Εχέτε αναρωτηθεί πόσο σκληρές μπορούν να γίνουν οι μαμάδες μεταξύ τους;

Από την Έφη Φύσσα Ψυχολόγος “για το παιδί και το γονέα”  *

Γίνομαι μητέρα και η καρδιά μου «ανοίγει». Γίνομαι μητέρα και κάθε μέρα μαθαίνω πώς να αγαπώ, να αποδέχομαι, να σέβομαι το μωρό, που έφερα στον κόσμο. Γίνομαι μητέρα και εξελίσσομαι ως άνθρωπος, ωριμάζω μέρα με τη μέρα. Μαθαίνω μέσα από τις δυσκολίες, που αντιμετωπίζω. Μαθαίνω μέσα από το μωρό μου, όπως το μωρό μου, κάνοντας δοκιμές και λάθη. Χαίρομαι με καθετί καινούργιο μαθαίνει. Χαίρομαι με το παραμικρό, γιατί πιστεύω ότι είναι μοναδικό. Η καρδιά μου είναι γεμάτη αγάπη. Τη χαρίζω απλόχερα καθημερινά.

Την ίδια ώρα όμως μπορώ να γίνω επικριτική, σκληρή, χωρίς ίχνος κατανόησης, μπορώ να σκέφτομαι, να αισθάνομαι, να πράττω σα να μην μεγαλώνω ένα παιδί, σα να μην έχω περάσει παρόμοιες δυσκολίες ή σα να έχω ξεχάσει. Και όλα αυτά να κατευθύνονται σε μια άλλη μητέρα, που δεν την ξέρω, που δεν ξέρω το παιδί της, που δεν ξέρω την οικογένειά της, τον τρόπο που μεγαλώνει τα παιδιά της, ποια είναι η ιστορία τους, οι σχέσεις μεταξύ τους. Μπορώ να βγάζω συμπεράσματα χωρίς πολλά πολλά. Άλλωστε εγώ ξέρω, είμαι μητέρα. Μπορώ να καταλάβω «από μακριά», δεν χρειάζεται στην πραγματικότητα να γνωρίζω περισσότερα, για να καταλάβω.

Εγώ θα έκανα κάτι καλύτερο στη θέση της. Για να κάνει έτσι το παιδί της σίγουρα κάτι έχει κάνει λάθος. Θα έπρεπε να είναι πιο προσεκτική. Ίσως να μην έχει διαβάσει αρκετά. Ίσως να μην έχει ρωτήσει, για να μάθει. Μπορεί να μην ενδιαφέρεται στην πραγματικότητα. Μάλλον γι” αυτό το παιδί της κάνει έτσι. Μα είναι πολύ απλό και δεδομένο για όλους! Γιατί δεν το κάνει; Αν δεν το κάνεις, καταστρέφεις τα παιδιά σου! Οι σωστές μάνες αυτό κάνουν! Όλες το κάνουν! Μπορεί να έχει παραπάνω εγωισμό. Μπορεί να βάζει τον εαυτό της πάνω από τα παιδιά της…

Κι άλλα τέτοια σκληρά λόγια, αμέτρητες αρνητικές σκέψεις, αυθαίρετα συμπεράσματα με τάση μηδενισμού και όλα γεμάτα συναισθήματα περιφρόνησης και απέχθειας προς τη μητέρα-στόχο και τον τρόπο, που συμπεριφέρεται στα παιδιά της. Ενώ παράλληλα εκείνη αισθάνεται υπερήφανη που «κατάλαβε», αισθάνεται υπερήφανη, που γνωρίζει καλύτερα ή περισσότερα, αισθάνεται καλύτερη μητέρα.

Τι μπορεί στην πραγματικότητα να γνωρίζει καλύτερα; Κάθε μητέρα γνωρίζει καλύτερα από κάποια άλλη τα δικά της παιδιά, τη δική της οικογένεια, τη σχέση της μαζί τους και ίσως κάποιες βασικές αρχές ή και τεχνικές για την ανατροφή των παιδιών. Η «ανατροφή των παιδιών» όμως είναι πολύ διαφορετική από την ανατροφή των παιδιών της κάθε μητέρας. Οι οικογένειες μεταξύ τους είναι πολύ διαφορετικές. Αντιλήψεις, πιστεύω, βαθιές πεποιθήσεις, προθέσεις, φιλοδοξίες, οράματα, η προσωπική ιστορία του καθενός, που ξεκινά από πολύ παλιά, πιο παλιά απ’όσο νομίζουμε (δυο γενιές τουλάχιστον πίσω), η ιδιαίτερη σχέση -επενδεδυμένη με βαθιά συναισθήματα- του κάθε μέλους με το καθένα από τα άλλα μέλη της οικογένειας, το αντίκτυπο που έχει αυτή η σχέση σε κάθε μέλος της οικογένειας, όλα αυτά σε ένα περιβάλλον που καθημερινά μπορεί να αλλάξει από εξωτερικούς (της οικογένειας) αλλά και εσωτερικούς παράγοντες και κάτι που σίγουρα δεν μετράται, είναι η οικογένεια. Αυτό σημαίνει ότι κάθε οικογένεια είναι μοναδική. Μπορεί κανείς να κάνει αμέτρητες υποθέσεις αλλά λίγα να γνωρίζει γι’αυτή στην πραγματικότητα…

Κάθε οικογένεια έχει τους δικούς της κανόνες, κάθε οικογένεια έχει τις δικές της ανάγκες, κάθε μέλος είναι μοναδικό. Μια οικογένεια και κάθε μέλος ξεχωριστά μπορεί να αισθάνεται άνετα,να χαίρεται, να λειτουργεί, να εξελίσσεται με κάτι άλλο από αυτό, που επιλέγει μια άλλη. «Ότι για εσένα είναι ιδανικό, σε μένα μπορεί να μην ταιριάζει». «Ότι για σένα είναι σωστό, εμένα μπορεί να μου κάνει κακό, γιατί απλά είμαστε διαφορετικοί». «Αυτό που βλέπεις στην οικογένειά μου, είναι η δική σου αντίληψη για την πραγματικότητα που ζω, δεν είναι η δική μου πραγματικότητα». Και όλα καλά! Παρ’όλα αυτά δεν είναι «όλα καλά». Γιατί;

Μαμάδες, που μεγαλώνοντας τα παιδιά τους καλούνται από τα ίδια να δείξουν κατανόηση αναφορικά με τις ανάγκες τους και να ανταποκριθούν σε αυτές με αγάπη και τρυφερότητα, ώστε να χτίσουν μια σταθερή σχέση εμπιστοσύνης με πολλαπλά οφέλη για την ανάπτυξή τους ( ικανότητα για δημιουργία υγιών μελλοντικών σχέσεων, υγιής αυτοεκτίμηση, υγιής συναισθηματική νοημοσύνη, θέληση για μάθηση, άρα προώθηση της γνωστικής ανάπτυξης κ.α) είναι αυτές που τελικά αποδεικνύεται να δυσκολεύονται περισσότερο απ’όλους να δείξουν κατανόηση σε άλλες μαμάδες. Σκέφτονται, αισθάνονται, συμπεριφέρονται σα να μην μπορούν να μπουν στη θέση άλλων μαμάδων, σα να μην μπορούν να τις νιώσουν (ή τουλάχιστον δεν προσπαθούν να το κάνουν), σα να μην το έχουν κάνει ποτέ στη ζωή τους, στο παιδί τους, σα να μην ξέρουν πώς να το κάνουν, πώς να δείξουν δηλαδή ενσυναίσθηση. Βγάζουν γρήγορα συμπεράσματα για τη μητέρα και τις επιλογές της πριν καν σιγουρευτούν για τις προθέσεις της, για τον τρόπο που σκέφτεται, για τον λόγο που έκανε τη συγκεκριμένη επιλογή. Στο μυαλό τους υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος σκέψης, ένας τρόπος δράσης, ο δικός τους. Είναι σα να αφαιρούν το δικαίωμα να υπάρχει το διαφορετικό: διαφορετικά/ εναλλακτικά συναισθήματα για μια κατάσταση, διαφορετικές/εναλλακτικές σκέψεις ή τρόπος σκέψης, διαφορετική/εναλλακτική συμπεριφορά-αντίδραση σε κάτι.

Αναδύονται λοιπόν δύο ζητήματα. Άραγε οι μαμάδες, που κατακρίνουν άλλες και επικαλούνται την ενσυναίσθηση ή καλούνται ως μαμάδες να δείξουν ενσυναίσθηση, να κατανοήσουν τα παιδιά τους και τις ανάγκες τους, το κάνουν πραγματικά, ουσιαστικά; Παράλληλα αυτή η αλληλουχία αρνητικών σκέψεων, επικρίσεων επενδεδυμένων με δυσάρεστα συναισθήματα, που όλα μαζί κατευθύνονται σε μια άλλη μαμά, μήπως τελικά αποτελεί τον δικό τους τρόπο σκέψης, που κατευθύνεται με κάθε ευκαιρία όχι μόνο προς τα έξω (άλλη μαμά) αλλά και προς τα μέσα; Μήπως δηλαδή δεν είναι σκληρές μόνο με άλλες μαμάδες αλλά και με τον εαυτό τους; Μήπως τελικά δυσκολεύονται να δείξουν κατανόηση όχι μόνο στους γύρω τους αλλά κυρίως στον εαυτό τους;

Και από τα δύο ζητήματα ένα πράγμα μένει. Η δυσκολία μας να αγαπήσουμε ή και να εκφράσουμε αγάπη πρώτα στον εαυτό μας. Δεν ξέρουμε ούτε πώς να αγαπάμε, ούτε πώς να το δείχνουμε. Η αγάπη είναι προϋπόθεση αλλά και αποτέλεσμα της αποδοχής του εαυτού μας. Αποδέχομαι, σέβομαι τον εαυτό μου, όπως ακριβώς είναι. Τον αγαπώ, όπως ακριβώς είναι. Τον φροντίζω, τον αποδέχομαι, τον σέβομαι, γιατί το αγαπώ. Έχοντας αγαπηθεί, αγαπώντας τον εαυτό μου, ξέρω πώς να αγαπώ, να αποδέχομαι, να σέβομαι και να φροντίζω τον άλλο.

Η αποδοχή του άλλου σημαίνει την επιθυμία μου να τον κατανοήσω, την αποδοχή του δικαιώματός του να σκέφτεται, να αισθάνεται, να εκφράζεται διαφορετικά από εμένα, άρα να είναι διαφορετικός από εμένα, σημαίνει να σέβομαι τη διαφορετικότητα του. Όταν όμως πρόκειται για τα παιδιά μας, όλα αυτά θα έπρεπε είναι επενδεδυμένα με αγάπη. Σε αγαπώ και σε φροντίζω γιατί σε αποδέχομαι, σε σέβομαι για αυτό που είσαι. Σε αποδέχομαι και σε σέβομαι για αυτό που είσαι, γιατί σε αγαπώ.

Πώς όμως θα μπορέσουμε να τα κάνουμε όλα αυτά, όταν δεν αγαπάμε πραγματικά αυτό που είμαστε, όταν είμαστε σκληροί με αυτό που είμαστε. Άραγε ξέρουμε τι είμαστε;

Απλά, σκεφτείτε το.

*Η Έφη Φύσσα είναι Ψυχολόγος που ζει και εργάζεται στο Αγρίνιο με παιδιά και τους γονείς τους από το 2007, αντιμετωπίζοντας συμβουλευτικά και ψυχοθεραπευτικά το θυμό, το άγχος, το πένθος των παιδιών, μια υιοθεσία ή ένα δύσκολο διαζύγιο, Μαθησιακές Δυσκολίες, αμέτρητους προβληματισμούς γονέων κ.α. Είναι πτυχιούχος του τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Κοινωνικών και Πολιτικών Σπουδών. Εκπαιδεύτηκε αρχικά στην αξιολόγηση και την αποκατάσταση Μαθησιακών Δυσκολιών στο ΔΙ.ΚΕ.ΨΥ (Διεπιστημονική και Ερευνητική Ψυχοκοινωνική Υποστήριξη Παιδιών και Ενηλίκων). Αργότερα, συνέχισε την εκπαίδευσή της στην Γνωσιακή και Συμπεριφορική Θεραπεία στο Κέντρο Ψυχικής Υγιεινής και Ερευνών Πατρών καθώς και σε επίπεδο σεμιναρίων στο Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς (ΙΕΘΣ). Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια που αφορούν: Την αξιολόγηση της νοημοσύνης παιδιών (WISC-III και Raven’s), την αξιολόγηση και την αποκατάσταση της Διαταραχής Ελλειματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητας, την αξιολόγηση του παιδικού ιχνογραφήματος, την θεραπεία παιδιών μέσω του παραμυθιού, την θεραπεία παιδιών μέσω της Ζωγραφικής, τεχνικές χαλάρωσης.

Θα τη βρείτε :Αγίου Χριστοφόρου 9, Αγρίνιο
τηλέφωνο 6945506210, email [email protected]
 https://www.facebook.com/eleftheriafissa
για περισσότερες πληροφορίες και ONLINE Συμβουλευτική www.fissaefi.gr