Λένα Γατσή
Μεγαλώνεις παιδί στην εφηβεία και σκέφτεσαι "γιατί συμπεριφέρεται σαν διπολικό;". Λοιπόν σου έχουμε την απάντηση!
Η διπολικότητα στην εφηβεία είναι κατά μία έννοια συχνό φαινόμενο. Από εκεί που σε αγαπάνε σε μισούν και ανυπομονούν να φύγουν από το σπίτι. Κι ενώ είναι όλα ήρεμα ξαφνικά ξεκινούν να γκρινιάζουν για τα πάντα, να έχουν νεύρα και να ψάχνονται για καυγά. Κι ενώ θέλουν να σπουδάσουν ξαφνικά δεν θέλουν. Κι ενώ τα πάνε καλά με τους φίλους τους, ξαφνικά δεν τα πάνε καλά! Γιατί συμβαίνει αυτό;
Η εφηβεία αποτελείται από πολλά και έντονα συναισθήματα που αλλάζουν απότομα και πολλές φορές χωρίς κάποιο ερέθισμα που να μπορούμε να αναγνωρίσουμε. Γιατί συμβαίνει αυτό; Πώς μπορούν οι γονείς να το αντιμετωπίσουν; Διαβάστε παρακάτω:
Οι εκρήξεις και ο θυμός κατά τη διάρκεια της εφηβείας μπορεί να έχουν πολλές αιτίες. Για αρχή μπορεί να είναι οι τεράστιες ορμονικές αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα τους.
Προκαλούν αλλαγές στη διάθεση ή μπερδεμένα συναισθήματα που μπορεί να οφείλονται στο στρες αλλά και στη προσωπικότητα του παιδιού, που βιώνει έντονα συναισθήματα, δρα παρορμητικά και χάνει εύκολα τον έλεγχο.
Επίσης ένας έφηβος που μεγαλώνει με γονείς που μαλώνουν συχνά και λύνουν τις διαφορές τους με θυμό και ένταση, αντιγράφει αυτές τις συμπεριφορές. Οι έφηβοι μπορεί να δρουν και να προσπαθούν να συμπεριφερθούν σαν ενήλικες όμως δεν έχουν ακόμη τη γνωστική και εγκεφαλική ανάπτυξη των ενηλίκων.
Με λίγα λόγια ο εγκέφαλός τους είναι ακόμη υπό διαμόρφωση και θα συνεχίσει να διαμορφώνεται μέχρι περίπου τα 20 τους χρόνια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλές φορές να συμπεριφέρονται σαν διπολικοί, να έχουν λανθασμένη σκέψη και να έχουν συχνές εκρήξεις.
Τί μπορούν να κάνουν οι γονείς;
Όταν ένας έφηβος κάνει έκρηξη ο γονιός δε θα πρέπει να συνεχίσει τον καυγά, διότι αυτό θα κάνει τη κατάσταση χειρότερη. Καλό θα ήταν να περιμένουνε τους εφήβους να ηρεμήσουν και στη συνέχεια να μιλήσουν και να θέσουν όρια.
Όταν οι γονείς απαντούν με θυμό δείχνουν στο παιδί ότι πέφτουν στο δικό του επίπεδο και συμπεριφέρονται με τον ίδιο τρόπο, κάτι που κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι όντως, αυτός είναι ένας σωστός τρόπος διαχείρισης.
Τα “μη” στη συμπεριφορά των γονιών:
Οι φωνές και οι χαρακτηρισμοί δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να βοηθήσουν την κατάσταση. Το αντίθετο θα μπορούσαμε να πούμε. Ούτε η σύγκρουση και η διαφωνία μπορεί να επιλυθεί με αυτόν τον τρόπο, ούτε η συμπεριφορά του παιδιού θα αλλάξει, αλλά ούτε και η σχέση θα βελτιωθεί.
Επίσης οι απειλές για τιμωρία πάνω στον καυγά δεν ωφελούν. Αφού ηρεμήσουν μπορείτε να τους επιβάλλεται μία συνέπεια για την συμπεριφορά τους.
Ακόμα και αν οι γονείς θέσουν τις συνέπειες όταν συμπεριφέρεται απρεπώς, αυτό δεν σημαίνει ότι το παιδί θα επιλέγει πάντα να ακολουθεί τους κανόνες. Οι γονείς πρέπει να θέτουν τους κανόνες και τα όρια και πρέπει να αφήνουν το παιδί να κάνει τη δική του επιλογή.
Μου κλωτσάει τη πόρτα και φεύγει- Η επιθετικότητα στην εφηβεία είναι μια κραυγή βοήθειας
Αν το παιδί δεν ακολουθήσει τους κανόνες και ανακαλύψει ότι υπάρχει ένα τίμημα και ένα κόστος για την κακή επιλογή του, την επόμενη φορά θα επανεξετάσει την παραβίαση του κανόνα. Θα μπει στη διαδικασία να σκεφτεί αν αξίζει τον κόπο – μια διαδικασία απαραίτητη για τις επιλογές του στο μέλλον.
Τα “πρέπει” στη συμπεριφορά των γονιών
Οι γονείς αρχικά καλό είναι να κρατήσουν απόσταση από την κατάσταση και να αναρωτηθούν αν αξίζει τον κόπο να ασχοληθούν με αυτό το θέμα του προκύπτει.
Σκεφτείτε προσεκτικά την κατάσταση προτού ενεργήσετε. Αν αισθάνεστε ότι το θέμα εξακολουθεί να είναι σημαντικό, αντιμετωπίστε το αργότερα αφού έχουν πέσει οι εντάσεις.
Ο τόνος τη φωνής παίζει πολύ σημαντικό ρόλο. Μείνετε ήρεμοι, ουδέτεροι και επικεντρωθείτε στα γεγονότα. Προσπαθήστε να είστε ειλικρινείς.
Αφήστε το παιδί να γνωρίζει ότι δυσκολεύεστε να επικοινωνήσετε μαζί του αυτήν τη στιγμή. Η ειλικρίνεια είναι ο πιο απλός τρόπος για να τεθούν όρια στο παιδί και για να καταλάβει ότι η συμπεριφορά του δεν λειτουργεί.
Δείξτε στο παιδί ότι ο τρόπος που σκέφτεται και συμπεριφέρεται για να πετύχει αυτό που θέλει δεν είναι αποτελεσματικός. Για παράδειγμα “το ξέρω ότι θες να βγεις με τους φίλους σου, αλλά η ένταση της φωνής σου δε θα με πείσει“.
“Πρέπει να μπεις κρυφά στο δωμάτιο του εφήβου όταν δεν είναι εκεί” – Παιδοψυχολόγος κρούει τον κώδωνα για τα ανεξέλεγκτα παιδιά
Τέλος, ο καλύτερος τρόπος για να διδάξουν οι γονείς στον έφηβο το πώς να διαχειρίζεται το θυμό του, είναι να δώσουν το καλό παράδειγμα. Οι γονείς είναι το πιο ισχυρό πρότυπο για τα παιδιά.
Εάν οι γονείς θέλουν να μη φωνάζει το παιδί τους, δεν θα πρέπει να του φωνάζουν. Εάν οι γονείς θέλουν να μη βρίζει το παιδί, δεν θα πρέπει να βρίζουν. Οι γονείς θα πρέπει να συμπεριφέρονται με τον τρόπο που θέλουν να δουν από το παιδί τους να φέρεται.
All photos via: Αρχείο Daddy-Cool.gr