντικείμενα τα οποία βλέπει πολύ πιο ξεκάθαρα (η όρασή του είναι βελτιωμένη), αν και ακόμα δεν τα αποζητά αν δε βρίσκονται στο οπτικό του πεδίο, παρακολουθεί τα πρόσωπα που μιλάνε και όταν είναι μπρούμυτα προσπαθεί να σηκώσει το κεφαλάκι του και να στηριχτεί στους αγκώνες του, ενώ μέχρι και τον 6ο μήνα μπορεί να γυρίζει από μπρούμυτα ανάσκελα. Τώρα μπορεί να κοιτάει τον εαυτό του στον καθρέφτη και να χαίρεται με την εικόνα του.
Βάλτε το μωρό σας να παίζει μπρούμυτα, καθώς έτσι θα εξασκηθεί στο να αναπτύσσει τον έλεγχο του επάνω μέρους του σώματος και του κεφαλιού και να ενδυναμώσει τους μύες των χεριών και του λαιμού. Βάλτε ένα παιχνίδι μπροστά από το πρόσωπό του και σιγά, σιγά σηκώστε το ψηλά, ώστε να σηκώσει και εκείνο με τη σειρά του το κεφαλάκι του και να ενδυναμώσουν οι μύες του λαιμού. Στη συνέχεια, μετακινήστε το αντικείμενο με κατεύθυνση από δεξιά προς τα αριστερά και το αντίστροφο.
Γεμίστε μια άδεια συσκευασία με ρύζι ή μακαρόνια και αφού βεβαιωθείτε ότι την έχετε ασφαλίσει καλά, κινήστε την δίπλα ή πίσω από το μωρό. Το μωρό θα κινεί το κεφαλάκι ή το σώμα του, για να μπορέσει να εντοπίσει τον ήχο.
Δώστε του την ευκαιρία να γνωρίσει σημεία του προσώπου και του σώματός του, με… ξεναγό εσάς. Αγγίζετε με τα χέρια σας το στόμα, τη μύτη, το πιγούνι, τα αυτάκια, τις πατούσες, τους αγκώνες του και επαναλαμβάνετε κάθε φορά τι είναι αυτό που πιάνετε.
Δώστε στο παιδί να κρατήσει μικρά και ασφαλή αντικείμενα που βρίσκονται στο σπίτι, για να γνωρίσει τα σχήματα και την υφή τους, όπως π.χ. σφουγγάρι, πετσέτα, πλαστικό μπουκάλι σαμπουάν (να είναι άδειο για ασφάλεια), κουτάλι, χαρτί κουζίνας, κ.ά.
Πάρτε αγκαλιά το μωρό και σταθείτε μπροστά σε έναν καθρέφτη. Εξηγήστε του, ότι το μωρό που βλέπει είναι το ίδιο και η μαμά / ο μπαμπάς που το κρατάει αγκαλιά φαίνεται και εκείνη / ος στον καθρέφτη. Κάντε κινήσεις, για να δει το παιδί ότι ό,τι κάνετε στα αλήθεια φαίνεται και στον καθρέφτη. Σιγά, σιγά το ίδιο θα αρχίζει να χαμογελάει με την εικόνα που βλέπει.
Δώστε του να κρατήσει μια κουδουνίστρα ή ένα μικρό μαλακό παιχνίδι και δείξτε του πως να το μετακινεί από το ένα χέρι στο άλλο. Το βλέμμα του θα ακολουθεί την κίνηση και το μάτι θα συντονίζεται με το χέρι.
Βάλτε το μωρό μπρούμυτα στην κούνια ή ξαπλώστε το σε ένα στρωματάκι στο πάτωμα. Κρατήστε το αγαπημένο του παιχνιδάκι μπροστά στο πρόσωπό του και μόλις εστιάσει σε αυτό, κινήστε το σιγά, σιγά πάνω από το κεφαλάκι του. Το μωρό προσπαθώντας να ακολουθήσει με το βλέμμα του το παιχνιδάκι θα γυρίσει από μπρούμυτα ανάσκελα.
6 έως 9 μηνών
Πλέον ο συντονισμός της όρασης και της κίνησης των χεριών του είναι σημαντικά ανεπτυγμένος, ενώ του αρέσει να χτυπάει αντικείμενα και να ρίχνει πράγματα κάτω. Σιγά, σιγά στέκεται όρθιο, αρκεί να στηρίζεται από κάποιο έπιπλο, αναγνωρίζει ξεκάθαρα τις φωνές, πιάνει αντικείμενα με την παλάμη του, ενώ ο κόσμος του περί τον 8ο μήνα φαντάζει πιο… μόνιμος, μιας και έχει πιο συγκεκριμένη έννοια του αντικειμένου και καταλαβαίνει ότι κάτι συνεχίζει να υπάρχει, έστω και αν κάποιος το έχει κρύψει. Στο διάστημα αυτό αρχίζει να επαναλαμβάνει ήχους και φθόγγους, που ακούει καθημερινά. Νιώθει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και συμμετέχει ενεργά στις δραστηριότητες και το παιχνίδι.
Γεμίστε άδειες συσκευασίες με ρύζι ή μακαρόνια ή προσθέστε σε μια αλατιέρα ρύζι και δώστε το στο μωρό σας να το κρατήσει στα χεράκια του και να το κινεί πάνω κάτω. Ένα μικρό μουσικό όργανο που κάνει ήχους στα χεράκια του μωρού σας, θα το ενθουσιάσει!
Συνεχίστε να στέκεστε μαζί μπροστά στο καθρέφτη και να κάνετε διάφορες κινήσεις, γκριμάτσες και εκφράσεις. Το παιδί θα συνειδητοποιεί σιγά, σιγά το είδωλό του και ότι αυτά που κάνετε μαζί τα δείχνει ο καθρέφτης.
Το μωρό συνειδητοποιεί στο διάστημα αυτό ότι ένα αντικείμενο που βλέπει, συνεχίζει να υπάρχει έστω και αν εξαφανίζεται από μπροστά του. Καθίστε μαζί στο κρεβάτι, στον καναπέ ή στο πάτωμα και κρατήστε μπροστά του το αγαπημένο του παιχνιδάκι. Κρύψτε το στη συνέχεια πίσω από την πλάτη σας ή πίσω από εκείνο, ρωτώντας το “Που πήγε;”. Κρατήστε το για λίγο κρυμμένο και στη συνέχεια φέρτε το πάλι μπροστά, λέγοντας “Εδώ είναι!”. Επαναλάβετε το παιχνίδι. Το παιδί θα περιμένει κάθε φορά να ξαναδεί το κρυμμένο αντικείμενο.
Ενισχύστε την αίσθηση της αφής του μωρού. Δώστε του να κρατά διαφορετικά υφάσματα που θα πιάνει με τα χεράκια του, ώστε να νιώσει τη διαφορετική υφή τους. Μπορείτε να χρησιμοποιήστε ένα μάλλινο γαντάκι, μια βαμβακερή καλτσούλα, ένα βελούδινο ύφασμα, κ.ά.
Καθίστε στο πάτωμα μαζί αφήνοντας μεταξύ σας κάποια απόσταση. Κρατήστε στα χέρια σας μια μικρή μπαλίτσα και κυλήστε την προς το μέρος του. Πείτε του να την πιάσει και στη συνέχεια κρατώντας την μπροστά του να την σπρώξει πάλι πίσω προς το μέρος σας.
9 έως 12 μηνών
Στην ηλικία αυτή έχει αποκτήσει αρκετές ικανότητες, οι κινήσεις του είναι πλέον αρκετά συντονισμένες και ελεγχόμενες. Κρατώντας το από τα χεράκια μπορεί να περπατήσει γύρω στο 10ο μήνα, ενώ του αρέσει να μιμείται. Κατανοεί σε σημαντικό βαθμό τη γλώσσα και είναι σε θέση να ακολουθεί απλές εντολές.
Μιλάτε στο παιδί σας όσο περισσότερο μπορείτε, για να είναι σε συνεχή επαφή με τη γλώσσα και να ενισχύετε έτσι τις γλωσσικές του ικανότητες. Περιγράφετε με απλές λεξούλες τις δραστηριότητές σας μέσα στο σπίτι, τα παιχνίδια που παίζετε, τις δουλειές που κάνετε, κ.λπ. Να το κοιτάτε πάντα στα μάτια, όταν του απευθύνεστε και να περιμένετε αντιδράσεις του.
Πάρτε ένα κουτί μεσαίου μεγέθους, τοποθετήστε μέσα κάποια από τα αγαπημένα του παιχνιδάκια και στη συνέχεια δείξτε του πως μπορεί να τα βγάζει ένα, ένα έξω και να τα ξαναβάζει μέσα, επαναλαμβάνοντας συχνά τις λέξεις “μέσα” – “έξω”.
Διαβάζετε στο μωρό ιστοριούλες και παραμύθια, για να το φέρετε σε επαφή με τη γλώσσα, να ακούει τη φωνή σας και να αγαπήσει σιγά, σιγά τα βιβλία. Όσο είναι ακόμα μικρό να συνοδεύετε την ανάγνωσή σας με εικόνες, για να εξοικειωθεί με όσα βλέπει και ακούει. Μπορείτε να μιμήστε τους ήχους των ζώων που πρωταγωνιστούν στις ιστορίες σας και θα δείτε ότι σιγά, σιγά θα κάνει και εκείνο το ίδιο. Μέχρι να πάρει την πρωτοβουλία, μπορείτε απλώς να του ζητήσετε να τους επαναλαμβάνει μετά από εσάς.
Στην ηλικία αυτή αρέσει στα μωρά να μιμούνται αυτό που βλέπουν. Είναι μια καλή ευκαιρία λοιπόν, βλέποντας εσάς να υιοθετούν ρόλους. Είναι και αυτός ένας πολύ καλός τρόπος να εκδηλώνουν τα συναισθήματά τους. Π.χ. σταθείτε στα τέσσερα και κάντε το σκυλάκι, ανοίξτε τα χέρια και κάντε ότι πετάτε σαν πουλί, δώστε του να μιλήσει σε ένα ψεύτικο κινητό τηλέφωνο, όπως κάνετε και εσείς, κ.ά.
Φτιάξτε μουσικά όργανα με σκεύη της κουζίνας, π.χ. ξύλινες κουτάλες και καπάκια από κατσαρολάκια για τύμπανα και παίξτε μαζί του σε γρήγορους και αργούς ρυθμούς, παράγοντας πιο απαλούς ή έντονους ήχους.
Χρησιμοποιείστε ένα μακρύ λάστιχο (μπορείτε να βρείτε σε είδη ραπτικής) ή ένα σκοινάκι, δέστε στη μια άκρη ένα μαλακό παιχνιδάκι και την άλλη άκρη δέστε τη στο χέρι της ψηλής καρέκλας φαγητού του μωρού σας. Δείξτε του, πως μπορεί να ρίχνει προς τα κάτω το παιχνίδι και να το τραβάει πάλι πίσω με το χεράκι του χρησιμοποιώντας το σκοινί ή το λάστιχο. Προσοχή! Να είστε πάντα παρόντες, για να αποφύγετε οποιοδήποτε ατύχημα μπορεί να προκαλέσει το σκοινί ή το λάστιχο.
Πηγή: yeskid.gr
