Έλενα Τριανταφύλλου
Τί είναι η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή που ξεκινά συνήθως το Φθινόπωρο και κορυφώνεται σε πολλές περιπτώσεις τον Χειμώνα; Πληροφορίες για την ύπουλη κατάθλιψη του Φθινοπώρου.
Νιώθεις κι εσύ κάθε φορά που ξεκινά το Φθινόπωρο μία μελαγχολία, μία ατονία, ένα αίσθημα κόπωσης και πλήρης αποχή όρεξης για οτιδήποτε; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα συμπτώματα της εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής που συνήθως ξεκινά το Φθινόπωρο και κορυφώνεται τον Χειμώνα και θα δούμε μαζί όλα τα ύπουλα συμπτώματα και την αντιμετώπισή της.
Δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που επηρεάζονται από τις αλλαγές των εποχών. Κάθε εποχή άλλωστε έχει τα δικά της προτερήματα και μειονεκτήματα και για πολλούς, το Φθινόπωρο σημαίνει έναρξη των υποχρεώσεων, νέες αρχές που δεν ξέρεις αν είσαι έτοιμος ή έτοιμη να κάνεις και σε συνδυασμό με τις βροχερές μέρες και την απώλεια του ήλιου που μας ανεβάζει τη διάθεση, η κατάσταση μπορεί να γίνει χειρότερη όσο περνά ο καιρός.
Υπάρχει λοιπόν μία ψυχική ασθένεια που ονομάζεται εποχιακή συναισθηματική διαταραχή και ίσως να εξηγεί τους λόγους που νιώθεις πεσμένος ή πεσμένη κάθε αρχή του Φθινοπώρου. Στο σημερινό άρθρο θα σου παρουσιάσουμε όλα τα ύπουλα συμπτώματα αλλά και τί μπορείς να κάνεις για να τα αντιμετωπίσεις. Διαβάστε παρακάτω:
Τα συμπτώματα και τα αίτια της Εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής
Τί είναι η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή;
Στις αρχές ή προς τα τέλη του Φθινοπώρου πολλοί είναι οι άνθρωποι που αρχίζουν να ταλαιπωρούνται από καταθλιπτικά συμπτώματα. Η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή είναι μία καταθλιπτική κατάσταση που συνδέεται με την αλλαγή των εποχών και πιο συγκεκριμένα με την έλλειψη φυσικού φωτός. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι ξεκινούν να εκδηλώνουν τα συμπτώματα από τα μέσα του Φθινοπώρου και έπειτα, που ξεκινά να χαλάει ο καιρός.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ήλιος συμβάλλει θετικά στην διάθεσή μας, γι’ αυτό και σε χώρες όπου βρέχει συχνά ή ο καιρός είναι συνήθως μουντός όλο τον χρόνο, οι ψυχολόγοι, οι ψυχίατροι και οι ψυχοθεραπευτές, κάνουν μία μορφή θεραπείας στους ασθενείς, που θυμίζει σολάριουμ και στην πραγματικότητα, δίνει στο ανθρώπινο σώμα τη βιταμίνη D που του λείπει, λόγω της απώλειας ηλιακού φωτός.
Μπορεί να ζούμε στην χώρα του ήλιου, όμως μας είναι το ίδιο δύσκολο να επεξεργαστούμε την έλλειψη αυτού κάθε Φθινόπωρο και Χειμώνα. Για να θεωρηθεί πραγματική κατάθλιψη βέβαια, η συγκεκριμένη διαταραχή θα πρέπει να εμφανίζεται κάθε χρόνο κατά της διάρκεια του Φθινοπώρου ή του Χειμώνα και για τουλάχιστον δύο συνεχόμενα έτη.
Ωστόσο θα πρέπει να θυμάστε ότι η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή δεν έχει σχέση με την χειμερινή μελαγχολία. Η χειμερινή μελαγχολία είναι μία προσωρινή ψυχική διαταραχή με ήπια συμπτώματα όπως είναι η απώλεια ενέργεια, η επιθυμία για γλυκά και οι απότομες εναλλαγές στη διάθεση. Αντιθέτως, η εποχιακή συναισθηματική διαταραχή συνδέεται με πιο σοβαρά συμπτώματα που μπορεί να θυμίζουν μία καταθλιπτική διαταραχή.
Στο αμερικανικό DSM-5 (Διαγνωστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών) αναφέρεται η συγκεκριμένη πάθηση και θεωρείται μία μορφή κατάθλιψης. Ενώ επηρεάζει το 2-3% του πληθυσμού και συναντάται πιο συχνά στις γυναίκες.
Τα αίτια
Το κύριο αίτιο της Εποχιακής Συναισθηματικής Διαταραχής είναι η έλλειψη του φυσικού φωτός που συμβαίνει τόσο το Φθινόπωρο όσο και τον Χειμώνα. Όχι μόνο υπάρχει λιγότερο φως λόγω της κακοκαιρίας αλλά είμαστε και περισσότερο εκτεθειμένοι στο τεχνητό φως, παραμένοντας μέσα στο σπίτι, ενώ νυχτώνει πιο νωρίς από ότι την Άνοιξη και το Καλοκαίρι.
Υπάρχουν έρευνες που δείχνουν ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ του φωτός και των διάφορων ψυχικών διαταραχών που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου. Πιο συγκεκριμένα, η εποχιακή κατάθλιψη θεωρείται συνέπεια των ορμονικών αλλαγών που προκαλούνται στον οργανισμό από τη μείωση της έκθεσης στο φυσικό φως.
Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι κατά τους χειμερινούς μήνες υπάρχει αύξηση της παραγωγής της ορμόνης μελατονίνη. Η μελατονίνη είναι μία ορμόνη που ρυθμίζει τον καθημερινό ύπνο, με αποτέλεσμα το βιολογικό ρολόι να απορρυθμίζεται. Επίσης φαίνεται ότι τόσο το Φθινόπωρο όσο και τον Χειμώνα, υπάρχει μείωση της παραγωγής, της ορμόνης σεροτονίνη, η οποία θεωρείται ως ορμόνη χαράς και ευεξίας.
Ρυθμίζει τη διάθεση, τον ύπνο, ακόμη και τις διατροφικές συνήθειες και τα συναισθήματα. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να υπάρχουν ορμονικές διαταραχές που μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη. Ωστόσο, οι ορμονικές διαταραχές καθώς και τα συμπτώματά τους, τείνουν να εξαφανίζονται μόλις έρθει η Άνοιξη, όπου οι μέρες γίνονται πιο φωτεινές και επανεμφανίζονται και πάλι το Φθινόπωρο.
Τα συμπτώματα
Τα ακόλουθα είναι μερικά από τα συμπτώματα της Εποχιακής Συναισθηματικής Διαταραχής:
- Διαταραχές της διάθεσης (ευερεθιστότητα, εναλλαγές της διάθεσης κ.λπ.)
- Αίσθημα κόπωσης και υπνηλία
- Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
- Απώλεια ενέργειας
- Έλλειψη συγκέντρωσης
- Δυσκολία στη λήψη αποφάσεων
- Σοβαρό στρες
- Διαταραχές ύπνου (αϋπνία)
- Μειωμένη λίμπιντο
- Θλίψη
- Απόσυρση και απομόνωση
- Αύξηση βάρους
- Χαμηλή αυτοεκτίμηση
Με λίγα λόγια η Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή χαρακτηρίζεται από καταθλιπτική διάθεση, θλίψη, χαμηλή ενέργεια, έλλειψη ενδιαφέροντος για αγαπημένες δραστηριότητες, δυσκολία στη συγκέντρωση και έντονο άγχος. Όμως, δύο τυπικά συμπτώματα διακρίνουν τη χειμερινή κατάθλιψη από τις πιο κλασικές μορφές της συγκεκριμένης πάθησης.
Οι ασθενείς τείνουν να τρώνε περισσότερο και καταναγκαστικά με ακατάσχετη επιθυμία για γλυκά. Σύμφωνα με έρευνες στο 70-80% των περιπτώσεων οι συμπεριφορές αυτές οδηγούν σε αύξηση του σωματικού βάρους. Τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως μεταξύ Σεπτεμβρίου και Δεκεμβρίου και συνεχίζονται μέχρι την επιστροφή της Άνοιξης, μεταξύ Μαρτίου και Απριλίου.
Η επιστροφή της θερινής περιόδου φέρνει μαζί της και την πλήρη ύφεση των συμπτωμάτων ενώ συχνά βιώνεται ως αναγέννηση. Όσοι γνωρίζουν την Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή και τα συμπτώματά της, επιβεβαιώνεις την εμπειρία μίας μεγάλης αντίθεσης μεταξύ της σκοτεινής διάθεσης του Χειμώνα και του ενθουσιασμού και της έντονης ενέργειας του Καλοκαιριού.
Η αντιμετώπιση
Υπάρχουν τρόποι να αντιμετωπίσετε την Εποχιακή Συναισθηματική Διαταραχή. Για αρχή προσπαθήστε να εκτεθείτε στο φυσικό φως. Εκμεταλλευτείτε όσο περισσότερο γίνεται τον ήλιο, για παράδειγμα το μεσημέρι την ώρα που ο ήλιος λάμπει γενικά βγείτε μία βόλτα, καθίστε στο μπαλκόνι ή στην αυλή, ανοίξτε τα παράθυρα του σπιτιού σας.
Υπάρχει και η επιλογή της φωτοθεραπείας, που σας εξηγήσαμε και στην αρχή του άρθρου. Η καθημερινή έκθεση για 30 λεπτά στο τεχνητό φως ειδικής λάμπας φωτοθεραπείας, ήδη από τα τέλη Αυγούστου βοηθάει στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Ενώ η γυμναστική αλλά και οι κοινωνικές συναναστροφές βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Τέλος θα πρέπει να αφιερώνετε χρόνο στην αυτοφροντίδα σας. Κάντε πράγματα που σας ευχαριστούν, προσέξτε την διατροφή και τον εαυτό σας και φυσικά απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό για να ξεκινήσετε από κοινού συνεδρίες, που θα λειτουργήσουν ενισχυτικά στη θεραπεία σας. Κι αν δεν είστε σίγουροι αν πάσχετε από Εποχιακή συναισθηματική διαταραχή ή κατάθλιψη, δείτε όλα τα συμπτώματα της δεύτερης πάθησης αναλυτικά.
Άλλα άρθρα για ψυχολογικές παθήσεις που σε ενδιαφέρουν:
- Γονεϊκό burnout – Τα σημάδια που δείχνουν ότι έχεις φτάσει στα όριά σου
- Πως να αλλάξετε τη ζωή σας προς το καλύτερο μόλις σε ένα μήνα
- Το ghosting είναι η Νο1 πρακτική ενός χειριστικού ανθρώπου
Όλα τα άρθρα για την ψυχολογία στο daddy-cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.