Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το περιοδικό National Geographic ξεχώρισε τα 12 πιο εντυπωσιακά ουράνια φαινόμενα που θα δούμε το 2026.
Οι λάτρεις της αστρονομίας θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν μια σειρά από ουράνια φαινόμενα τα οποία θα φωτίσουν τον ουρανό το 2026. Τα πιο σημαντικά ουράνια φαινόμενα περιλαμβάνουν μια ολική έκλειψη ηλίου, ευθυγράμμιση 6 πλανητών και θεαματικές βροχές αστεριών.
Όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το περιοδικό National Geographic ξεχώρισε τα 12 πιο εντυπωσιακά ουράνια φαινόμενα που θα δούμε το 2026.
3 Ιανουαρίου: Η Υπερπανσέληνος πλησιάζει τον Δία
Μια υπερπανσέληνος εγκαινιάζει το πρώτο Σαββατοκύριακο του νέου έτους με εντυπωσιακό τρόπο. Παρατηρήστε τη λαμπερή πανσέληνο δίπλα στον Δία το βράδυ του Σαββάτου 3 Ιανουαρίου. Θα φαίνεται πιο φωτεινή και μεγαλύτερη από μια συνηθισμένη πανσέληνο, επειδή κατά τη διάρκεια μιας υπερπανσελήνου η Σελήνη βρίσκεται κοντά στο περίγειο, το πλησιέστερο σημείο της τροχιάς της προς τη Γη.
Για το πιο δραματικό θέαμα, παρακολουθήστε την ανατολή της Σελήνης γύρω στο ηλιοβασίλεμα. Το μέγεθός της δεν αλλάζει στην πραγματικότητα, όμως ένα οπτικό φαινόμενο γνωστό ως «σεληνιακή ψευδαίσθηση» την κάνει να φαίνεται μεγαλύτερη όταν βρίσκεται χαμηλά στον ορίζοντα. Η πανσέληνος του Ιανουαρίου αποκαλείται παραδοσιακά «φεγγάρι του λύκου», όνομα που συνδέεται με την αυξημένη φωνητική δραστηριότητα των λύκων τους χειμερινούς μήνες.
10 Ιανουαρίου: Ο Δίας σε αντίθεση
Ο Δίας βρίσκεται στο επίκεντρο στα μέσα του μήνα, καθώς φτάνει σε αντίθεση στις 10 Ιανουαρίου, το σημείο στο οποίο η Γη βρίσκεται ακριβώς ανάμεσα στον γίγαντα αερίων και τον Ήλιο. Αυτή η ευθυγράμμιση φέρνει τον Δία πιο κοντά στη Γη απ’ ό,τι ήταν από τον Δεκέμβριο του 2024. Θα φαίνεται ελαφρώς πιο φωτεινός και μεγαλύτερος από το συνηθισμένο τόσο στις 9 όσο και στις 10 Ιανουαρίου. Δεν θα εμφανιστεί ξανά τόσο εντυπωσιακός πριν από το 2027.
Για να τον εντοπίσετε, βγείτε έξω γύρω στο ηλιοβασίλεμα και κοιτάξτε προς την ανατολή. Βρίσκεται στον αστερισμό των Διδύμων αυτόν τον μήνα και θα παραμείνει πάνω από τον ορίζοντα καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, σχηματίζοντας ένα πρόχειρο τρίγωνο με τον Σείριο και τη Ζώνη του Ωρίωνα.
Τέλη Φεβρουαρίου: Βραδινή πλανητική ευθυγράμμιση
Η τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου φέρνει μια ευθυγράμμιση έξι πλανητών, γνωστή και ως «παρέλαση πλανητών», στον βραδινό ουρανό. Αμέσως μετά τη δύση του Ήλιου, αναζητήστε την Αφροδίτη, τον Ερμή και τον Κρόνο στα δυτικά. Το τρίο θα βρίσκεται χαμηλά, σε σφιχτό σχηματισμό κοντά στον ορίζοντα, και οι τρεις πλανήτες είναι ορατοί με γυμνό μάτι. Ο Ποσειδώνας βρίσκεται επίσης κοντά, αλλά απαιτεί τηλεσκόπιο.
Αν σκοπεύετε να παρατηρήσετε εκείνο το βράδυ, περιμένετε έως ότου δύσει πλήρως ο Ήλιος πριν στρέψετε οπτικά όργανα προς τον δυτικό ορίζοντα. Ο Δίας εμφανίζεται ψηλότερα στον νότιο ουρανό, λάμποντας κοντά στη Σελήνη. Ο Ουρανός βρίσκεται κοντά στο εύκολα αναγνωρίσιμο σμήνος των Πλειάδων, αν και για να εντοπιστεί θα χρειαστεί τηλεσκόπιο ή ισχυρά κιάλια.
3 Μαρτίου: Ολική έκλειψη Σελήνης
Νωρίς το πρωί της 3ης Μαρτίου, μια ολική έκλειψη Σελήνης θα βάψει το φεγγάρι σε απόκοσμες πορτοκαλί αποχρώσεις. Είναι γνωστή ως «ματωμένη σελήνη» και, παρότι το όνομα ακούγεται τρομακτικό, η επιστημονική εξήγηση είναι απλή.
Καθώς η Γη περνά ανάμεσα στον Ήλιο και τη Σελήνη, η σκιά της καλύπτει πλήρως τη σεληνιακή επιφάνεια. Τα μικρότερα μπλε μήκη κύματος διασκορπίζονται στην ατμόσφαιρα της Γης, ενώ τα μεγαλύτερα κόκκινα και πορτοκαλί μήκη κύματος καμπυλώνονται μέσα από αυτήν, δίνοντας στη Σελήνη τη χάλκινη λάμψη της.
Η ολική έκλειψη Σελήνης θα είναι ορατή σε μεγάλο μέρος της Βόρειας και Νότιας Αμερικής, του Ειρηνικού, καθώς και σε εκτεταμένες περιοχές της Ασίας και της Ωκεανίας. Οι παρατηρητές στις δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά, στα νησιά του Ειρηνικού και στη Νέα Ζηλανδία θα έχουν την καλύτερη θέα, με αδιάκοπη παρακολούθηση από την αρχή έως το τέλος.
Όσοι βρίσκονται στις ηπειρωτικές ΗΠΑ θα δουν επίσης μεγάλο μέρος του φαινομένου, συμπεριλαμβανομένης της ματωμένης σελήνης, αλλά η ανατολή του Ήλιου θα διακόψει μέρος της έκλειψης.
Αν αναζητάτε μια σεληνιακή έκλειψη να παρακολουθήσετε το 2026, αυτή είναι η σημαντικότερη. Παρ’ όλα αυτά, θα υπάρξει και μια δεύτερη, μερική σεληνιακή έκλειψη από τις 27 έως τις 28 Αυγούστου. Δεν θα έχει το πλήρες φαινόμενο της ματωμένης σελήνης, αλλά θα μοιάζει σαν να έχει αφαιρεθεί ένα «δαγκωμένο» τμήμα από τη Σελήνη. Θα παρατηρηθεί καλύτερα από περιοχές της Αφρικής, της Ευρώπης και της Ασίας.
20 Μαρτίου: Εαρινή ισημερία — και αυξημένη δραστηριότητα σέλας
Στο Βόρειο Ημισφαίριο, η εαρινή ισημερία φέρνει περισσότερα από την υπόσχεση για θερμότερο καιρό και μεγαλύτερες ημέρες. Οι ισημερίες συχνά συνοδεύονται από ισχυρές εμφανίσεις σέλας, πιθανότατα λόγω της κλίσης της Γης. Σε συνδυασμό με την ήδη αυξημένη δραστηριότητα του Ήλιου από το μέγιστο του 11ετούς κύκλου του την περίοδο 2024–2025, η οποία θα συνεχίσει να προσφέρει έντονες παρατηρήσεις και το 2026, ενδέχεται να δούμε εξαιρετικά φαινόμενα στα τέλη της άνοιξης.
Ακόμη καλύτερα, ο Μάρτιος θεωρείται κατάλληλη περίοδος για την παρατήρηση του σέλας στην Αλάσκα, καθώς οι πιο καθαρές νύχτες και η αυξημένη δραστηριότητα οδηγούν σε συχνότερες εμφανίσεις.
8–9 Ιουνίου: Σύνοδος Αφροδίτης–Δία
Τα βράδια της 8ης και 9ης Ιουνίου, η Αφροδίτη και ο Δίας θα εμφανιστούν σε απόσταση λίγο μεγαλύτερη από μία μοίρα μεταξύ τους, δηλαδή περίπου όσο το πλάτος ενός μικρού δαχτύλου, πάνω από τον δυτικό ορίζοντα. Ο Ερμής θα είναι επίσης ορατός κοντά τους για περίπου μία ώρα μετά τη δύση του Ήλιου.
Παρότι η Αφροδίτη και ο Δίας βρίσκονται πιο κοντά στις 8 και 9 Ιουνίου, το ζευγάρι παραμένει εντυπωσιακό για αρκετές ημέρες μετά. Σημειώστε την 17η Ιουνίου, όταν το ζεύγος θα ευθυγραμμιστεί τέλεια με τον Ερμή και τη λεπτή ημισέληνο.
7 Αυγούστου: Η Σελήνη κρύβει τις Πλειάδες
Κοιτάξτε προς την ανατολή λίγο μετά τα μεσάνυχτα στις 7 Αυγούστου, όταν η ανατέλλουσα ημισέληνος αρχίζει να περνά μπροστά από το σμήνος των Πλειάδων. Ένα προς ένα, τα φωτεινότερα άστρα του σμήνους θα εξαφανίζονται πίσω από τη Σελήνη, πριν επανεμφανιστούν πιο κοντά στην αυγή. Θα επανεμφανιστούν περίπου μία ώρα πριν από την ανατολή του Ήλιου. Ο Ερμής, ο Άρης και ο Κρόνος θα είναι επίσης ορατοί στον προ-αυγινό ουρανό.
Το εντυπωσιακό αυτό φαινόμενο, γνωστό ως απόκρυψη, θα είναι ορατό σε μεγάλο μέρος των συνεχόμενων Ηνωμένων Πολιτειών. Το φαινόμενο αυτό επιτρέπει στους αστρονόμους να μετρούν με ακρίβεια τα μεγέθη, τις θέσεις και τις κινήσεις ουράνιων σωμάτων, παρακολουθώντας πώς το φως τους εξαφανίζεται και επανεμφανίζεται. Μπορείτε να παρατηρήσετε ξανά τη Σελήνη να αποκρύπτει τις Πλειάδες λίγο μετά τη δύση του Ήλιου στις 27 Οκτωβρίου.
12 Αυγούστου: Ολική ηλιακή έκλειψη
Το κορυφαίο γεγονός της αστροπαρατήρησης, μια ολική ηλιακή έκλειψη, πραγματοποιείται στις 12 Αυγούστου, με ένα εξαιρετικά εντυπωσιακό σκηνικό. Το μονοπάτι της ολικότητας διασχίζει τμήματα του Αρκτικού Ωκεανού, την ανατολική Γροιλανδία, τη δυτική Ισλανδία, ένα μικρό τμήμα απομακρυσμένης Πορτογαλίας και τη βόρεια Ισπανία. Οι παρατηρητές κατά μήκος αυτής της στενής ζώνης θα δουν τη Σελήνη να περνά ανάμεσα στη Γη και τον Ήλιο, αποκλείοντας πλήρως το φως του, εκτός από τα πύρινα άκρα του. Το φαινόμενο μετατρέπει την ημέρα σε προσωρινό λυκόφως· ως αποτέλεσμα, ζώα, όπως οι γρύλοι, κάνουν την εμφάνισή τους.
Παρατηρητές σε ορισμένες περιοχές λίγο έξω από το μονοπάτι, συμπεριλαμβανομένων τμημάτων της Κροατίας, της Δανίας και της Αυστρίας, θα απολαύσουν επίσης μια μερική ηλιακή έκλειψη.
Το συνολικό φαινόμενο διαρκεί περίπου πέντε ώρες, με τη Σελήνη να κινείται αργά μπροστά από τον Ήλιο και στη συνέχεια να απομακρύνεται. Η πιο θεατρική φάση, η ολικότητα, διαρκεί μόλις ένα έως δύο λεπτά. Αυτό είναι σχετικά σύντομο σε σύγκριση με την ολική ηλιακή έκλειψη του 2024 πάνω από τη Βόρεια Αμερική, όπου η ολικότητα διήρκεσε έως και τέσσεραμισι λεπτά σε ορισμένες περιοχές. Η πολυσυζητημένη ηλιακή έκλειψη στην Αίγυπτο το 2027 θα φέρει ψευδές λυκόφως για πάνω από έξι λεπτά.
Παρόλα αυτά, το θέαμα του Αυγούστου δεν πρέπει να υποτιμηθεί. Πρόκειται για την πρώτη ολική ηλιακή έκλειψη στην ηπειρωτική Ευρώπη από το 1999. Τα ηλιακά φίλτρα είναι απαραίτητα για την παρατήρηση της έκλειψης, εκτός από τη διάρκεια της ολικότητας, όταν ο φωτεινός δίσκος του Ήλιου καλύπτεται πλήρως.
12–13 Αυγούστου: Κορύφωση της βροχήςτων Περσείδων
Οι παρατηρητές του ουρανού δύσκολα θα μπορούσαν να ζητήσουν καλύτερες συνθήκες για τις Περσείδες του 2026. Είναι γνωστές για τους γρήγορους και φωτεινούς μετεωρίτες τους, επειδή η Γη διασχίζει απευθείας τα συντρίμμια που έχει αφήσει ο κομήτης Swift–Tuttle. Η κορύφωση της δραστηριότητας από τις 12 έως τις 13 Αυγούστου συμπίπτει με νέα Σελήνη. Αυτό σημαίνει ότι το σεληνόφως δεν θα παρεμβαίνει στο θέαμα, όπως συνέβη το 2025, και από απομακρυσμένες περιοχές με σκοτεινό ουρανό οι συνθήκες μπορεί να προσφέρουν έως και περίπου 90 μετεωρίτες την ώρα.
Οι Περσείδες παραμένουν ενεργές αρκετά πέρα από τα μέσα Αυγούστου. Ολόκληρη η βροχή διαρκεί από τις 14 Ιουλίου έως την 1η Σεπτεμβρίου το 2026, και μετεωρίτες μπορεί να εμφανιστούν οποιαδήποτε νύχτα μέσα σε αυτή την περίοδο. Αξίζει να έχετε τον νου σας για ιδιαίτερα λαμπρούς μετεωρίτες, γνωστούς ως βολίδες. Η μόνη προϋπόθεση είναι να μείνετε ξύπνιοι μέχρι αργά, καθώς οι Περσείδες είναι πιο εντυπωσιακές από τα μεσάνυχτα έως την αυγή.
25 Νοεμβρίου: Υπερπανσέληνος
Η δεύτερη υπερπανσέληνος του έτους ανατέλλει στις 25 Νοεμβρίου και φτάνει στη μέγιστη φωτεινότητά της την παραμονή της Ημέρας των Ευχαριστιών. Όπως και στην προηγούμενη περίπτωση, το θέαμα είναι πιο εντυπωσιακό γύρω από την ανατολή της Σελήνης, η οποία συμπίπτει με το ηλιοβασίλεμα. Η πανσέληνος του Νοεμβρίου είναι παραδοσιακά γνωστή ως «φεγγάρι του κάστορα», αν και σε ορισμένες περιοχές αποκαλείται και «παγωμένο φεγγάρι».
23 Δεκεμβρίου: Η πλησιέστερη υπερπανσέληνος του 2026
Η πιο κοντινή και με τη μεγαλύτερη φαινομενική διάμετρο υπερπανσέληνος του έτους εμφανίζεται στις 23 Δεκεμβρίου, λίγες ημέρες πριν από τις γιορτές. Είναι γνωστή ως «ψυχρό φεγγάρι» και φαίνεται ιδιαίτερα εντυπωσιακή καθώς ανατέλλει νωρίς το βράδυ. Δεν είναι, ωστόσο, το μόνο νυχτερινό θέαμα εκείνης της περιόδου. Ο Δίας και ο Άρης θα εμφανιστούν ελαφρώς κάτω από τη Σελήνη στον ανατολικό ορίζοντα λίγο πριν από τα μεσάνυχτα, ενώ ο Κρόνος θα είναι ορατός πάνω από τον δυτικό ορίζοντα μετά τη δύση του Ήλιου.
Τέλη Δεκεμβρίου: Πλανητική ευθυγράμμιση
Η χρονιά ολοκληρώνεται όπως ξεκίνησε, με μια εξαιρετική ευθυγράμμιση πλανητών στον νυχτερινό ουρανό. Ο Άρης, ο Δίας, ο Ουρανός, ο Κρόνος και ο Ποσειδώνας θα εμφανιστούν μαζί γύρω στις 10 μ.μ. τοπική ώρα, με τη φωτεινή Σελήνη να κινείται ανάμεσά τους καθώς εξελίσσεται η εβδομάδα των γιορτών. Καθώς ο Κρόνος και ο Ποσειδώνας δύουν τις προ-αυγινές ώρες, η Αφροδίτη θα ανατείλει πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα, δημιουργώντας μια δεύτερη πλανητική ευθυγράμμιση πριν από την ανατολή του Ήλιου.
Μπορείτε να παρατηρείτε αυτή την πλανητική «παρέλαση» μέχρι το τέλος του έτους, αλλά οι 25 και 26 Δεκεμβρίου θα είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακές. Ο Άρης, ο Δίας και η φθίνουσα διογκωμένη Σελήνη θα σχηματίσουν μια διαγώνια γραμμή πάνω από τον ανατολικό ορίζοντα και θα κινηθούν μαζί σε αυτή την πορεία μέχρι να χαράξει.
cover photo via: pexels.com Sabarish Sankaran