Τα τελευταία χρόνια, τα παιδιά τείνουν να μεγαλώνουν και να προσπαθούν να ωριμάσουν με ρυθμούς, πολύ πιο γρήγορους απ’ότι κάναμε εμείς. Η εξελιξη της τεχνολογίας έχει συμβάλλει ιδιαίτερα στην ραγδαία αυτή ανάπτυξη, και τα παιδιά πλέον, τείνουν να μπαίνουν στην εφηβεία πολύ νωρίτερα.
Ο τρόπος ντυσίματος, ο τρόπος διασκέδασης, ο τρόπος ομιλίας είναι κάποια από τα πράγματα που έχουν αλλάξει ριζικά στη ζωή των παιδιών.Και οι γονείς οφείλουν να μπορούν να συμβαδίσουν με την εξέλιξη αυτή, και να μπορούν να διαχειριστούν αυτές τις πρώιμες καταστάσεις.
Τι γίνεται λοιπόν όταν το παιδί μπαίνει νωρίτερα στην εφηβεία; Τι κάνουμε σαν γονείς όταν αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να ενημερώσουμε και να συμβουλεύσουμε τα παιδιά μας για θέματα που απαιτούν προσοχή; Δείτε στο παρακάτω κείμενο από το efiveia.gr, τη συμβουλεύει η δρ Αλεβίζου ότι αφορά στο ακατάλληλο υλικό στο κινητό ενός παιδιού.
Ερώτημα αναγνώστριας
Ο γιος μας, προέφηβος 11 ετών, το καλοκαίρι έχει πάει με τη γιαγιά στο χωριό. Του έχουμε δώσει ένα κινητό τηλέφωνο προκειμένου να μπορούμε να επικοινωνούμε μαζί του όταν θα είναι εκτός σπιτιού, αλλά και να μπορούμε να εντοπίζουμε το σήμα του.
Στο χωριό έχει κάνει παρέες, αλλά κυρίως με μεγαλύτερα παιδιά, γυμνασίου. Μία εβδομάδα πριν που είχαμε πάει να τον δούμε, ο σύζυγός μου παρατήρησε τη σέλα του ποδηλάτου του ανεβασμένη. Με αφορμή αυτό, έμαθε πως ένα παιδί τον αποκαλεί «φλώρο» γιατί έχει φωτάκια στο ποδήλατο και επίσης του το παίρνει και κάνει βόλτες, με αποτέλεσμα να το χαλάσει. Επίσης, ο γιος μας μας είπε πως 2-3 παιδιά έπαιρναν και το κινητό του για να πάρουν όπως έλεγαν τηλέφωνο.
Δειτε ακομα Αξίζει να το διαβάστε!Το γράμμα μιας μητέρας στην έφηβη kόρης της για να την κάνει πιο δυνατή και ανεξάρτητη
Μέχρι εδώ όλα είναι καλά. Έμαθε πολλά μέσα από αυτή την κατάσταση και καθόλου δεν μας ενδιαφέρει πως χάλασε το ποδήλατο, αφού βιωματικά έμαθε ότι πρέπει να προσέχει τα πράγματά του.
Αυτές τις ημέρες λόγω εκλογών ήρθε στην Αθήνα και ο σύζυγος πήρε το κινητό του για να κάνει μια δουλειά. Εκεί λοιπόν είδε από το ιστορικό google ότι έχει επισκεφτεί σελίδες ακατάλληλου περιεχομένου. Τα έχασε! Το μόνο που ρώτησε εκείνη τη στιγμή είναι αν έχει δώσει το κινητό του σε άλλα παιδιά και ο γιος μας απάντησε ναι, αλλά για να πάρουν τηλέφωνο. Δεν το συνέχισε. Αφού κοιμήθηκε ο γιος μας, ήρθε και μου το είπε και σάστισα κι εγώ. Πιστεύω ότι είναι μικρός για να έχει «πονηρευτεί» τόσο πολύ. Αλλά από την άλλη δεν ξέρω αν τα άλλα παιδιά μπήκαν στις σελίδες αυτές, αν ήταν ο γιος μας μπροστά, τι είδε. Δεν τον έχω πιάσει ποτέ να μου κρύβει κάτι που βλέπει, έχω δει μερικές φορές και τις αναζητήσεις του και στο You Tube και δεν έχω εντοπίσει κάτι περίεργο.
Το θέμα λοιπόν είναι ότι δεν ξέρουμε πώς να το χειριστούμε. Να του μιλήσουμε ανοιχτά; Να το αφήσουμε να περάσει έτσι αφού δεν είμαστε σίγουροι ποιος επισκέφτηκε τις σελίδες αυτές; Ο σύζυγος έχει βάλει γονικό έλεγχο, ο οποίος συνήθως με ένα restart του κινητού φεύγει…
Δειτε ακομα ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ δυσκολεύομαι να σου μιλήσω από τότε που μπήκες στην εφηβεία.
Η απάντηση της Δρ. Αναπτυξιακής Ψυχολογίας-Ψυχοθεραπεύτριας Ευφροσύνης Αλεβίζου
Από την αφήγησή σας υποθέτω ότι σαν οικογένεια συζητάτε και επεξεργάζεστε όλοι μαζί τα ζητήματα που προκύπτουν. Όπως λέτε, το σημαντικότερο για τα παιδιά είναι να μαθαίνουν μέσα από τα λάθη τους. Μια και δεν υπάρχει εγχειρίδιο χρήσης για τη ζωή, οι εμπειρίες οδηγούν και σε λανθασμένες επιλογές. Το ζητούμενο δεν είναι να κρατήσουμε τα παιδιά προστατευμένα μέσα από την αποφυγή της έκθεσής τους σε καταστάσεις που μπορεί να τα δυσκολέψουν, αλλά να τα εποπτεύουμε διακριτικά – όπως φαίνεται ότι κάνετε – αφήνοντάς τους το περιθώριο για πρωτοβουλίες και λάθη. Η προεφηβεία είναι φάση μετάβασης από την παιδική ηλικία προς την πρώτη εφηβική περίοδο που φέρνει και ένα μεγαλύτερο άνοιγμα προς τον έξω κόσμο και ένα μεγαλύτερο περιθώριο για λήψη πρωτοβουλιών και αποφάσεων στην κοινωνική ζωή εκτός οικογένειας. Τα παιδιά πρέπει να έχουν το περιθώριο ανάληψης πρωτοβουλίας σε ηλικιακά κατάλληλα ζητήματα γιατί έτσι εξασκούνται σε δεξιότητες λήψης αποφάσεων, λύσης προβλημάτων και διαχείρισης σχέσεων. Είναι αυτονόητο ότι αυτού του είδους οι δεξιότητες είναι απαραίτητες και για την ομαλή μετάβαση στην ενηλικίωση. Σωστά λοιπόν και είστε ψύχραιμοι ως προς το κομμάτι του να μάθει ο γιος σας να μαθαίνει μέσα από τα λάθη του.
Φαίνεται πως αυτή την περίοδο ο γιος σας καλείται να διαχειριστεί σύνθετα ζητήματα στην κοινωνική του ζωή όπως είναι η πίεση και η απόπειρα χειραγώγησης από τους συνομηλίκους (με μια ευρύτερη έννοια, μια και σε αυτή την περίπτωση πρόκειται για λίγο μεγαλύτερα παιδιά), η αναζήτηση ισορροπίας ανάμεσα στην ενσωμάτωση στην ομάδα των συνομηλίκων και στην κάλυψη προσωπικών αναγκών, η επιλογή του βαθμού παραχώρησης και διεκδίκησης που να μην οδηγεί ούτε σε απομόνωση αλλά ούτε και σε καταπάτηση των δικαιωμάτων του.
Δειτε ακομα Ο έφηβος γιος μου δεν μου ανοίγεται και ανησυχώ
Όπως πολύ σωστά λέτε, ο γιος σας ωφελήθηκε από την εμπειρία του μαθαίνοντας να βάζει σε εφαρμογή την κριτική του ικανότητα ώστε να προστατεύει τον εαυτό του και τα πράγματά του. Φαντάζομαι ότι στο συμπέρασμά σας αυτό καταλήγετε και μέσα από συζήτηση με το ίδιο το παιδί. Είναι σημαντικό να του δώσετε το περιθώριο να σας αφηγηθεί τα γεγονότα και το πώς ένιωσε. Είναι σημαντικό να κατανοήσετε αν αισθάνεται αποδεκτός από την παρέα των μεγαλύτερων παιδιών. Περνάει καλά μαζί τους; Μήπως κάνει υποχωρήσεις που του κοστίζουν προκειμένου να ενταχθεί στην ομάδα αυτών των παιδιών; Πώς αισθανόταν για παράδειγμα όταν το μεγαλύτερο παιδί τον αποκαλούσε «φλώρο»; Τι έκανε γι’ αυτό; Πώς διαχειρίστηκε ο ίδιος την κατάσταση; Καταλαβαίνω ότι σας εμπιστεύτηκε τις δυσκολίες του αφού παρατηρήσατε το ποδήλατό του. Γνωρίζετε γιατί δεν απευθύνθηκε σε εσάς πιο πριν; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι κρίσιμη γιατί είναι σημαντικό τα παιδιά να μας αποκαλύπτουν έγκαιρα τις καταστάσεις στις οποίες εμπλέκονται. Όχι βέβαια για να σπεύσουμε εμείς να «διορθώσουμε» τα πράγματα προς όφελός τους, αλλά για να τα καθοδηγήσουμε σε μια διεργασία ενημερότητας και επίγνωσης. Έχοντας επίγνωση του τρόπου με τον οποίο εμπλέκονται σε καταστάσεις και των συναισθημάτων που βιώνουν μπορούν να είναι ενήμερα και για τις επιλογές τους ώστε να ζουν τις εμπειρίες τους με αίσθημα προσωπικής ευθύνης. Το να μπορούν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για αυτά που ζουν δίνει στα παιδιά ένα αίσθημα προσωπικής επάρκειας. Ενώ αντίθετα αν δεν είναι υπεύθυνα για τις επιλογές τους, η συναισθηματική και κοινωνική τους ζωή βιώνεται ως έρμαιο εξωτερικών παραγόντων όπως η πίεση των συνομηλίκων και η εξέλιξη των καταστάσεων στις οποίες εμπλέκονται. Αφού τα συζητήσετε λοιπόν με τρόπο που να αποκαθιστά το αίσθημα επάρκειας για τον εαυτό του, προσπαθήστε να εμπλέξετε το γιο σας σε ένα παιχνίδι ρόλων όπου εκτυλίσσονται διαφορετικά σενάρια πάνω στη ίδια ιστορία. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να μπορούν να αναγνωρίζουν διαφορετικές οπτικές πάνω στα ζητήματα που τα αφορούν, να συνδυάζουν τους διαφορετικούς ρόλους που εμπλέκονται σε μια κατάσταση και τα κίνητρα των άλλων και να σκέφτονται εναλλακτικές επιλογές σε σχέση με τα δικά τους κίνητρα και τις δικές τους ανάγκες. Στην παρούσα φάση είναι σημαντικό για τον γιο σας μέσα από την εμπειρία του να μάθει να λέει «όχι» στις απαιτήσεις των άλλων παιδιών και να απαιτεί το όχι του να γίνεται σεβαστό. Είναι απαραίτητη δεξιότητα το να μάθει κανείς κάτω από τι είδους περιστάσεις και σε ποια άτομα δανείζει τα πράγματά του. Αν για παράδειγμα, του ξαναζητήσουν παιδιά που δεν εμπιστεύεται το ποδήλατο ή το κινητό του πρέπει να είναι σε θέση να τους αρνηθεί επικαλούμενος και τη δική του επιθυμία και οριοθέτηση αλλά και τη συζήτηση μαζί σας και τη δική σας οριοθέτηση.
Η παρέα με μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να δώσει την ευκαιρία στους μικρότερους για μεγαλύτερο πεδίο αυτονομίας και υπευθυνότητας, μπορεί όμως ταυτόχρονα να εκθέσει τα μικρότερα παιδιά σε ενδιαφέροντα και πληροφορίες που δεν ταιριάζουν στην ηλικία τους. Όσο για το θέμα λοιπόν του π0ρνό, αν διαισθητικά και μέσα από την επαφή που έχετε με το παιδί σας γνωρίζετε ότι δεν τον έχουν απασχολήσει τέτοιου είδους ζητήματα, θα σας έλεγα να μην ανησυχείτε. Από την άλλη όμως, είναι σημαντικό να γνωρίζετε τι γνωρίζει το παιδί σας. Μέσα από την παρατεταμένη έκθεση σε σεξουαλικά ερεθίσματα τέτοιου είδους σε τόσο μικρή ηλικία τα παιδιά μπορεί να διαμορφώσουν μια διαστρεβλωμένη οπτική για τη σεξουαλικότητα. Είναι σημαντικό λοιπόν να γνωρίζετε σε τι είδους ερεθίσματα έχει εκτεθεί ο γιος σας ώστε να μπορέσετε να συζητήσετε μαζί του και να του δώσετε τις κατάλληλες για την ηλικία του εξηγήσεις και πληροφορίες. Θα σας πρότεινα λοιπόν να μην κλείσετε το ζήτημα αλλά να το ανοίξετε με έναν ουδέτερο και γενικό τρόπο.
Μπορείτε να ανοίξετε μια πιο γενική συζήτηση για το πώς μπορεί κάποιος να δει πράγματα στο διαδίκτυο που δεν είναι κατάλληλα για την ηλικία του. Προχωρήστε τη συζήτηση βήμα- βήμα ακολουθώντας τα στοιχεία που σας δίνει το ίδιο το παιδί χωρίς να βάζετε στο προσκήνιο δικά σας συμπεράσματα ή δικές σας υποθέσεις. Αν από τα λεγόμενα του ίδιου λοιπόν έχετε την ένδειξη ότι εκτέθηκε σε κάτι, μπορείτε να του αποκαλύψετε ότι είδατε ακατάλληλο υλικό στο κινητό του χωρίς να επιμείνετε σε λεπτομέρειες. Χρησιμοποιήστε μια γενική ταμπέλα του τύπου «πληροφορίες για το σ3ξ που απευθύνονται σε μεγάλους και όχι σε παιδιά». Προσέξτε να μην αισθανθεί ότι τον ανακρίνετε ή ότι τον κατηγορείτε. Εξηγήστε του ότι αυτά που είδατε στο κινητό του σας προβλημάτισαν και ότι θέλετε να ξέρετε αν τα μεγαλύτερα παιδιά του έδειξαν πράγματα που να του δημιούργησαν απορίες. Αν το αρνηθεί, κρατήστε την απάντησή του ως ειλικρινή και διατηρήστε την διακριτική επιτήρηση ώστε να έχετε εποπτεία του τι συμβαίνει. Παρατηρήστε στο άμεσο μέλλον τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά του που μπορεί να είναι ενδείξεις ότι έχει εκτεθεί σε ακατάλληλες για την ηλικία του πληροφορίες. Αν για παράδειγμα χρησιμοποιεί λεξιλόγιο και εκφράσεις που δεν χρησιμοποιούσε, αν δείχνει γενικά πιο «πονηρεμένος» από ότι φαντάζεστε ότι είναι κάνοντας υπονοούμενα που δεν αντιστοιχούν σε αυτά που ο ίδιος γνωρίζει και στον τρόπο με τον οποίο τα έχει διδαχθεί από εσάς. Τότε, χρησιμοποιήστε μια από αυτές τις ενδείξεις ως αφορμή για μια νέα συζήτηση κυρίως όχι με στόχο να μιλήσετε, αλλά με στόχο να ακούσετε τι έχει να σας πει το παιδί σας. Δεν ξέρω αν ήδη γνωρίζετε τα παιδιά με τα οποία κάνει παρέα ο γιος σας. Στη θέση σας θα επιδίωκα να αποκτήσω μια εικόνα των άλλων παιδιών και των οικογενειών τους. Αν κρίνετε από το περιεχόμενο των αναζητήσεων των νεαρών ότι πρέπει να ενημερώστε τους γονείς τους, τότε θα σας πρότεινα να μην διστάσετε να το κάνετε διακριτικά.
Δίνοντας στον γιο σας το ερέθισμα μιας αρχικής συζήτησης των δικών σας προβληματισμών, του δίνετε και το περιθώριο να σας εμπιστευτεί και να σας ανοιχτεί αν κάτι παρόμοιο συμβεί στο μέλλον. Αν η στάση μας δεν είναι επικριτική και αν διατηρούμε τη δίοδο επικοινωνίας ανοιχτή, είναι σίγουρο ότι τα παιδιά μας ξέρουν ότι έχουν πρόσβαση σε μας για ό,τι τα απασχολεί. Στα χρόνια της εφηβείας η πρωτοβουλία για επικοινωνία και μοίρασμα περνάει σε μεγαλύτερο βαθμό στα ίδια τα παιδιά. Έτσι, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να έχουμε εξασφαλίσει συνθήκες ανοιχτής επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια από την προεφηβεία όταν αναδύονται για πρώτη φορά ζητήματα που φέρνουν τα παιδιά σε ανοιχτή έκθεση με τις επιρροές του έξω κόσμου τόσο των συνομηλίκων, όσο και της ευρύτερης κουλτούρας μας.
