Έλενα Τριανταφύλλου
Συναγερμός από τον ΕΟΔΥ αφού προειδοποιεί για ρεκόρ κρουσμάτων κοκκύτη στην Ελλάδα. Τί ισχύει για την Ευρώπη και τί πρέπει να προσέξουμε.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ τα κρούσματα κοκκύτη στην Ελλάδα έσπασαν κάθε ρεκόρ, κάτι που κρούει τον κώδωνα στην επιστημονική κοινότητα. Ο ΕΟΔΥ προειδοποιεί τους πολίτες της χώρας γι’ αυτήν την ακραία μεταδοτική νόσο. Όλα όσα πρέπει να προσέξουμε και τί ισχύει για τα κρούσματα που εκδηλώθηκαν στην Ευρώπη συγκριτικά με την χώρα μας.
Ρεκόρ κρουσμάτων κοκκύτη στην Ελλάδα
Ανησυχητικά υψηλός είναι ο αριθμός των κρουσμάτων κοκκύτη στη χώρα μας και σύμφωνα με τα επίσημα δεδομένα, είναι ο υψηλότερος που έχει καταγραφεί την τελευταία 20ετία. Πιο συγκεκριμένα από τα 959 κρούσματα κοκκύτη που αναφέρθηκαν στην χώρα μας την περίοδο 2004-2024, τα 440 καταγράφηκαν μόλις το 2024!
Κι αυτό, όταν μόλις έναν χρόνο πριν και πιο συγκεκριμένα, το 2023, είχαν αναφερθεί 9 περιστατικά. Επίσης, το πρώτο τρίμηνο του 2024, είχαν αναφερθεί 54 περιστατικά αλλά ως το τέλος του έτους είχαν οκταπλασιαστεί. Τα δεδομένα αυτά, παραθέτει ο ΕΟΔΥ σε νέα έκθεση επιδημιολογικής επιτήρησης για τη νόσος και όπως αναφέρει, ο κοκκύτης παραδοσιακά, προκαλούσε λιγοστά κρούσματα στη χώρα μας.
Η μέγιστη αναλογία που είχε καταγραφεί από το 2004 μέχρι και το 2023, ήταν 0,81 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού. Το 2024 όμως, η επίπτωση του εκτοξεύθηκε στα 4,23 ανά 100.000 πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μικρά παιδιά είναι εκείνα που πλήττει πιο συχνά. Καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου 2004-2024 από τα 959 κρούσματα, τα 576 αφορούσαν παιδιά ηλικίας μέχρι και 4 ετών.
Τα 477 από αυτά όμως είχαν μικρότερη ηλικία του ενός έτους. Δεύτερη σε συχνότητα εμφάνισης ήταν η ηλικιακή ομάδα 5-14 ετών, με συνολικώς 152 κρούσματα. Οι 655 από τους 959 ασθενείς (πάνω από το 68% δηλαδή) χρειάστηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Ενώ οι 143 (ή ποσοστό σχεδόν 15%) εκδήλωσαν επιπλοκές, κυρίως από το αναπνευστικό σύστημα.
Δυστυχώς, 7 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους (αντιστοιχούν σε θνητότητα 0,73%). Τουλάχιστον δύο από τους ασθενείς (ένα βρέφος και ένας ηλικιωμένος) έχασαν τη ζωή τους το 2024. Σημαντικό ποσοστό των κρουσμάτων (το 23,8% ή 228 περιστατικά) κατά την ίδια χρονική περίοδο ήταν Ρομά. Επρόκειτο κυρίως για παιδιά, ηλικίας έως 14 ετών.
Τί ισχύει για την Ευρώπη
Η κατάσταση δεν δείχνει καλύτερη στην Ευρώπη, αφού ο κοκκύτης μολύνει ετησίως ολοένα και περισσότερους ανθρώπους κι εκεί. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Προλήψεως και Ασθενειών σε έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα, το 2023 καταγράφηκαν στα 29 κράτη της Ε.Ε. και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού χώρου, 26.033 περιστατικά.
Αντιστοιχούν σε 6,7 κρούσματα ανά 100.000 πληθυσμού. Τα κρούσματα αυτά είναι σχεδόν δεκαπλάσια απ’ ό,τι τα τρία προηγούμενα χρόνια, όταν λόγω της πανδημίας και των περιορισμών της είχαν μειωθεί όλα τα λοιμώδη νοσήματα. Ωστόσο δεν έχουν φτάσει ακόμα στα επίπεδα που ήσαν πριν από την πανδημία (το 2019 ήταν 9 κρούσματα ανά 100.000 κατοίκους).
Σε δύο ευρωπαϊκές χώρες, στην Κροατία και την Δανία, ο κοκκύτης προκάλεσε το 40% των κρουσμάτων. Οι έφηβοι ηλικίας 10-14 ετών και τα βρέφη ηλικίας κάτω του 1 έτους ήταν οι ηλικιακές ομάδες με τον υψηλότερο αριθμό. Συνολικώς, στις ηλικίες κάτω των 15 ετών καταγράφηκε το 52% των περιστατικών.
Όπως εξηγεί το ECDC, ο κοκκύτης στους εφήβους και τους νεαρούς ενήλικες μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα. Έτσι συχνά δεν γίνεται αντιληπτό περί τίνος πρόκειται, με συνέπεια να τροφοδοτείται η κυκλοφορία του υπαίτιου βακτηρίου στον πληθυσμό. Εν τούτοις αυτό ενέχει κίνδυνο για τα βρέφη που είναι πολύ μικρά για να ολοκληρώσουν τον εμβολιασμό τους.
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών της Ελλάδας, ο εμβολιασμός των βρεφών εναντίον της νόσου πρέπει να αρχίζει σε ηλικία 2 μηνών. Γίνονται συνολικώς τέσσερις δόσεις έως την ηλικία των 15-18 μηνών. Ύστερα γίνεται αναμνηστική στα 4-6 έτη και μετά πάλι στα 11-12 έτη και στα 18-25 έτη. Στη συνέχεια γίνεται ανά δεκαετία.
Μεγάλη προσοχή στους πολίτες
Ο κοκκύτης είναι μία οξεία βακτηριακή λοίμωξη της αναπνευστικής οδού. Οφείλεται στο μικρόβιο Bordetella pertussis. Το βακτήριο αυτό μεταδίδεται αερογενώς, με σταγονίδια ή με άμεση επαφή με εκκρίσεις από το αναπνευστικό σύστημα νοσούντων ατόμων.
Μετάδοση με έμμεση επαφή, μέσω του αέρα ή μέσω προσφάτως επιμολυσμένων επιφανειών ή αντικειμένων, συμβαίνει σε σπάνιες περιπτώσεις. Ο κοκκύτης έχει υψηλή μεταδοτικότητα (άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος που δεν έχουν ανοσία, προσβάλλονται σε ποσοστό που αγγίζει το 80%). Αποκαλείται και «βήχας των 100 ημερών» διότι προκαλεί χαρακτηριστικό και επίμονο παροξυσμικό βήχα.