Ιωάννα Σακκή
Η Ιστορία πίσω από το περίφημο "Γαϊτανάκι", ο συμβολισμός του και η συσχέτιση του με την περίοδο των Απόκριων
Το Γαϊτανάκι αποτελεί σήμα κατατεθέν των Αποκριών. Η ιστορία του “μετρά” πολλά χρόνια πίσω και παρά την παλαιότητα του εθίμου, λίγοι είναι εκείνοι που γνωρίζουν από που προέρχεται και τι πραγματικά συμβολίζει.
Η Χώρα μας διακρίνεται για τα πλούσια ήθη και έθιμα της, τα οποία, ως επί το πλείστον, προέρχονται από την αρχαιότητα. Πως θα μπορούσαμε λοιπόν, να μην πρωτοστατούμε και στην περίοδο των Αποκριών; Τα έθιμα σε κάθε γωνιά της χώρας μας, συνδέονται άλλοτε με την ιστορία και τους θρύλους της κάθε περιοχής και άλλοτε πάλι αποτελούν , απλώς επινόηση των κατοίκων, προκειμένου να καταφέρουν να ξεφύγουν έστω για λίγο από την καθημερινότητα τους.
Photo via: topoikaitropoi.gr
Ένα από τα έθιμα που διατηρούνται ατόφια από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, δεν είναι άλλο από το γνωστό σε όλους μας, γαϊτανάκι. Ο χορός και το κέφι του συγκεκριμένου εθίμου ταιριάζει απόλυτα με το κλίμα χαράς και ψυχαγωγίας των Αποκριών, γι’ αυτό, άλλωστε έχει γίνει και αναπόσπαστο κομμάτι της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου. Διαβάστε παρακάτω:
Από που προέρχεται το γαϊτανάκι
Το γαϊτανάκι, “μετρά” πολλά χρόνια ιστορίας, αφού σύμφωνα με ιστορικές πηγές, πέρασε στην Ελλάδα από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας και έδεσε απόλυτα με τα υπόλοιπα τοπικά έθιμα που διαθέτει η Χώρα μας, αφού η δεξιοτεχνία των χορευτών αλλά και ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του δεν περνούν απαρατήρητα από κανέναν.
Photo via: nafsweek.gr
Η ετυμολογία της λέξης «γαϊτανάκι», κρύβεται στο υποκοριστικό της μεσαιωνικής λέξης «γαϊτάνιν», που σημαίνει μεταξωτό κορδόνι, λωρίδα. Η κατάληξη -άκι ήρθε μετέπειτα, δηλώνοντας, έτσι, τον υποκορισμό.
Προέρχεται από τα ελληνιστικά χρόνια, μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από την ελληνιστική λέξη γαϊτάνη. Μέχρι στιγμής δεν έχει επιβεβαιωθεί, όμως εικάσεται πως η ονομασία της λέξης έχει να κάνει με την πόλη Gaeta της Ιταλίας, γνωστή για την παραγωγή κορδέλας.
Πώς παίζεται
Για να βγει εις πέρας το συγκεκριμένο παιχνίδι, χρειάζονται δεκατρία άτομα για να στήσουν τον χορό. Ο ένας βρίσκεται στο κέντρο και κρατά έναν μεγάλο πάσσαλο από την κορυφή του οποίου ξεκινούν δώδεκα μακριές κορδέλες, καθεμιά με διαφορετικό χρώμα.
Άγιος Άρνολντ: Ο μοναχός που έσωσε τους ανθρώπους τον Μεσαίωνα από την πανούκλα με μπύρα
Οι κορδέλες αυτές λέγονται γαϊτάνια και χάρις αυτών έχει ονομαστεί έτσι και το έθιμο. Γύρω από τον στύλο δώδεκα χορευτές κρατούν από ένα γαϊτάνι και χορεύουν ταυτόχρονα ανά ζευγάρια, τραγουδώντας το παραδοσιακό τραγούδι.
Photo via: evrytanikospalmos.gr
Καθώς κινούνται γύρω από τον στύλο, κάθε χορευτής εναλλάσσεται με το ταίρι του και έτσι όπως γυρνούν, πλέκουν τις κορδέλες γύρω από τον στύλο δημιουργώντας χρωματιστούς συνδυασμούς, με τον ίδιο τρόπο που έπλεκαν παλιά οι γυναίκες τα γαϊτάνια και στόλιζαν τις παραδοσιακές φορεσιές τους. Οταν οι κορδέλες έχουν όλες τυλιχτεί και οι χορευτές χορεύουν όλο και πιο κοντά στο κοντάρι, αντιστρέφεται η φορά του χορού και αφού τα γαϊτάνια να ξετυλιχτούν, αυτό σηματοδοτεί και το τέλος του χορού
Συμβολισμός
Οι δώδεκα χορευτές δηλώνουν τους μήνες του χρόνου που εναλλάσσονται ή τις ώρες, τις μυθικές θεότητες του χρόνου. Σε πολλές αγροτικές κοινωνίες, το γαϊτανάκι συμβολίζει την ομόνοια , ενώ ο κυκλικός χορός συμβολίζει τον κύκλο της ζωής, από τη ζωή στον θάνατο, από τον Χειμώνα στην Άνοιξη και το αντίθετο.
Photo via: epiloges.tv
Καθώς, λοιπόν, και οι Απόκριες αποτελούν μια γιορτή χαράς που συνδυάζεται και με την έναρξη της Άνοιξης, δεν θα μπορούσαν να μην περιλαμβάνουν στα δρώμενα τους και το περίφημο “Γαϊτανάκι”.
Ολα τα άρθρα για την μηχανή του χρόνου στο Daddy-Cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.