Τι είναι ο βραχύς χαλινός γλώσσας ή Αγκυλογλωσσία;
O χαλινός της γλώσσας αποτελεί ένα εμβρυολογικό υπόλειμμα.
Ως ανατομική οντότητα απαρτίζεται από μια λεπτή χαλαρή ελαστική μεμβρανώδη πτυχή βλεννογόνου που εκτείνεται περίπου από τη μέση της ελεύθερης κάτω επιφάνειας της γλώσσας ως το έδαφος της στοματικής κοιλότητας όπισθεν των έσω ούλων της κάτω γνάθου, με επιμήκη/οβελιαία φορά επί της μέσης γραμμής (Εικόνα 1).
Δείτε ακόμα: «Με το πρόβλημα υγείας που έχω μπορεί να μην μπορέσω να κάνω παιδί….»
Ως βραχύς χαλινός της γλώσσας ορίζεται η συγγενής ανωμαλία κατά την οποία ο χαλινός είναι κοντός και/ή παχύς με ελαττωμένη ελαστικότητα, μπορεί να εκτείνεται υπό τάση ως την κορυφή της γλώσσας και την έσω επιφάνεια των κάτω ούλων εμποδίζοντας έτσι την πλήρη και ελεύθερη κίνηση της γλώσσας προς όλες τις κατευθύνσεις (Εικόνα 2).
Σε βαριές μορφές η κορυφή της γλώσσας προβάλλει με το χαρακτηριστικό σχήμα καρδιάς (Εικόνα 3).
Το παιδί μου έχει ο βραχύ χαλινό γλώσσας, είναι φυσιολογικό;
Τυπικά ο χαλινός της γλώσσας διαιρείται πριν από τη γέννηση, σε κάποιες όμως περιπτώσεις, δεν συμβαίνει αυτό. Ο βραχύς χαλινός της γλώσσας παρουσιάζεται σε ένα ποσοστό που μπορεί να φτάνει ως και το 10% των νεογνών, με σημαντικές επιπτώσεις στη διαδικασία του θηλασμού.
Τι επιπτώσεις έχει ο βραχύς χαλινός της γλώσσας στο θηλασμό;
Το 50% περίπου των νεογνών που θηλάζουν και εμφανίζουν βραχύ χαλινό, θα έχουν δυσκολίες/αδυναμίες στο θηλασμό, που πολλές φορές μπορεί να οδηγήσει στα παρακάτω:
α) Μη λήψη ικανοποιητικού βάρους
Λόγω ελαττωμένης πρόσληψης γάλακτος από το παιδί και/ή λόγω της παραγωγής μη ικανοποιητικής ποσότητας γάλακτος από την μητέρα, το νεογνό δεν προσλαμβάνει ικανοποιητικό βάρος.
Δείτε ακόμα: 10 «αθώες» τροφές που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία του παιδιού
β) Συνήθως οδηγεί στην πρόωρη διακοπή του θηλασμού.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το αποτέλεσμα μιας έρευνας που αναδεικνύει ότι τα νεογνά με βραχύ χαλινό γλώσσας που θηλάζουν έχουν τριπλάσιες πιθανότητες να τρέφονται αποκλειστικά με μπιμπερό στο τέλος της πρώτης εβδομάδας της ζωής τους συγκριτικά με τα νεογνά χωρίς βραχύ χαλινό.
Το γεγονός αυτό είναι ιδιαίτερης σημασίας αν αναλογιστεί κανείς τις ευεργετικές επιδράσεις του θηλασμού στην υγεία τόσο του παιδιού όσο και της μητέρας καθώς και στην μεταξύ τους σχέση, κάτι που φαίνεται από τις τελευταίες συστάσεις της Αμερικανικής Παιδιατρικής Ακαδημίας για παράταση του θηλασμού ως το τέλος του πρώτου έτους.
γ) Πόνο στις θηλές:
Ο πόνος στην θηλή των θηλαζουσών γυναικών, κατά την πρώιμη περίοδο μετά τον τοκετό, είναι ένα πρόσκαιρο παροδικό φαινόμενο, που εντείνεται κατά την 3η περίπου ημέρα, διαρκεί 1-2 λεπτά στην αρχή του θηλασμού, και υποχωρεί εντός μίας εβδομάδας όταν τα επίπεδα της προλακτίνης πέφτουν στο μισό.
Η παραμονή των συμπτωμάτων στις μητέρες νεογνών με βραχύ χαλινό που θηλάζουν εμφανίζεται σε ποσοστό 40-80% και αποτελεί βασικό αίτιο πρόωρης διακοπής του θηλασμού.
δ) Πιο σπάνια μια βαριά μορφή βραχύ χαλινού μπορεί να δημιουργεί προβλήματα σίτισης του νεογνού ακόμα και με το μπιμπερό.
Λειτουργικότητα γλώσσας φυσιολογικού νεογνού και νεογνού με βραχύ χαλινό
Κάθε μητέρα και κάθε νεογνό έχουν μοναδικά ανατομικά χαρακτηριστικά μαστού-θηλής και στοματικής κοιλότητας αντίστοιχα, που θα πρέπει να προσαρμοστούν ανάλογα ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία επιτυχούς θηλασμού.
Ιδιαίτερης σημασίας αποτελεί ο ρόλος που πρέπει να διαδραματίσει κατά τον θηλασμό η λειτουργικότητα της γλώσσας του νεογνού, με τις βασικές κινήσεις που απαιτείται να εκτελεί:
α) να προβάλλει άνωθεν των κάτω ούλων ώστε να αναστέλλει το αντανακλαστικό του δαγκώματος, και να εφαρμόζει αεροστεγώς στην θηλαία άλω για την ανάπτυξη αρνητικής ενδοστοματικής πίεσης.
β) να συλλαμβάνει και να χειρίζεται-συμπιέζει την θηλή και τους υποθηλαίους ιστούς ανάμεσα σάυτήν και την υπερώα πάντα σε συγχρονισμό με τις γενικότερες καταποτικές/αναπνευστικές λειτουργίες.
γ) να παράγει περισταλτισμό και αρνητική πίεση εισρόφησης που θα εξασφαλίζει την ροή του γάλακτος.
Ο βραχύς χαλινός όμως προκαλεί περιορισμό στην κινητικότητα της γλώσσας τόσο στην προβολή της εκτός των ούλων όσο και στην ανύψωσή της στην υπερώα αποτελεί αιτία ανεπαρκών μηχανισμών θηλασμού, οδηγώντας σε ανεπαρκή ροή γάλακτος και/ή τραύμα των θηλών (Εικόνα 4).
Ποια είναι τα συμπτώματα ενός ανεπαρκούς μηχανισμού θηλασμού;
Για το νεογνό:
αδυναμία ή έλλειψη διάθεσης για σύλληψη της θηλής,
ευερεθιστότητα/ κόπωση του νεογνού,
έντονοι ήχοι κατά τον θηλασμό (σαν πώμα που αφαιρείται),
σταδιακή απόρριψη/αδυναμία συγκράτησης της θηλής (σαν να γλυστρά),
κινήσεις μάσησης,
αποτυχία του νεογνού να αποκοιμηθεί με την θηλή στο στόμα του,
Για τη μητέρα:
τραύμα και αιμορραγία της θηλή,
επώδυνη διόγκωση πόρων και/ή ολόκληρου του μαστού,
μαστίτιδα,
απογοήτευση και ψυχολογικό μητρικό στρες,
αποδοκιμασία του θηλασμού.
Όλα αυτά μπορεί να οδηγήσουν σε ελαττωμένη πρόσληψη βάρους και αφυδάτωση του νεογνού σε βαριές καταστάσεις, ελαττωμένη παραγωγή γάλακτος, και πρόωρο απογαλακτισμό.
Η αναγκαιότητα της συμβουλευτικής για τον θηλασμό έγκειται εκτός των άλλων στο γεγονός ότι έρχεται να ενημερώσει την μητέρα για την πιθανή παρουσία τέτοιων σημείων και συμπτωμάτων ώστε αυτή με την σειρά της έγκαιρα να απευθυνθεί στον σύμβουλο γαλουχίας για αναγνώριση και αντιμετώπιση του προβλήματος.
Πως γίνεται η διάγνωση του βραχύ χαλινού της γλώσσας;
Σε συνδυασμό με την παρουσία των παραπάνω σημείων/συμπτωμάτων η διάγνωση του βραχύ χαλινού θα στηριχθεί στην κλινική εξέταση των ανατομικών και λειτουργικών χαρακτηριστικών της γλώσσας του νεογνού. Η κλινική εξέταση μπορεί να αναδείξει την ύπαρξη μιας λεπτής πρόσθιας σχεδόν διαφανούς μεμβράνης ή μιας οπίσθιας ταινίας παχύ ινώδους ιστού μεταξύ της κάτω επιφάνειας της γλώσσας και του εδάφους του στόματος, που εμποδίζουν την υποβοηθούμενη ανύψωση της γλώσσας και μπορεί να προκαλούν ελαφρύ διχασμό της κορυφής της. Είναι πιθανό σε κάποιο ποσοστό τα συμπτώματα και οι δυσκολίες θηλασμού να υποχωρήσουν σταδιακά ή αυτόματα μετά την απαραίτητη καθοδήγηση της μητέρας από ειδικό σύμβουλο γαλουχίας. Οι προσπάθειες αυτές απαιτείται να είναι εξατομικευμένες μια και πολλές φορές η παρατεινόμενη διάρκεια προσμονής με την παρουσία συμπτωμάτων επιφέρει ιδιαίτερο άγχος και πίεση στην μητέρα και το παιδί και μπορεί να οδηγήσει σε πρόωρη διακοπή του θηλασμού.
Δείτε ακόμα: 6 «ύπουλα» πράγματα που κάνεις καθημερινά και μπορεί να βλάψουν την υγεία του παιδιού σου
Πώς μπορεί να διορθωθεί ο βραχύς χαλινός της γλώσσας;
Η χειρουργική διατομή του βραχύ χαλινού ενδείκνυται ως κατάλληλη και αποτελεσματική θεραπεία για τα νεογνά με δυσκολίες στον θηλασμό, χωρίς αξιοσημείωτη βελτίωση μετά από σύντομο και εύλογο διάστημα από την συνδρομή και την εκπαίδευση της μητέρας από τον ειδικό γαλουχίας.
Η διατομή του χαλινού στο νεογνό αποτελεί μια ασφαλή και χαμηλής επικινδυνότητας επέμβαση όταν αυτή διενεργείται από ειδικό. Είναι μια ανώδυνη διαδικασία που εκτελείται στο ιατρείο και προκαλεί ελάχιστη αιμορραγία και κλάμα του νεογνού λόγω δυσχέρειας και όχι πόνου, που σταματούν αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της. Χαρακτηριστικά το νεογνό μπορεί να σιτισθεί χωρίς κανένα περιορισμό άμεσα μετά την μικροεπέμβαση.
Το 95% των νεογνών που υποβάλλονται σε διατομή βραχύ χαλινού θα παρουσιάσουν βελτίωση στον θηλασμό, ενώ είναι χαρακτηριστική η αναφερόμενη άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων της μητέρας εντός των δύο πρώτων εικοσιτετραώρων.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το αποτέλεσμα μιας έρευνας που αναδεικνύει ότι τα νεογνά θα ωφεληθούν περισσότερο όταν η επέμβαση γίνει κατά την πρώτη εβδομάδα της ζωής.
Πολλές φορές σε συνδυασμό με τον βραχύ χαλινό της γλώσσας μπορεί να συνυπάρχει: ιδιαίτερα ανεπτυγμένος (υπερτροφικός) βραχύς χαλινός του άνω χείλους (Εικόνα 5).
Λόγω ελαττωμένης κινητικότητας, το άνω χείλος δεν εφαρμόζει στενά στην θηλαία άλω με αποτέλεσμα την μη αεροστεγή σύλληψη της θηλής. Έτσι συνιστάται ταυτόχρονα με την διατομή του χαλινού της γλώσσας να διενεργείται και διατομή του χαλινού του άνω χείλους.
ΣΤΕΛΙΟΣ ΡΟΥΠΑΚΙΑΣ
Χειρουργός Παίδων – Παιδοουρολόγος
Σπυρίδη 33-37/Βόλος, Ιεζεκιήλ 9/Καρδίτσα
τηλ:2421031020,6973731167
