28η Οκτωβρίου : Ντοκουμέντα του 1940 με τις αντιδράσεις των μαθητών για τον πόλεμο

Λένα Γατσή

28η Οκτωβρίου: Ιστορικά ντοκουμέντα  από το 1940 φανερώνουν τις αντιδράσεις των μαθητών όταν ξέσπασε ο πόλεμος . Θα μοιραστούμε προσωπικά βιώματα ανθρώπων που το 1940 ήταν μαθητές σχετικά με τις αντιδράσεις του στο άκουσμα του πολέμου.

Αύριο ξημερώνει 28η Οκτωβρίου. Μία εθνική επέτειος όπου η χώρα μας τιμά τους ανθρώπους που αγωνίστηκαν για να διατηρήσουν την ελευθερία της χώρας μας με αυτοθυσία. Οι θηριωδίες του πολέμου είναι λίγο ή πολύ γνωστές μέσα από σχολικά βιβλία και ντοκιμαντέρ.

Όμως τα σχολικά βιβλία περιγράφουν αυτά τα γεγονότα αποστασιοποιημένα κι έτσι οι άνθρωποι δυσκολεύονται να κατανοήσουν την σοβαρότητα εκείνης της χρονικής περιόδου. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να μοιραστούμε μαζί σας βιώματα ανθρώπων που το 1940 ήταν μαθητές.

Δείτε ακόμα Η Επέτειος του ΟΧΙ,28η Οκτωβρίου 1940 video

Πως ένιωσαν στο άκουσμα του πολέμου; Ποιες ήταν οι αντιδράσεις τους και ποια ήταν τα περιστατικά που σημάδεψαν την ζωή τους; Ένας λαός που ξεχνάει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξανά ζήσει κι εμείς πρέπει να θυμόμαστε τις επιπτώσεις του φασισμού και του ναζισμού στη χώρα μας. Διαβάστε παρακάτω: 

Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος

Σύμφωνα με τον ίδιο στις 28 Οκτωβρίου σήμαναν οι σειρήνες του πολέμου. Ντύθηκε με την στολή της ΕΟΝ και πήγε στην Λέσχη των Σκαπανέων στη λεωφόρο Κηφισίας. Από τα ραδιόφωνα άκουσε την έναρξη του πολέμου και τότε εκείνος μαζί με μερικούς άλλους νεαρούς κατέβηκαν στο κέντρο της Αθήνας για να διαδηλώσουν μαζί με χιλιάδες άλλους ανθρώπους.

Πραγματοποίησαν επίθεση στα γραφεία τις ιταλικής αεροπορικής εταιρίας Al Litoria και στην συνέχεια κατευθύνθηκαν στην Σταδίου. Χιλιάδες κόσμου διαδήλωναν στο σημείο και ο Μεταξάς βγήκε στο μπαλκόνι για να μιλήσει.

Οι καθηγητές ενημέρωσαν τους μαθητές τους ότι τα σχολεία θα κλείσουν εξαιτίας του πολέμου και ο κύριος Σπηλιωτόπουλος θυμάται πλήθος νεαρών να κατευθύνονται προς το μέτωπο γεμάτοι χαρά και ενθουσιασμό. Σύμφωνα με τον ίδιο ούτε μία μάνα δεν ρώτησε “μα που πάνε τώρα τα παιδιά μου;”.

Photo via: mixanitouxronou.gr

Δημήτριος Παπαδόπουλος

Ο πόλεμος τον βρήκε μαθητή στους Τοξότες της Ξάνθης. Ο πατέρας του κύριου Παπαδόπουλου ήταν κοινοτάρχης στο χωριό. Υπήρχε ένα κοινοτικό ραδιόφωνο που συνδέονταν με το μεγάφωνο στην πλατεία του χωριού κι από εκεί έμαθε ότι ξεκίνησε ο πόλεμος. Οι μαθητές του χωριού ήταν αισιόδοξοι και χαρούμενοι και πίστευαν από την αρχή ότι θα νικήσουμε.

Στάθης Τουρνάκης

Το 1940 ήταν μαθητής στην τέταρτη τάξη του Γυμνασίου και έμενε στην πλατεία Αμερικής στην οδό Αγίου Μελετίου και Δροσοπούλου. Σύμφωνα με τον ίδιο μία ημέρα πριν είχε κοιμηθεί αγχωμένο διότι την ημέρα που ξεκίνησε ο πόλεμος έγραφε διαγώνισμα στο μάθημα των Λατινικών και δεν είχε διαβάσει τίποτα.

Τον ξύπνησαν οι σειρήνες του πολέμου. Πήγε στο σχολείο και τον έδιωξαν εξαιτίας του πολέμου οπότε γλίτωσε το διαγώνισμα και αυτό τον έκανε πολύ χαρούμενο. Μαζί με τους υπόλοιπους συμμαθητές του ξεχύθηκαν στους δρόμους και ανέμιζαν ελληνικές σημαίες γεμάτοι χαρά.

Ο ίδιος τονίζει ότι όλος ο λαός εκείνη την μέρα ήταν ενθουσιασμένος και χαρούμενος σαν να μην γινόταν πόλεμος. Πίστευαν πραγματικά ότι θα νικήσουμε τον πόλεμο από την αρχή.

Ιωάννης Αντωνακέας

Ξεκινάει την διήγησή του με μία ανάμνηση που είχε από το Καλοκαίρι του ίδιου έτους. Έδινε εξετάσεις για να μεταβεί από την Τρίτη Γυμνασίου στην Τετάρτη Γυμνασίου. Ο καθηγητής τους λοιπόν κάποια στιγμή τους διακόπτει και τους λέει “εσείς σήμερα δίνετε εξετάσεις αλλά κοιτάξτε εγώ που θα είμαι αύριο”.

Ο καθηγητής έδειξε γεμάτος χαρά στα παιδιά την ατομική πρόσκληση που είχε λάβει για να καταταγεί στον στρατό σαν έφεδρος ανθυπολοχαγός. Από εκεί ο κύριος Αντωνακέας κατάλαβε ότι τα πράγματα δεν ήταν καλά διότι είχε ακουστεί ότι ο στρατός ξεκίνησε να στέλνει ατομικές προσκλήσεις για να επανάληψη θητείας.

Την 28η Οκτωβρίου του 1940 ο κύριος Ιωάννης χρειάστηκε να ξυπνήσει από τις 6 το πρωί διότι είχε παραμελήσει τα μαθήματά του και έπρεπε να κάνει τις ασκήσεις των Αρχαίων. Λίγο πριν τις 7 το πρωί κι ενώ έγραφε ακόμη άκουσε τις σειρήνες του πολέμου.

Δείτε ακόμα Ποιες ήταν οι απώλειες της Ελλάδα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο;

Οι γονείς του, άνοιξαν το ραδιόφωνο για να δουν τι συμβαίνει όμως ακόμη δεν είχε ξεκινήσει το πρωινό πρόγραμμα. Τον έστειλαν λοιπόν έξω να ρωτήσει τους γείτονες. Ο κύριος Ιωάννης συνάντησε στον δρόμο έναν άνθρωπο και τον ρώτησε τι συμβαίνει.

Εκείνος του είπε ότι ξεκίνησε πόλεμος και όταν ο κύριος Ιωάννης τον ρώτησε περισσότερες πληροφορίες εκείνος με μία υπερβολή είπε ότι η Τουρκία η Σερβία και η Ελλάδα ξεκίνησαν πόλεμο στην Ιταλία. Εκείνο το πρωί ο κύριος Ιωάννης δεν πήγε σχολείο.

Οι συμμαθητές του όμως τον ενημέρωσαν ότι τα σχολεία κλείνουν λόγω του πολέμου. Ο κύριος Ιωάννης κατέβηκε στους δρόμους παρέα με τους διαδηλωτές και πέρασε έξω από την αεροπορική εταιρία Al Litoria, ιταλικής προέλευσης. Είδε διαδηλωτές να έχουν πετάξει καναπέδες της εταιρίας από τα παράθυρα και να έχουν σπάσει τις τζαμαρίες της.

Δείτε ακόμα Γιατί η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που γιορτάζει την αρχή ενός πολέμου και όχι το τέλος του

Στο κέντρο της Αθήνας υπήρχαν διαδηλωτές που φώναζαν συνθήματα υπέρ του πολέμου. Μάλιστα ένα συγκεκριμένο σύνθημα του είχε αποτυπωθεί στο μυαλό διότι του έμοιαζε ιδιαίτερα παράδοξο και έλεγε “Ζήτω ο Πόλεμος”.

Photo via: mixanitouxronou.gr

Ελένη Φραγκιά

Πριν από τον πόλεμο ήταν υπεύθυνη του 4ου τομέως της ΕΟΝ στην Καστέλα. Τους είχαν δώσει ένα γράμμα με την εντολή να μην το ανοίξουν παρά μόνο σε περίπτωση πολέμου. Όταν ήχησαν οι σειρήνες ο αδερφός της ο οποίος άνηκε και ο ίδιος στην ΕΟΝ θυμήθηκε το γράμμα, το άνοιξε και έφυγε τρέχοντας από το σπίτι.

Η μητέρας τους αγχωμένη τα είχε χαμένα. Το γράμμα της κύριας Ελένης ανέφερε ότι έπρεπε να παρουσιαστεί στο β Γραφείο Αρρένων για αντικατάσταση προσωπικού. Βγαίνοντας στον δρόμο είδε μία εικόνα που δεν θα την ξεχάσει ποτέ.

Μία μητέρα με τέσσερα παλικάρια που είχαν όλα σταλεί στον πόλεμο τα έντυνε ένα ένα, τα άφηνε να βγουν από το σπίτι, έκλαιγε, τα σταύρωνε, σκούπιζε τα δάκρυά της, έμπαινε στο σπίτι και ετοίμαζε το επόμενο παλικάρι της.

Αθανάσιος Γιαννόπουλος

Σύμφωνα με τον ίδιο οι σειρήνες ακούστηκαν στις 6 το πρωί την 28η Οκτωβρίου και ήταν εκείνες οι σειρήνες που προειδοποιούσαν τους πολίτες να κρυφτούν στα καταφύγια. Οι σειρήνες εκείνες είχαν έναν διαφορετικό ήχο από εκείνες τις σειρήνες που ηχούσαν όταν ήθελαν να ενημερώσουν το πέρας του κινδύνου.

Εκείνοι όμως δεν κρύφτηκαν στα καταφύγια. Βγήκαν στους δρόμους και από αστυνομικούς που πραγματοποιούσαν περιπολίες έμαθαν ότι η Ιταλία ξεκίνησε πόλεμο στην Ελλάδα και ότι ήδη πραγματοποιούσαν επιθέσεις στην Πίνδο.

Τα πρώτα δελτία ειδήσεων στο ραδιόφωνα ξεκίνησαν για να μεταδώσουν τα πρώτα νέα ενώ ξεκίνησαν εκτάκτως και κυκλοφορίες έντυπων. Οι αστυνομικοί και κάποιοι παλιοί στρατιωτικοί προειδοποιούσαν τον κόσμο που είχε ξεχυθεί στους δρόμους ότι έπρεπε να κρυφτεί στα καταφύγια.

Δείτε ακόμα 11η Σεπτεμβρίου 2001: H επίθεση στους Δίδυμους Πύργους που άλλαξε τον κόσμο

Εκτός του ότι κανένας τους δεν είχε καταφύγιο η αλήθεια είναι πως σύμφωνα με τον κύριο Αθανάσιο, κανείς τους δεν είχε την ανάγκη και την θέληση να κρυφτεί. Είχαν ξεχυθεί όλοι στους δρόμους, γελούσαν, χόρευαν, ήταν σαν ένα μεγάλο πανηγύρι, σαν μία μεγάλη γιορτή.

Σύμφωνα με τον ίδιο η εθνική συνείδηση ήταν τόσο μεγάλη που για εκείνους η 28η Οκτωβρίου ήταν ημέρα χαράς. Μία ώρα μετά σμήνος ιταλικών αεροσκαφών εμφανίστηκαν στον ουρανό σε μεγάλο ύψος από το έδαφος.

Τα αντιαεροπορικά ξεκίνησαν να βαρούν από κάτω και ο κόσμος αντί να κρυφτεί ξεκίνησε να γλεντάει ακόμη πιο έντονα. Ανέβαιναν στις ταράτσες για να παρακολουθήσουν τις μάχες ανάμεσα στα αεροπορικά και αντιαεροπορικά σκάφη.

Δείτε ακόμα Η ιστορία των αστικών λεωφορείων και των συγκοινωνιών στην παλιά Αθήνα

Έπεφταν θραύσματα από αντιαεροπορικά σκάφη και ο κόσμος δεν φοβόταν αλλά γλεντούσε. Μπορεί να υπήρχε κίνδυνος για πιθανή ιταλική βομβιστική επίθεση όμως κανείς από τον απλό λαό δεν θέλησε να κρυφτεί. Δεν κρύφτηκαν και δεν άδειασαν τα ψιλικατζίδικα.

Μάλιστα ο κύριος Αθανάσιος συγκρίνει την ημέρα της 28ης Οκτωβρίου με το Κυπριακό όπου ο κόσμος στην δεύτερη περίπτωση είχε αδειάσει μέχρι και τους “ποντικούς” από τα σούπερ μάρκετ.

Οι συνεντεύξεις είναι του κύριου Νίκου Γιαννόπουλου, ιστορικό στο επάγγελμα και τις πληροφορίες τις βρήκαμε από την mixanitouxronou.gr

Photo cover via: newsbomb.gr

Διαβάστε όλα τα άρθρα για την μηχανή του χρόνου στο Daddy-Cool.gr 

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη. 

• 28η Οκτωβρίου