Έλενα Τριανταφύλλου
Πέρασαν 85 χρόνια από τον τορπιλισμό της Έλλης από τους Ιταλούς. Το μυστικό του Ιωάννη Μεταξά, οι άδικοι θάνατοι, το κρυφό παρασκήνιο και η...συγγνώμη της Ιταλίας λίγα χρόνια αργότερα.
Μία από τις πιο μαύρες σελίδες της σύγχρονης ιστορίας ήταν ο πόλεμος του 1940. Ένας Παγκόσμιος Πόλεμος που σκόρπισε τον θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους. Κι ενώ η Ελλάδα ακόμη δεν είχε πάρει θέση στον πόλεμο, Ιταλοί τορπίλισαν την Έλλη, στη Τήνο τον Δεκαπενταύγουστο του 1940. Οι άγνωστες πληροφορίες για τον τορπιλισμό της Φρεγάτας, οι άδικοι θάνατοι και η προσπάθεια της Ιταλίας να επανορθώσει αργότερα.
Σε έναν πόλεμο συμβαίνουν κατά κύριο λόγο άδικα πράγματα. Μπορεί θεωρητικά οι άνθρωποι να έχουμε θεσπίσει νόμους ακόμη και σε περίοδο πολέμου, όμως κακά τα ψέματα, σχεδόν τίποτα από αυτά δεν τηρείται. Ο Δεκαπενταύγουστος του 1940 στη Τήνο, έμελλε να σημαδέψει για πάντα την Ελλάδα και όχι, για τους σωστούς λόγους.
Ενώ η Ελλάδα ήταν ακόμη αμέτοχη στο πόλεμο, ιταλικό σκάφος τορπιλίζει την Έλλη χάνοντας την ζωή τους 9 άνθρωποι και τραυματίζοντας σοβαρά 27. Το παρασκήνιο πίσω από τον τορπιλισμό της Έλλης, το μυστικό του Ιωάννη Μεταξά και η προσπάθεια της Ιταλίας για συγχώρεση, 10 χρόνια αργότερα. Διαβάστε παρακάτω:
85 χρόνια από τον τορπιλισμό της Έλλης από τους Ιταλούς
Γιατί βυθίστηκε η φρεγάτα Έλλη;
Τον Αύγουστο του 1940 ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κόντευε να κλείσει έναν χρόνο και η Ελλάδα τότε διοικούνταν από τον δικτάτορα Ιωάννα Μεταξά. Μέχρι τότε κρατούσε ουδέτερη στάση αλλά ήταν εμφανές ότι βρισκόταν στο πλευρό της Αγγλίας, που εκείνη την περίοδο δοκιμάζονταν σοβαρά από τις αεροπορικές επιθέσεις της Λουφτβάφε.
Από την άλλη η φασιστική Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη Βρετανία. Η διαταγή λοιπόν για τον τορπιλισμό της Έλλης, ενός ελαφρού καταδρομικού πλοίου, δόθηκε από τον Ιταλό διοικητή των Δωδεκανήσων Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκι.
Ήταν ηγετικό στέλεχος του Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας και υπάρχουν μέχρι τώρα πληροφορίες ότι ό,τι έγινε, έγινε σε γνώση του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Βέβαια μέχρι και σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί κάτι. Το ιταλικό υποβρύχιο Ντελφίνο λοιπόν, με διοικητή τον υποπλοίαρχος Τζουζέπε Αϊκάρντι ξεκίνησε από την ναυτική βάση στο Παρθένι της Λέρου το βράδυ, στις 14 Αυγούστου.
Αποστολή είχε να πλήξει εχθρικά πλοία στη Τήνο, τη Σύρο και στη συνέχεια να αποκλείσει τη Διώρυγα της Κορίνθου. Τις πρωινές ώρες της 15ης Αυγούστου, το ιταλικό υποβρύχιο βρέθηκε έξω από το λιμάνι της Τήνου, εν καταδύσει και με σκοπό να τορπιλίσει τα επιβατικά πλοία Έλση και Έσπερος, που μετέφεραν προσκυνητές, όμως οι Ιταλοί τα θεωρούσαν οπλιταγωγά και συνεπώς εχθρικά.
Από το περισκόπιο ο Αϊκάρντι είδε να φτάνει στο λιμάνι ένα πολεμικό και δεν άφησε την ευκαιρία να πάει χαμένη, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά μετά τον πόλεμο. Πρόκειται για το καταδρομικό Έλλη που κατέπλεε στη Τήνο για τις εορταστικές εκδηλώσεις της Παναγίας. Στις 8 και 25 το πρωί λοιπόν, λίγο πριν τη λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας κι ενώ στη παραλία υπήρχε πολύς κόσμος, το Ντελφίνο έριξε τρεις τορπίλες στο ελληνικό πολεμικό πλοίο.
Η μία μόνο τορπίλη βρήκε στόχο, αλλά έπληξε καίρια το ελληνικό πλοίο στο μηχανοστάσιο και τις δεξαμενές πετρελαίου. Μία ώρα αργότερα το Έλλη βυθίστηκε παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να το κρατήσουν στον αφρό. Οι άλλες δύο τορπίλες αστόχησαν και εξερράγησαν στη προκυμαία. Μάλιστα από την επίθεση του Ντελφίνο σκοτώθηκαν ένας υπαξιωματικός και οκτώ ναύτες του Έλλη.
Ενώ οι τραυματίες έφτασαν τους 24. Αξίζει να σημειωθεί ότι μία γυναίκα που βρισκόταν στη παραλία εκείνη τη στιγμή, πέθανε από καρδιακή προσβολή μετά την έκρηξη. Μετά την εκτέλεση το Ντελφίνο απομακρύνθηκε χωρίς να κάνει γνωστή την ταυτότητά του. Μετά από λίγες ώρες έφτασε στη Σύρο αλλά αναχώρησε αμέσως άπρακτο καθώς δεν υπήρχε κανένα πλοίο στο λιμάνι του νησιού.
Το Ντελφίνο επέστρεψε εσπευσμένα στη Λέρο με διαταγή των ιταλικών αρχών, ακυρώνοντας την αποστολή στη Κόρινθο. Η επιχείρηση δεν φαίνεται να ήταν σε γνώση των πολιτικών αρχών της Ρώμης (πλην ίσως του Μουσολίνι). Ο υπουργός Εξωτερικών, Γκαλεάτσο Τσιάνο, έγραψε στα απομνημονεύματά του ότι η βύθιση του ελληνικού πλοίου οφείλεται στη θρασύτητα του Ντε Βέκι.
Το κράτησαν μυστικό από την ελληνική κοινή γνώμη
Η έρευνα που διενεργήθηκε από δύτες του πολεμικού ναυτικού έδειξε ότι η τορπίλες ήταν ιταλικές και επομένως η επίθεση έγινε από ιταλικό υποβρύχιο. Η κυβέρνηση Μεταξά τήρησε το πόρισμα της έρευνας μυστικό για να μην προκαλέσει την Ιταλία και διαταράξει την…ουδετερότητα της Ελλάδας.
Τελικά όμως, στις 30 Οκτωβρίου 1940, δύο μέρες μετά την ιταλική επίθεση εναντίον της Ελλάδας, δημοσιοποιήθηκε. Αξίζει όμως να σημειωθεί ότι πριν από αυτό η ελληνική κοινή γνώμη φαίνεται πως δεν είχε καμία αμφιβολία για το ποιος βύθισε την Έλλη και την εθνικότητα του υποβρυχίου.
Το δώρο από τους Ιταλούς το 1950
Το 1950 η Ιταλία προχώρησε σε πολεμικές επανορθώσεις. Στο πλαίσιο αυτό η Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα το ελαφρύ καταδρομικό Ευγένιος της Σαβοίας το οποίο μετονομάστηκε σε Έλλη, τον Ιούνιο του 1951 και ύψωσε την ελληνική σημαία.
Στα μέσα της δεκαετίες του 1950, το ναυάγιο του Έλλη ανελκύστηκε τμηματικά και πουλήθηκε για παλιοσίδερα. Ενώ το 1985 Έλληνες δύτες, ανακάλυψα στον βυθό της Τήνου τα απομεινάρια της ιταλικής τορπίλης που το βύθισε. Το εύρημα εκτίθεται μέχρι και σήμερα στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιά. Πείτε μας την γνώμη σας για το γεγονός στα σχόλια. Με αφορμή τον τορπιλισμό της Έλλης ας θυμηθούμε και τις θηριωδίες των Ναζί από το 1945: σε σπάνια φωτογραφικά ντοκουμέντα.
Σχετικά άρθρα:
- Τάσος Ισαάκ και Σολωμός Σολωμού: 29 χρόνια από τις άγριες δολοφονίες των δύο Κύπριων λίγο πριν τον Δεκαπενταύγουστο μπροστά στα μάτια των τηλεθεατών
- Νοσοκομείο Σωτηρία: Το σανατόριο που έγινε γκέτο εξεγέρσεων και πολιτικής αντίστασης – η αθέατη πλευρά της ιστορίας
- Ο Έλληνας ηθοποιός που άφησε εποχή και ήταν ο κεραυνοβόλος έρωτας της Μελίνας Μερκούρη
Όλα τα άρθρα για την μηχανή του χρόνου στο Daddy-Cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.