Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες: Πόσο συχνή είναι ποια τα συμπτώματα και πώς αντιμετωπίζεται

Μαρία Αποστόλου

Μετά από ένα τραυματικό ή στρεσογόνο συμβάν δυσκολεύεστε να προσαρμοστείτε στη πραγματικότητα; Ίσως να πάσχετε από διαταραχή μετατραυματικού στρες. Δείτε τι είναι, πόσο συχνή είναι, ποια τα συμπτώματα της και πώς αντιμετωπίζεται.

Τι είναι η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες;

Η διαταραχή μετατραυματικού στρες (ΔΜΣ) είναι μια αγχώδης διαταραχή που μπορεί να εμφανιστεί αφού κάποιος έχει βιώσει ή έχει δει ένα τραυματικό συμβάν. Αυτή η σοβαρή, δυνητικά εξουθενωτική πάθηση μπορεί να ακολουθήσει ένα σοβαρό ατύχημα ή μια φυσική καταστροφή, ένα τρομοκρατικό συμβάν, πόλεμο ή τον ξαφνικό θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.

Αγοραφοβία: Τι την προκαλεί ποια τα συμπτώματα πώς αντιμετωπίζεται

Μπορεί επίσης να προκληθεί από μια βίαιη προσωπική επίθεση, π.χ. από βιασμό, ή από άλλα απειλητικά για τη ζωή γεγονότα κατά την ενηλικίωση ή την παιδική ηλικία. Οι περισσότεροι άνθρωποι που βιώνουν τέτοια συμβάντα συνέρχονται από αυτά, αλλά τα άτομα με ΔΜΣ συνεχίζουν να εμφανίζουν έντονη κατάθλιψη και άγχος για μήνες ή και χρόνια μετά το συμβάν.

Τα άτομα με ΔΜΣ θα συνεχίσουν να έχουν έντονες, ενοχλητικές σκέψεις και συναισθήματα που συνδέονται με την εμπειρία τους. Μπορεί να ξαναζήσουν το συμβάν κάνοντας αναδρομές ή βλέποντας εφιάλτες. Μπορεί να υποφέρουν από θλίψη, φόβο ή θυμό και μπορεί να αισθάνονται αποκομμένοι ή απομακρυσμένοι από άλλους ανθρώπους. Τα άτομα με ΔΜΣ μπορεί να αποφεύγουν καταστάσεις ή άτομα που τους θυμίζουν το τραυματικό συμβάν και μπορεί να έχουν έντονες αρνητικές αντιδράσεις σε κάτι τόσο συνηθισμένο όπως είναι ένας δυνατός θόρυβος ή ένα τυχαίο άγγιγμα.

Πόσο συχνή είναι η Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες;

Η ΔΜΣ επηρεάζει σχεδόν οκτώ εκατομμύρια Αμερικανούς ενήλικες – περίπου 3,5% του ενήλικου πληθυσμού. Αν και συνήθως συνδέεται με μέλη του στρατού που επιστρέφουν από τον πόλεμο, το μετατραυματικό στρες πλήττει πολλά άτομα και όχι μόνο βετεράνους πολέμου. Η ΔΜΣ εμφανίζεται σε άνδρες, γυναίκες και παιδιά, σε άτομα οποιασδήποτε εθνικότητας ή καταγωγής. Οι γυναίκες έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εκδηλώσουν μετατραυματικό στρες απ΄ ό, τι οι άνδρες. Ο κίνδυνος ανάπτυξης ΔΜΣ κατά τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου εκτιμάται σε 8,7%.

Ποιος μπορεί να εμφανίσει Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες;

Όποιος ήταν θύμα, ή μάρτυρας ή εκτέθηκε σε απειλητική για τη ζωή κατάσταση

Μπορεί να μας θλίβουν απουσίες ωστόσο οι παρουσίες είναι αυτές που μας καθορίζουν

Επιζώντες βίαιων πράξεων, όπως η ενδοοικογενειακή βία, βιασμός, σεξουαλική/σωματική και / ή λεκτική κακοποίηση ή φυσικές επιθέσεις

Επιζώντες μη αναμενόμενων επικίνδυνων γεγονότων, όπως αυτοκινητιστικό ατύχημα, φυσική καταστροφή (π.χ. πυρκαγιά, τυφώνας, σεισμός, πλημμύρα, ανεμοστρόβιλος) ή τρομοκρατική επίθεση

Βετεράνοι ή πολίτες που εκτίθενται σε πόλεμο
Άτομα που έχουν μάθει ή έχουν βιώσει έναν απροσδόκητο, ξαφνικό θάνατο ενός φίλου ή συγγενή

Μέλη ομάδας άμεσης δράσης που βοηθούν τα θύματα κατά τη διάρκεια τραυματικών γεγονότων

Παιδιά που παραμελούνται και / ή κακοποιούνται (σωματικά, σεξουαλικά ή λεκτικά)

Υπάρχουν τέσσερις τύποι συμπτωμάτων ΔΜΣ:

1. Η αναβίωση του συμβάντος (αναφέρεται και ως επανεμφάνιση συμπτωμάτων). Τα άτομα μπορεί να έχουν κακές αναμνήσεις, εφιάλτες ή αναδρομές στο παρελθόν – αισθάνονται σαν να περνούν ξανά το γεγονός.

2. Αποφυγή αναμνήσεων του τραύματος. Οι άνθρωποι μπορεί να προσπαθήσουν να αποφύγουν καταστάσεις ή άτομα που φέρνουν στην επιφάνεια αναμνήσεις από το τραυματικό συμβάν. Μπορεί να αποφύγουν να μιλήσουν ή να σκεφτούν το γεγονός αυτό.

3. Αρνητικές αλλαγές στις πεποιθήσεις και τα συναισθήματα. Το τραυματικό γεγονός μπορεί να κάνει τους ανθρώπους να αισθάνονται φόβο, ενοχή, θλίψη ή ντροπή, ή να μουδιάσουν συναισθηματικά και να απομακρυνθούν από τους φίλους της οικογένειας. Επίσης συνηθίζεται να χάνουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες που κάποτε απολάμβαναν – άλλος ένας τρόπος για την αποφυγή των αναμνήσεων.

Πώς τα social media ενισχύουν τις ανασφάλειές μας

4. Αίσθημα συνεχούς νευρικότητας, εγρήγορσης ή επιφυλακής (επίσης γνωστό ως υπερευαισθησία). Τα τραυματισμένα άτομα μπορεί να είναι νευρικά, ευερέθιστα, μπορεί να θυμώνουν ή να τρομάζουν εύκολα και πάντα να περιμένουν τον κίνδυνο να εμφανιστεί. Μπορεί επίσης να εκδηλώσουν προβλήματα στον ύπνο ή στη συγκέντρωση.

Οι επιζώντες από τραύμα με ΔΜΣ μπορεί να έχουν προβλήματα απόδοσης στη δουλειά, στο σχολείο ή σε κοινωνικές καταστάσεις. Μπορεί να έχουν πρόβλημα με τις στενές οικογενειακές ή φιλικές σχέσεις. Τα συμπτώματά τους μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα εμπιστοσύνης, εγγύτητας, επικοινωνίας και επίλυσης προβλημάτων, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να επηρεάσουν τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρά ο επιζών με άλλους.

Τα συμπτώματα ΔΜΣ ανά φύλο

Οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν ΔΜΣ από τους άνδρες και είναι πιο επιρρεπείς σε ορισμένα συμπτώματα. Για παράδειγμα, είναι πιο πιθανό να είναι νευρικές, να έχουν μεγαλύτερο πρόβλημα στο να αισθάνονται και να αποφεύγουν πράγματα που τους θυμίζουν το τραύμα απ’ ό,τι οι άντρες.

Αντιθέτως, οι άνδρες είναι πιο πιθανό να αισθάνονται θυμωμένοι και να έχουν πρόβλημα στο να ελέγχουν τον θυμό τους. Οι γυναίκες με ΔΜΣ αισθάνονται συχνότερα κατάθλιψη και άγχος, ενώ οι άνδρες είναι πιο πιθανό να έχουν προβλήματα με το αλκοόλ ή τα ναρκωτικά.

ΔΜΣ και παιδιά

Η εκδήλωση της ΔΜΣ στα παιδιά εξαρτάται από την ηλικία τους:

Τα παιδιά από τη γέννηση τους έως την ηλικία των 6 ετών μπορεί να αναστατωθούν εάν οι γονείς τους δεν βρίσκονται κοντά, να έχουν πρόβλημα με τον ύπνο ή ξαφνικά να έχουν πρόβλημα με την τουαλέτα ή το μπάνιο.

Brain Dump: Τί είναι, πώς επιτυγχάνεται και γιατί το συστήνουν οι ψυχολόγοι για καλύτερη ψυχική υγεία

Τα παιδιά ηλικίας 7 έως 11 ετών μπορεί να αναπαραστήσουν το τραύμα μέσω παιχνιδιού, σχεδίων ή ιστοριών. Μερικά έχουν εφιάλτες ή γίνονται πιο ευερέθιστα ή

επιθετικά. Μπορεί επίσης να θέλουν να αποφύγουν το σχολείο ή να έχουν πρόβλημα με τις εργασίες ή τους φίλους τους.

Τα συμπτώματα των παιδιών από 12 έως 18 ετών βρίσκονται πιο κοντά σε αυτά των ενηλίκων: κατάθλιψη, άγχος, απόσυρση ή απερίσκεπτη συμπεριφορά όπως κατάχρηση ουσιών ή φυγή.

Διάγνωση

Ένας επαγγελματίας που έχει εμπειρία να βοηθά άτομα με ψυχικές ασθένειες, όπως ψυχίατρος ή ψυχολόγος, μπορεί να διαγνώσει τη ΔΜΣ. Η διάγνωση γίνεται αφού ο γιατρός μιλήσει με το άτομο που έχει συμπτώματα ΔΜΣ.

Συνοδές Διαταραχές

Άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες συχνά ταλαιπωρούνται και από άλλες ψυχικές διαταραχές. Οι πιο συνηθισμένες διαταραχές περιλαμβάνουν:

Κρίσεις πανικού: ένα αίσθημα έντονου φόβου, συνοδευόμενο από λαχάνιασμα, ζάλη, εφίδρωση, ναυτία και ταχυπαλμία.

Κατάχρηση ουσιών: κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ για την αντιμετώπιση του συναισθηματικού πόνου.

Όταν θα βρεις τη γαλήνη μέσα σου θα δεις πως όλα θα αλλάξουν

Κατάθλιψη: επίμονη θλιμμένη, αγχώδης ή κενή διάθεση, απώλεια ενδιαφέροντος για κάποτε αγαπητές δραστηριότητες, αίσθημα ενοχής και ντροπής ή απόγνωση για το μέλλον. Μπορεί να εκδηλωθούν και άλλα συμπτώματα κατάθλιψης.

Αυτοκτονικός ιδεασμός: σκέψεις για τερματισμό της ζωής. Εάν γνωρίζετε κάποιον που σκέφτεται την αυτοκτονία καλέστε άμεσα βοήθεια.

Τα σωματικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, χρόνιο πόνο, στομαχόπονο ή πεπτικά προβλήματα, σφίξιμο ή κάψιμο στο στήθος, πόνο στη μέση.

Θεραπεία

Η ΔΜΣ μπορεί να θεραπευτεί αποτελεσματικά, επιτρέποντας τα άτομα να διαχειριστούν την αντίδρασή τους στις επώδυνες αναμνήσεις και να βιώσουν συμπτώματα που είναι λιγότερο έντονα και συχνά. Είναι σημαντικό η θεραπεία να πραγματοποιηθεί από επαγγελματία ψυχικής υγείας που έχει εμπειρία στη ΔΜΣ. Ο συνδυασμός ψυχοθεραπείας και φαρμακευτικής αγωγής είναι συχνά η πιο αποτελεσματική θεραπεία.

Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα χρησιμοποιούνται για να νιώσουν λιγότερο φοβισμένα και νευρικά τα άτομα με ΔΜΣ. Τα πιο συνηθισμένα φάρμακα για την περίπτωση αυτή είναι τα αντικαταθλιπτικά (SSRIs). Μειώνουν το άγχος και το καταθλιπτικό συναίσθημα, ενώ βοηθούν και με άλλα συμπτώματα. Επιπλέον, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει αγχολυτικά ή/και ηρεμιστικά για να ρυθμίσει τα προβλήματα ύπνου.

Ψυχοθεραπεία

Η αντιμετώπιση του τραύματος με τη βοήθεια ενός επαγγελματία ψυχικής υγείας βοηθάει τα άτομα να μαθαίνουν νέους τρόπους να εκφράζουν και να ξεπερνούν τα δυσάρεστα συναισθήματα.

Παχυσαρκία και νευρική ανορεξία: Η επιλεκτική ευαισθησία της κοινωνίας

Ομάδες Υποστήριξης

Η μέθοδος αυτή, σύμφωνα με το axclinic.com που συντονίζεται από επαγγελματία ψυχικής υγείας, περιλαμβάνει ομάδες ατόμων με παρόμοια προβλήματα και ενθαρρύνει τη συζήτηση μεταξύ τους. Το να συζητούν με άλλους επιζώντες μπορεί να βοηθήσει στην ανάκαμψή τους.

Διαβάστε όλα τα άρθρα για την ψυχολογία στο Daddy-Cool.gr

• αγχος
• ψυχικές διαταραχες