Ιωάννα Σακκή
Τα Περισσότερα Πασχαλινά έθιμα, είναι γνωστά στη πλειονότητα. Γνωρίζετε, όμως, το λόγο που κρεμάμε ένα κόκκινο ύφασμα στο μπαλκόνι τη Μεγάλη Πέμπτη;
Ανάμεσα στα τόσα Πασχαλινά έθιμα που συναντούνται στη χώρα μας, είναι και αυτό του κρεμάσματος ενός κόκκινου υφάσματος στο μπαλκόνι τη Μεγάλη Πέμπτη. Από που προέρχεται το συγκεκριμένο έθιμο και ποια είναι η ιστορία που κρύβει από πίσω του;
Το Πάσχα στην Ελλάδα συνοδεύεται από πολλά Πασχαλινά έθιμα. Μπορεί μερικά εξ’ αυτών να ποικίλουν από τόπο σε τόπο, άλλα, όμως, αποτελούν σταθερές αξίες που υιοθετούνται από τη πλειονότητα του πληθυσμού. Τα κόκκινα αυγά, το σούβλισμα του αρνιού, οι Πασχαλινές λαμπάδες ή τα καθιερωμένα Πασχαλινά κουλουράκια, είναι σίγουρα από τα πιο γνωστά.
Γνωρίζατε, όμως, πως εκτός από αυτά, τη Μεγάλη Πέμπτη συνηθίζεται να κρεμάται στο μπαλκόνι κάτι κόκκινο; Οτιδήποτε κι αν επιλέξει ο καθένας να κρεμάσει, το μόνο σίγουρο είναι πως πρέπει να έχει χρώμα κόκκινο.
Την συγκεκριμένη ημέρα τα περισσότερα νοικοκυριά είθισται να φτιάχνουν τα καθιερωμένα τσουρέκια τους, αλλά και να βάφουν τα κόκκινα αυγά τους. Ανάμεσα, λοιπόν, σε όλες αυτές τις οικιακές δουλειές της ημέρας, κρύβεται και το έθιμο με το κρέμασμα ενός κόκκινου υφάσματος στο μπαλκόνι. Διαβάστε παρακάτω:
Όπως καταλαβαίνουμε, Πάσχα δίχως κόκκινα αβγά ,δεν γίνεται. Το αβγό άλλωστε συμβολίζει την Ανάσταση του Κυρίου μας. Τα αυγά βάφονται εθιμικά κατά τη Μεγάλη Πέμπτη, γι’ αυτό και ονομάζεται αλλιώς και Κόκκινη Πέμπτη ή Κόκκινη Πέφτη ή Κοκκινοπέφτη.
Όλες οι ανακοινώσεις του ΕΦΕΤ για τα Πασχαλινά αυγά- Τι πρέπει να προσέξουν οι καταναλωτές
Σε αρκετές περιοχές διαφέρει ο τρόπος βαφής των αυγών αλλά ακόμα και ο αριθμός τους. Για παράδειγμα, με ένα κόκκινο ξύλο που ονομάζεται «βάρτζι» τα βάφουν κόκκινα και με φύλλα αμυγδαλιάς τα βάφουν κίτρινα, ενώ αλλού χρησιμοποιούν το νερό από βρασμένα φύλλα κρεμμυδιών για το κόκκινο χρώμα.
Οι χριστιανοί της Σινώπης βάφουν τόσα κόκκινα αβγά όσα είναι τα άτομα μέσα στο σπίτι κι ένα για την Παναγία και τα πηγαίνουν την Μεγάλη Πέμπτη στην εκκλησία για να διαβαστούν. Έπειτα τα βάζουν κάτω από την Αγία Τράπεζα και τα αφήνουν εκεί μέχρι την Ανάσταση.
Τα αβγά αυτά θεωρούνται ευλογημένα , γι’ αυτό κι όταν τα επιστρέφουν στο σπίτι, κρατούν τα τσόφλια τους και τα τοποθετούν σε ρίζες δέντρων, στο μπαχτσέ αλλά και στα χωράφια τους, καθώς πιστεύουν ότι το αβγό περιέχει ζωική δύναμη μέσα του , η οποία έχει ευεργετική δύναμη για τα φυτά, τα ζώα και τους ανθρώπους.
Το πρώτο αβγό που θα βαφτεί κόκκινο τοποθετείται στο εικονοστάσι του σπιτιού και θεωρείται πως αποκτά θεραπευτικές ιδιότητες. Το περσινό αβγό της Παναγίας που ήταν τοποθετημένο εκεί το ρίχνουν στο νερό.
Πασχαλινά δώρα νονού: Τι συμβολίζουν τα έθιμα με τη λαμπάδα, το τσουρέκι, τα παπούτσια και το αυγό;
Υπάρχουν και μερικές δεισιδαιμονίες που σχετίζονται με το βάψιμο των αβγών όπως για παράδειγμα η κατσαρόλα όπου βάφουν τα αβγά πρέπει να είναι καινούρια, αλλά και το το γεγονός ότι οι νοικοκυρές δεν πρέπει να κάνουν άλλες δουλειές εκείνη τη μέρα, ούτε και να πετάνε τη βαφή.
Το κόκκινο χρώμα των αβγών συμβολίζει για τους περισσότερους το κόκκινο αίμα του Χριστού, όμως για άλλους εκφράζει τη χαρά που φέρει μαζί της η Ανάσταση και ταυτόχρονα αποτρέπει κάθε κακό. Υπάρχουν κι άλλοι που εικάζουν πως το γεγονός ότι βάφουμε κόκκινα αλλά και χρωματιστά τα αβγά για εορταστικούς σκοπούς είναι ένα έθιμο με ρίζες στην Κίνα ήδη από τον 5ο αιώνα.
Τα κόκκινα υφάσματα στο μπαλκόνι
Παρόμοια συνήθεια με το βάψιμο των κόκκινων αβγών του Πάσχα είναι και τα κόκκινα υφάσματα που κρεμάνε οι νοικοκυρές την Κόκκινη Πέμπτη από τα παράθυρα ή τα μπαλκόνια των σπιτιών τους. Για παράδειγμα, στη Μεσημβρία Ευξείνου Πόντου βάφανε τα αβγά και βουτούσαν ένα πανί στο νερό της βαφής. Αφού βαφόταν κόκκινο το κρεμούσαν στο παράθυρο για 40 μέρες και το χρησιμοποιούσαν για όλα τα πράγματα.
Photo via: Αρχείο daddy-cool
Το ονόμαζαν «κοκκινοπεφτιάτικο». Στην Κίο (αρχαία μικρασιατική πόλη) η νοικοκυρά σηκωνόταν τα χαράματα της Μεγάλης Πέμπτης και κρεμούσε σε κάποιο ανατολικό παράθυρο το κόκκινο πανί για να το δει ο ήλιος. Στην Καστοριά το έθιμο διαφοροποιείται καθώς απλώνουν στα παράθυρα κόκκινες βελέντζες και κόκκινα μαντίλια. Στις Μέτρες Θράκης τα παιδιά φτιάχνουν ένα ομοίωμα του Ιούδα και γυρνούν από σπίτι σε σπίτι ζητώντας καψίδια.
Η τεχνική με το καλσόν που θα κάνει τα Πασχαλινά σου αυγά να μοιάζουν με έργα τέχνης
Κάθε νοικοκυρά λοιπόν δίνει από ένα κλαδί αμπέλου ή λινάτσα ή έστω χύνει λίγο πετρέλαιο πάνω στο ομοίωμα, το οποίο καίνε την Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο. Με το που ξημερώσει κρεμούν ένα κόκκινο πανί σε παράθυρο του σπιτιού για να το δει ο ήλιος. Και στη Θράκη πάντως την Κόκκινη Πέμπτη αλλά και τις επόμενες δυο Πέμπτες σε ακολουθία δεν πλένουν ούτε απλώνουν ρούχα, επειδή θεωρούν πως καταστρέφονται τα αμπέλια και η σοδειά τους.