Έλενα Τριανταφύλλου
Το Imposter syndrome είναι ένα συχνό φαινόμενο που λίγοι άνθρωποι ξέρουν ότι έχουν, θεωρώντας ότι οι σκέψεις τους είναι απλές ανασφάλειες.
Το Imposter syndrome ή αλλιώς το σύνδρομο του απατεώνα μπαίνει πολλές φορές εμπόδιο στην επαγγελματική μας καριέρα και όχι μόνο. Πολλοί το έχουν αλλά οι περισσότεροι θεωρούν ότι είναι απλά πολύ ανασφαλείς. Όμως είναι κάτι πολύ περισσότερο…
Το να εξελίσσεσαι στη ζωή σου είναι από τα πιο σημαντικά πράγματα που οφείλεις να κάνεις για τον εαυτό σου. Όμως αν δεν πιστεύεις ότι μπορείς να το κάνεις τότε αυτό δε θα γίνει ποτέ, στα πλαίσια που εσύ επιθυμείς. Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε χαμηλή αυτοεκτίμηση και θέματα με την αυτοπεποίθησή μας.
Όμως τις περισσότερες φορές αυτό αφορά συγκεκριμένους τομείς στη ζωή μας κι αν κάποια στιγμή για τα περισσότερα πράγματα που ασχολούμαστε ή μας αντιπροσωπεύουν νιώθουμε “λίγοι” τότε καλό θα ήταν να ζητήσουμε βοήθεια.
Μεγαλώνοντας θα μετανιώσεις για αυτές τις 10 επιλογές στην ζωή σου
Όμως το Imposter syndrome ή αλλιώς το Σύνδρομο του Απατεώνα δεν είναι απλά μία περίπτωση χαμηλής αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης. Στο παρακάτω άρθρο θα δούμε αναλυτικά τί είναι το συγκεκριμένο σύνδρομο, οι κατηγορίες που χωρίζεται αλλά και πώς μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε. Διαβάστε παρακάτω:
Τί είναι το Imposter syndrome
Το Imposter syndrome ή αλλιώς το Σύνδρομο του Απατεώνα είναι ένα φαινόμενο που στέκεται εμπόδιο στην επαγγελματική ανέλιξη του καθενός. Όμως δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αφορά κι άλλους τομείς της ζωής μας, όταν εμπλεκόμαστε σε ομάδες ή σε ομαδικές εργασίες.
Το άτομο νιώθει ότι δεν είναι αρκετό. Πιο συγκεκριμένα θεωρεί ότι ο λόγος που έχει ακόμη τη δουλειά του ή τη θέση του σε έναν σύλλογο, μία ομάδα ανθρώπων που κάνουν μαζί μία ομαδική εργασία κλπ, είναι επειδή κανείς ακόμη δεν έχει αντιληφθεί το πόσο ανεπαρκής είναι.
Τα άτομα νιώθουν διαρκώς ότι ξεγελούν και εξαπατούν άθελά τους, τους άλλους και ότι κάποια στιγμή όλοι θα καταλάβουν ότι δεν είναι τόσο ικανοί όσο νομίζουν και φυσικά θα τους απομακρύνουν.
Το γεγονός ότι είσαι γυναίκα δεν σου δίνει άλλοθι για να ασκείς βία στους άνδρες
Για παράδειγμα ένας άνθρωπος με το σύνδρομο του Απατεώνα θα ακούσει καλά λόγια από τον εργοδότη του για μία εργασία κι αντί να χαρεί και να ανέβει η αυτοπεποίθησή του, εκείνος θα δώσει περισσότερη έμφαση σε λάθη – που μερικές φορές μόνο αυτός βλέπει – και θα θεωρήσει τον εαυτό του απλά τυχερό που ο εργοδότης του δε τα πρόσεξε.
Επίσης τα άτομα με το συγκεκριμένο σύνδρομο πολλές φορές ρίχνουν από μόνα τους τον εαυτό τους στα μάτια των άλλων. Δεν βάζουν όλες τις πληροφορίες στο βιογραφικό τους ή δεν παρουσιάζουν όλες τους τις δυνατότητες στις ομάδες που συμμετέχουν.
Αυτό το κάνουν διότι θεωρούν ότι δεν είναι τόσο καλοί πάνω στις γνώσεις που έχουν οπότε φοβούνται ότι θα τους ζητηθεί να κάνουν κάτι σχετικά με αυτά που λένε ότι ξέρουν και δε θα τα καταφέρουν.
Δείτε όλους τους λόγους που οι τοξικοί άνθρωποι δεν ικανοποιούνται με τίποτα
Οπότε ένα άτομο με το σύνδρομο του απατεώνα δε θα γράψει ότι ξέρει αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά στο βιογραφικό ακόμη κι αν έχει πτυχία και από τις τρεις γλώσσες.
Θα γράψει μόνο τα απολύτως απαραίτητα. Κι αν συμμετέχει σε μία ομάδα ανθρώπων και συζητούν όλοι μαζί για το ποιος θα αναλάβει τι, το άτομο που έχει αυτό το σύνδρομο θα είναι πάντα ένα βήμα πίσω.
Δε θα πληροφορεί την ομάδα για τις γνώσεις του πάνω στο μοντάζ, στη φωτογραφία, στους υπολογιστές ακόμη κι αν τις έχει. Γιατί όπως είπαμε, δεν θεωρεί ότι είναι αρκετά καλός σε αυτό και φοβάται ότι θα τους απογοητεύσει. Φυσικά αυτό έχει ως αποτέλεσμα κανένας να μη γνωρίζει τις πραγματικές δυνατότητές του.
Photo via: newsbomb.gr
Τα συμπτώματα
Δυστυχώς το σύνδρομο του απατεώνα μπορεί να εμφανιστεί σε έναν άνθρωπο με πολλούς τρόπους και με διαφορετικά συμπτώματα. Λειτουργεί “αθόρυβα” κι έτσι το άτομο που το βιώνει τις περισσότερες φορές δεν το αντιλαμβάνεται καν.
Στατιστικά είναι πιο πιθανό να το πάθουν οι επιτυχημένες γυναίκες αλλά πλέον παρατηρείται και σε άντρες. Το βασικό χαρακτηριστικό είναι η αίσθηση ότι σας δίνονται περισσότερα από αυτά που αξίζετε και πως αυτό αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθεί.
Το άτομο ασκεί υπερβολική αυτοκριτική στον εαυτό του, φοβάται την απόρριψη, νιώθει ανεπαρκής, δυσκολεύεται να διαχειριστεί τα κομπλιμέντα ή τους επαίνους και έχει άγχος για την πορεία του στην επαγγελματική του ζωή και όχι μόνο.
Οι συνέπειες
Φυσικά το σύνδρομο του απατεώνα έχει τις συνέπειές του, στα άτομα που το έχουν. Μπορεί να κοστολογίσουν λιγότερο τη δουλειά τους από ότι αξίζουν και να μένουν πάντα ένα βήμα πίσω ακόμη και σε θέματα που δεν αφορούν την επαγγελματική κατάρτιση. Δεν νιώθουν ποτέ ότι ανήκουν με τους όρους που πρέπει σε μία ομάδα και αυτό είναι ψυχοφθόρο.
Γιατί ένας άνθρωπος να εκδηλώσει το σύνδρομο του απατεώνα;
Οι λόγοι μπορεί να είναι ψυχολογικοί ή κοινωνικοί. Το γεγονός ότι οι γυναίκες μέχρι τώρα έχουν μεγαλύτερα ποσοστά στο συγκεκριμένο σύνδρομο είναι γιατί οι περισσότερες από εμάς μεγαλώσαμε σε μία πατριαρχική κοινωνία που θεωρεί ότι οι επιτυχίες μας έχουν ένα ταβάνι.
Κι αυτό το ταβάνι είναι πάντα χαμηλό. Δεν είναι τυχαίο ότι μέχρι και σήμερα μία γυναίκα δεν μπορεί εύκολα να βάλει ένα φρένο στον εαυτό της και να μοιράζεται υποχρεώσεις και αρμοδιότητες με τον σύζυγο. Θεωρεί έστω και υποσυνείδητα ότι πρέπει να είναι άριστη σε όλα.
Άριστη σύζυγος, άριστη επαγγελματίας, άριστη νοικοκυρά. Όμως ακόμη κι αν γίνει κάτι τέτοιο, εκείνη πάντα στο τέλος της ημέρας θα νιώθει ανεπαρκής σε όλα ή σε κάποια από αυτά. Τύψεις, ενοχές, άγχος για το πως θα τα καταφέρει, αφού υποσυνείδητα θεωρεί ότι πρέπει να αποδείξει την αξία της στους άλλους.
Δεν είναι θύμα, είναι “κρυφός νάρκισσος”- Αυτά είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά τους
Όμως όπως αναφέραμε και πιο πάνω πλέον το συγκεκριμένο σύνδρομο τους αφορά όλους. Οι λόγοι μπορεί να είναι πολλοί. Χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση λόγω παιδικών τραυμάτων ή διαταραχές άγχους είναι από τις πιο συχνές αιτίες.
Photo via: jenny.gr
Τύποι ατόμων με σύνδρομο του απατεώνα
Οι τελειομανείς
Τα άτομα σε αυτή την κατηγορία εστιάζουν σε μικρά λάθη που μπορεί να κάνουν, δείχνοντας αδυναμία να δουν τα κατορθώματά τους συνολικά. Έτσι, μη μπορώντας να συγχωρέσουν τυχόν αστοχίες, νιώθουν πως δεν αξίζουν τα εύσημα που λαμβάνουν. Επιπλέον, οι άνθρωποι που έχουν τάσεις τελειομανίας, συχνά, αποφεύγουν να δοκιμάζουν νέα πράγματα, από τον φόβο πως δε θα τα κάνουν τέλεια.
Οι experts
Εδώ ανήκουν όσοι επιθυμούν να γνωρίζουν τα πάντα γύρω από ένα project. Στις περιπτώσεις, λοιπόν, που δε μπορούν να απαντήσουν μία ερώτηση σχετικά με αυτό, νιώθουν πως η έρευνά τους ήταν ελλιπής και αισθάνονται ανάξιοι των κατορθωμάτων τους.
Οι υπερήρωες
Αν ανήκετε σε αυτήν την κατηγορία, τότε, μάλλον, προσπαθείτε να αποδώσετε στο μέγιστο σε κάθε τομέα της ζωής σας. Να είστε οι καλύτεροι επαγγελματίες, γονείς, φίλοι, συνάδελφοι και γείτονες – ταυτόχρονα.
Η αδυναμία εκπλήρωσης των υψηλών standards σας σε κάποιον ρόλο σας θλίβει και πιστεύετε πως απλά δεν προσπαθήσατε αρκετά, άρα δεν είστε επαρκείς.
Οι διάνοιες
Αν έχετε εξαιρετικές ικανότητες στην εκμάθηση νέων εργαλείων και αναλαμβάνετε εύκολα νέες ευθύνες και νέα projects, όταν έρθει η στιγμή που κάτι σας δυσκολεύει νιώθετε πως δεν είστε τελικά τόσο ικανοί όσο νομίζατε, καθώς αναμένετε από τον εαυτό σας να ανταπεξέρχεται με την ίδια ευκολία σε όλους τους τομείς και σε κάθε εργασία.
Οι ατομικιστές
Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν όσοι πιστεύουν πως πρέπει να τα καταφέρουν μόνοι τους. Όταν, λοιπόν, χρειάζεται να ζητήσουν βοήθεια, νιώθουν πως όλα όσα έχουν χτίσει, ίσως και να μην αξίζουν τόσο πολύ, μιας και απέτυχαν να ολοκληρώσουν κάποια εργασία…solo!
Διαβάζοντας τα παραπάνω, ίσως εντοπίσετε τον εαυτό σας σε κάποια κατηγορία – άλλοι περισσότερο και άλλοι λιγότερο – ενώ κάποιοι δύναται να ταυτιστείτε με περισσότερους από έναν τύπο ή και με όλους.
Αυτό συμβαίνει επειδή το σύνδρομο του απατεώνα είναι στενά συνδεδεμένο με το άγχος και την ανασφάλεια και όλοι μας, κάποια στιγμή, έχουμε νιώσει παρόμοια συναισθήματα.
Στρατηγικές για να ελέγχετε το imposter syndrome
Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσετε τα σημάδια και να αποδεχτείτε το γεγονός πως είναι πιθανό να βιώνετε imposter syndrome. Έτσι, την επόμενη φορά που θα αισθανθείτε σαν «απατεώνες», η δυσφορία θα είναι μικρότερη, καθώς θα ξέρετε από που προέρχεται.
Ξεκινήστε να δέχεστε τα κομπλιμέντα και τους επαίνους με ένα «ευχαριστώ», χωρίς να λέτε πως «δεν κάνατε τίποτα» ή πως «οποιοσδήποτε θα μπορούσε να το κάνει». Το κάνατε εσείς και δικαιούστε τα εύσημα.
Εστιάστε στην πρόοδό σας και όχι στην τελειότητα. Προσπαθήστε να βελτιώνεστε, να μαθαίνετε νέα πράγματα και να αποκτάτε περισσότερες εμπειρίες, παρά να κάνετε το λεγόμενο «analysis-paralysis» χάνοντας πολύτιμο χρόνο και ενέργεια.
Η κοινωνιολόγος Martha Beck μας δίνει συμβουλές για να απαλλαγούμε από το άγχος σε λίγα μόνο λεπτά
Βελτιώστε την εργασιακή σας ψυχολογία για να γίνετε πιο αποδοτικοί, με λιγότερο άγχος, δουλεύοντας πιο έξυπνα. Όταν αρχίσετε να έχετε τέτοιες σκέψεις και νιώθετε να σας κατακλύζουν, προσπαθήστε να πειθαρχήσετε πάνω τους.
Πάρτε λίγο χρόνο και προσπαθήστε να τις αποδομήσετε. Αν τίποτα από αυτά δε βοηθά, μπορείτε να συμβουλευτείτε κάποιον επαγγελματία υγείας, ώστε να καταφέρετε να μειώσετε το άγχος και τα συναισθήματα του imposter syndrome.
Είναι πάθηση το σύνδρομο του απατεώνα;
Το imposter syndrome δεν θεωρείται πάθηση, αλλά φαινόμενο, επειδή μπορεί να συμβεί στον καθένα και είναι παρωδικό. Επίσης, μπορεί να οφείλεται σε κοινωνικά στερεότυπα και προκαταλήψεις.
Γυναίκες και άτομα που ανήκουν σε μειονότητες και δέχονται υποτιμητική συμπεριφορά σε όλη τους τη ζωή είναι πιο πιθανό να νιώσουν «απατεώνες» στις επιτυχίες τους.
Ωστόσο, αν νιώθετε πως το αίσθημα αυτό σας καταβάλλει και δυσκολεύει την καθημερινότητά σας, είναι καλό να αναζητήσετε βοήθεια και υποστήριξη, ώστε να καταφέρετε να αναδείξετε τις ικανότητές σας στο 100%.
Photo via: ow.gr
Διαβάστε όλα τα άρθρα για την ψυχολογία στο Daddy-Cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.