Μαμάδες στα πρόθυρα νευρικής κρίσης
«Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς, οπότε ας είμαστε τουλάχιστον αληθινοί». Sue Atkins
Καμιά μαμά δεν θέλει να μοιάσει στην δικιά της. Ή σχεδόν καμιά. Μολονότι όλες αναγνωρίζουμε τους κόπους και τις θυσίες τους, όλες θα θέλαμε να μεγαλώσουμε παιδιά χωρίς να κάνουμε τα ίδια λάθη. Γίνεται όμως να μην κάνουμε καθόλου λάθη; Ως πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια Αποτελεσματικού Γονέα (μοντέλο Gordon), συχνά συναντάω μαμάδες απελπισμένες που μαθαίνοντας κάποιες δεξιότητες επικοινωνίας προσδοκούν να λύσουν τα προβλήματα στη σχέση τους με τα παιδιά. Επιπλέον, με
την απενοχοποίηση της ψυχοθεραπείας, την διάδοση της θεωρίας του ασφαλούς δεσμού, τις ομάδες γονέων και τις αμέτρητες ομάδες αλληλοϋποστήριξης μαμάδων στα social media, υπάρχει πληθώρα πληροφοριών: για τον θηλασμό, τον ύπνο, τις εκρήξεις θυμού των νηπίων, το bullying.
Σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές, οι σημερινοί γονείς βρίσκονται χωρίς την ασφάλεια που τους προσέφερε το βάθρο της αδιαμφισβήτητης γονικής εξουσίας του παρελθόντος. Αντίθετα, μοιάζουν γεμάτοι ενοχές και σκόρπιες γνώσεις που συχνά τους μπλοκάρουν από το να είναι αυθεντικοί με τα παιδιά τους.
Γονεϊκή εξουθένωση
Κάποιες μητέρες υποφέρουν από γονεϊκή εξουθένωση (parental burnout), ανεξαρτήτως αν μένουν στο σπίτι μεγαλώνοντας τα παιδιά τους ή αν εργάζονται. Για την δεύτερη κατηγορία γυναικών, το γνωστό πρόβλημα του life-work balance γίνεται ακόμη πιο πολύπλοκο, δεδομένου του διπλού και τριπλού τους ρόλου.
Τα συμπτώματα; Νιώθουν τόσο στραγγισμένες συναισθηματικά, που αδυνατούν ακόμη και να δείξουν στα παιδιά τους την αγάπη που τους έχουν.
Οι ειδικοί προτείνουν να βάλουμε λίγο νερό στο κρασί μας: «Αποφύγετε τον μύθο του τέλειου γονιού, φροντίστε τον εαυτό σας και χτίστε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο», συμβουλεύουν. Σίγουρα δεν μπορούμε να μην μαγειρέψουμε για τα παιδιά μας, μπορούμε όμως μια στις τόσες να φάμε κάτι πολύ πρόχειρο, να παραγγείλουμε, όπως και να αφήσουμε τα πιάτα άπλυτα για λίγο. Δεν μπορούμε να μην πάμε τα παιδιά στις δραστηριότητές τους, μπορούμε όμως να οργανωθούμε με άλλους γονείς ώστε να
αναλαμβάνουμε με την σειρά τα δρομολόγια και να εξοικονομήσουμε λίγο χρόνο για τον εαυτό μας.
Το τίμημα της αφθονίας
Προσπαθώντας οι γονείς να προσφέρουν στην επόμενη γενιά όσα στους ίδιους έλειψαν όπως οικονομική ευμάρεια αλλά και αμέριστη προσοχή και φροντίδα, συχνά
συμβάλλουν στη δυστυχία και στην ευθραυστότητα των παιδιών. Αντί δηλαδή να τα στηρίζουν στις προσπάθειές τους να λύσουν τα προβλήματά τους, σπεύδουν να ικανοποιήσουν κάθε ανάγκη των παιδιών προτού καν εμφανιστεί, εμποδίζοντας ίσως την σημαντικότερη αποστολή της παιδικής κι εφηβικής ηλικίας: την υγιή ανάπτυξη της έννοιας του Εαυτού.
Άλλες αξίες παραδείγματος χάριν περνάμε στον έφηβο γιο μας αν του δώσουμε την δυνατότητα να χρησιμοποιήσει την πιστωτική μας κάρτα για να πάρει καινούριο ποδήλατο κι άλλες αν τον βοηθήσουμε να βάλει αγγελία, να πουλήσει το παλιό και μετά συμπληρώνοντας με το χαρτζιλίκι του να πάρει νέο. Οι περισσότεροι γονείς εμπλέκονται σε έναν ατέρμονο αγώνα δρόμου προκειμένου να ικανοποιήσουν τις πλαστές ανάγκες των παιδιών που η κουλτούρα της αφθονίας επιβάλλει. Όταν όμως
οι προσωπικές τους φιλοδοξίες δεν ικανοποιούνται από τα παιδιά, παράγεται ένας φαύλος κύκλος υπερπροσφοράς – ματαίωσης – θυμού.
Είτε λειτουργώντας ως πρότυπο, είτε με Μηνύματα – Εγώ Απλής Δήλωσης ή με Μηνύματα – Εγώ Ενισχυτικά οφείλουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να αναπτύξουν την αυτοδιαχείριση, τον αυτοέλεγχο και το εσωτερικό κίνητρο. Καλούμαστε λοιπόν να λειτουργήσουμε υποστηρικτικά και όχι πυροσβεστικά. Στόχος πρέπει να είναι το χτίσιμο της σχέσης μας με τα παιδιά και η ανάπτυξη των ικανοτήτων τους στο πλήρες δυναμικό τους.
Τα αναπτυξιακά στάδια
Ένα θέμα για το οποίο αξίζει να ενημερωθούμε πριν να ανησυχήσουμε, είναι τα αναπτυξιακά στάδια των παιδιών, τα οποία δε μας διδάσκει κανείς προτού να γίνουμε γονείς. Ένα δίχρονο που έχει εκρήξεις θυμού δεν είναι απείθαρχο, απλώς περνάει μια πολύ φυσιολογική φάση ανάπτυξης. Δουλειά μας ως γονείς είναι να βοηθήσουμε το παιδί να αναγνωρίσει τι βιώνει δείχνοντάς του αποδοχή για όλη την γκάμα των συναισθημάτων του αλλά όχι και για όλες τις συμπεριφορές του. Αν όμως οι εκρήξεις
αυτές συνεχίζουν και όταν το παιδί είναι πια σε σχολική ηλικία, τότε ως γονείς πρέπει να αναζητήσουμε συμβουλευτική. Αν το νήπιό μας δείχνει ελάχιστη ή καθόλου ενσυναίσθηση, είναι εξαιρετικά παρορμητικό και δεν μοιράζεται τα πράγματά του, επίσης δεν είναι λόγος ανησυχίας εφόσον αναπτυξιακά δικαιολογείται. Αν όμως αυτό συμβαίνει με τον έφηβό μας, τότε θα το χειριστούμε εντελώς διαφορετικά.
Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και αυτή είναι η μαγεία
Για να μπορέσουμε να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας αποτελεσματικά, είναι αναγκαίο πάνω από όλα να αναγνωρίσουμε την μοναδικότητά τους. Ποιά είναι η ιδιοσυγκρασία του παιδιού μας, η σειρά γέννησής του στην οικογένεια, το φύλο του; Μήπως είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε τον μαθησιακό τύπο του παιδιού μας; Με διαφορετικό τρόπο θα αναμένουμε να διαβάσει ένα παιδί που είναι οπτικός και με άλλον ένα παιδί που είναι ακουστικός ή κιναισθητικός τύπος. Το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα αξιολογεί μονάχα την λογική – μαθηματική και την γλωσσική ευφυία, ενώ το παιδί μας μπορεί να έχει εξαιρετικά ανεπτυγμένη την ενδοπροσωπική ή την διαπροσωπική, την μουσική ή την κιναισθητική. Μήπως αξίζει να το αποδεχτούμε ακριβώς έτσι όπως είναι, να αναγνωρίσουμε τις ιδιαίτερες ικανότητές του και να μην έχουμε προσδοκίες που δεν του επιτρέπουν να είναι ο εαυτός του; Μήπως έχει νόημα παραδείγματος χάριν να συμβιβαστούμε με την ιδέα πως το παιδί μας είναι φύσει εσωστρεφές και πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με αυτό, αρκεί να του δοθεί χώρος και χρόνος να ξεδιπλώσει τα θετικά στοιχεία αυτού του χαρακτηριστικού όπως την φαντασία και την δημιουργικότητα;
Τα παιδιά ως καθρέφτης
Κανείς μας δεν ξεφεύγει από τα παιδιά: Όλα όσα μας απασχολούν, όσα αποφεύγουμε να διαχειριστούμε και να δουλέψουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό, με τα παιδιά μεγεθύνονται και είναι αδύνατο να τα προσπεράσουμε. Πολλές μητέρες αναζητούν συμβουλευτική θεωρώντας πως έχουν πρόβλημα τα ίδια τα παιδιά και στην πορεία αποκαλύπτονται άλλα θέματα πολύ πιο βαθιά όπως τραύματα δικά τους ή προβλήματα στην σχέση με τον σύντροφό τους.
Πώς να επικοινωνήσουμε με ένα παιδί και πώς να το αναθρέψουμε χωρίς υπερβολικές συγκρούσεις όταν εμείς οι ίδιες αδυνατούμε να διαχειριστούμε την καθημερινότητά μας; Μήπως το παιδί είναι το μαύρο πρόβατο στο οποίο προβάλλουμε όλες τις εντάσεις της οικογένειας;
Πολλές μητέρες ομολογούν πως ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση της ζωής τους ο ρόλος της μητρότητας γιατί τις ανάγκασε να κάνουν ενδοσκόπηση, να αναπτυχθούν προσωπικά, να εξελιχθούν και να προχωρήσουν με περισσότερη αυτογνωσία στη ζωή.
Αν καταφέρουμε να μεγαλώσουμε παιδιά αυτάρκη και σε επαφή με τον εαυτό τους, αν καταφέρουμε να κρατήσουμε το κανάλι επικοινωνίας ανοιχτό ακόμη και στα δύσκολα ώστε να μας χτυπήσουνε αύριο την πόρτα όταν έχουν δίλημμα ή πρόβλημα, τότε είμαστε αποτελεσματικοί. Δεν υπάρχουν τέλειοι γονείς.
Είναι δύσκολο να είσαι μάνα. Μερικές φορές φαντάζει μια ατέλειωτη ανηφόρα.
Είναι όμως ίσως και το ομορφότερο δώρο που έλαβες ποτέ. Απόλαυσέ το.
Βιβλιογραφία:
Gordon, T. (2003). Τα μυστικά του αποτελεσματικού γονέα. Μια πρωτοποριακή
μέθοδος εκπαίδευσης γονέων για την ανατροφή υπεύθυνων παιδιών. Αθήνα: Gordon
Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.
Levine, M. (2017). Το τίμημα της αφθονίας. Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.
Shaefer, Ch – DiGirolamo, Th. (2016). AGES & STAGES ΣΤΑΔΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ.
Αθήνα: Gordon Hellas, ΜΑΡΤΗΣ.
https://parenting.nytimes.com/work-money/parental-burnout?fbclid=IwAR2LYQIZqIlcKbmHxjGDF_IUp06TSopAKM_W0lP1HZczQsqNQqncp7dX6e4
Συγγραφέας: Μαρία Μαγγανάρη
MSc in Person-Centred Counseling and Psychotherapy
P.E.T., T.E.T., M.B.A.
Με πληροφορίες από mariamanganari.gr
