Λένα Γατσή
Έπαθες γονεϊκό burnout; Ποια είναι τα συμπτώματα για να αναγνωρίσεις ότι έχεις φτάσει στα όριά σου και πώς μπορείς να το αντιμετωπίσεις.
Μήπως έχεις πάθει γονεϊκό burnout; Ποια είναι τα συμπτώματα για να το αναγνωρίσεις και τί συμβουλεύουν οι ειδικοί ψυχολόγοι για να το ξεπεράσεις; Ένα αναλυτικό άρθρο για το γονεϊκό burnout που προσβάλλει όλο και περισσότερους γονείς τα τελευταία χρόνια και τα ανησυχητικά σημάδια που πρέπει να προσέξεις.
Όλο και περισσότεροι γονείς τα τελευταία χρόνια παθαίνουν γονεϊκό burnout αφού η γονεϊκότητα σε συνδυασμό με το καθημερινό άγχος και τις υποχρεώσεις τους φτάνει στα όριά τους. Παρόλα αυτά λίγοι μπορούν να το διαπιστώσουν και σε πολλές περιπτώσεις, δεν αντιλαμβάνονται καν πως κάτι δεν πάει καλά. Τί είναι το burnout του γονέα και ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να σε ανησυχήσουν; Διαβάστε παρακάτω:
Μήπως έπαθες burnout του γονέα;
Τα τελευταία χρόνια ο όρος εξουθένωση έχει χρησιμοποιηθεί ευρέως για να περιγράψει την επαγγελματική εξουθένωση ή αλλιώς burnout. Περιγράφει δηλαδή μία σειρά σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών που προκύπτουν έπειτα από μία περίοδο έντονης ενασχόλησης με την εργασία. Υπάρχουν όμως κι άλλες μορφές εξουθένωσης, που δεν έχουν συζητηθεί στον ίδιο βαθμό, αλλά είναι εξίσου σημαντικές για την συνολικότερη ποιότητα ζωής ενός ανθρώπους.
Μπορεί οι περισσότεροι διαβάζοντας αυτό το κείμενο να σκεφτόταν “πώς είναι δυνατόν να σε εξουθενώσουν τα παιδιά σου;” ή “οι πιο παλιοί τί να πουν;“, αφού έχουμε μεγαλώσει σε μία κοινωνία όπου κυριαρχεί η ιδέα ότι οι γονείς δεν κουράζονται ποτέ και η γονεϊκότητα προσφέρει μόνο θετικές εμπειρίες. Οι γονείς όμως δεν είναι παντοδύναμοι.
Μάλιστα σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη (Mikolajczak et al., 2020) το burnout του γονέα είναι μία ξεχωριστή κατάσταση από το επαγγελματικό burnout αλλά και από την κατάθλιψη. Διακρίνεται σε τρία επίπεδα που θα σας περιγράψουμε αναλυτικά παρακάτω:
Ο γονέας νιώθει εξάντληση
Οι γονείς που αντιμετωπίζουν αυτό το σύνδρομο νιώθουν εξουθενωμένοι από τις συνεχείς και αυξανόμενες ανάγκες που έχει η φροντίδα των παιδιών και παρ’ όλο που προσπαθούν να ανακτήσουν τις δυνάμεις τους μέσα από διακοπές, φαίνεται πως δεν τα καταφέρνουν. Λειτουργούν μάλιστα σε ένα επίπεδο συντήρησης της όποιας ενέργειας τους έχει απομείνει.
Δεν κοιμούνται καλά, ξυπνούν συχνά μέσα στο βράδυ και φυσικά δεν καταφέρνουν να κοιμηθούν τις ικανοποιητικές ώρες που συμβουλεύουν οι ειδικοί, δηλαδή 8. Πολλές φορές καταφεύγουν στο αλκοόλ, γίνονται αναβλητικοί ως προς τις δραστηριότητες που αφορούν την αυτοφροντίδα τους και αυτό τους γεμίζει περισσότερο στρες.
Παρουσιάζουν συναισθηματικοί αποστασιοποίηση
Σε πολλές περιπτώσεις η γονεϊκή εξουθένωση κάνει τον γονιό από ένα σημείο και μετά να αποστασιοποιείται από τα παιδιά του. Σταματά να ασχολείται με τα διαβάσματά τους, μπορεί να μην έχει όρεξη να παίξουν μαζί τους ή να ασχολούνται μηχανικά με δουλειές του σπιτιού και να μην έχουν διάθεση να συζητήσουν με τα παιδιά τους και να περάσουν δημιουργικό χρόνο μαζί.
Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο γονιός ξεκινά να ασχολείται μόνο με τον εαυτό του. Αντιθέτως, νιώθει ενοχές που δεν έχει την ενέργεια να ασχοληθεί με τα παιδιά του, οι ενοχές το κάνουν να νιώθει ακόμη περισσότερο καταβεβλημένος και η εξουθένωση, τον βάζει σε ένα φαύλο κύκλο αποξένωσης που νιώθει πως δεν μπορεί να βγει από αυτόν.
Δεν νιώθουν αποτελεσματικοί
Οι γονείς που παθαίνουν γονεϊκό burnout πολλές φορές είναι γονείς που υπερβάλλουν εαυτό. Κάνουν οτιδήποτε περνάει από το χέρι τους έτσι ώστε τα παιδιά να είναι ικανοποιημένα και συστηματικά παραμελούν τις δικές τους ανάγκες.
Επειδή ένας άνθρωπος δεν λειτουργεί με μπαταρίες κι ακόμη κι έτσι να ήταν κάποια στιγμή θα εξαντλούνταν, από ένα σημείο και μετά δεν μπορούν να δώσουν όπως έδιναν. Αυτό τους γεμίζει ενοχές και νιώθουν πως δεν είναι αποτελεσματικοί και δεν μεγαλώνουν τα παιδιά τους όπως θα έπρεπε. Τους ρίχνει την αυτοπεποίθηση, τους γεμίζει άγχος και στρες και πολλές φορές αυτό εκδηλώνεται και με νεύρα.
Πώς ένας γονιός φτάνει σε αυτό το σημείο;
Από μικροί μαθαίνουμε πως οι γονείς πρέπει να γίνονται θυσία για τα παιδιά τους. Δεν μπορούν να κουραστούν και να διαμαρτυρηθούν και φυσικά δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να βάλουν την δική τους καλοπέραση πάνω από τα θέλω των παιδιών τους. Επίσης, δεν είναι λίγοι οι γονείς που είναι αρκετά αυστηροί με τον εαυτό τους.
Έχουν ένα μοντέλο καλής γονεϊκότητας στο μυαλό τους κι αν αυτό δεν ισχύει ή δεν μπορεί να γίνει στη πράξη, τότε είναι αυτομάτως λάθος. Σίγουρα τα παιδιά βασίζονται στους γονείς και όσο πιο μικρά είναι τόσο μεγαλύτερη ανάγκη τους έχουν. Η προσκόλληση και η ποιότητα της σχέσης που αναπτύσσει ένα παιδί με τους γονείς του είναι κρίσιμοι παράγοντες για την εξέλιξή του γνωστικά, συναισθηματικά και συμπεριφορικά.
Από την άλλη το πρότυπο ενός γονέα που φροντίζει τους πάντες, εκτός από τον εαυτό του, είναι επιβλαβές προς τον ίδιο το γονέα αλλά και προς το παιδί. Βλέπετε σε αυτήν την περίπτωση, το παιδί νιώθει πως οι γονείς του θα είναι πάντα διαθέσιμοι στο 100% και φυσικά αυτή η συμπεριφορά θα αναπαραχθεί και στις δικές του σχέσεις αύριο μεθαύριο.
Ένα παιδί χρειάζεται να νιώθει ασφάλεια με τους γονείς του. Όμως χρειάζεται επίσης να αντιληφθεί ότι οι γονείς δεν είναι παντοδύναμοι, κουράζονται και έχουν ανάγκη από προσωπικό χώρο και χρόνο. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνει να τα βγάζει πέρα υπό συνθήκες και μόνο του, να μην κρέμεται από τους γονείς του για οτιδήποτε προκύψει και φυσικά να σέβεται και τις ανάγκες των άλλων.
Και σαν γονέας στο μέλλον, από νωρίς θα ξέρει πως είναι εντάξει σαν γονιός να θες να βγεις μία βόλτα με τις φίλες σου ή τους φίλους σου χωρίς τα παιδιά, είναι εντάξει να θες να μείνεις λίγο μόνος ή να δεις μία ταινία, είναι εντάξει να μην θες όλη την ώρα να παίζεις με τα παιδιά, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είσαι καλός γονιός ή τα αγαπάς λιγότερο από τους υπόλοιπους.
Η αντιμετώπιση
Στην πραγματικότητα πέρα από την ξεκούραση και την αλλαγή του τρόπου σκέψης δεν μπορείς να κάνεις και πολλά για να αντιμετωπίσεις αυτήν την κατάσταση. Θα πρέπει να αφιερώσεις χρόνο στον εαυτό σου, να μοιράσετε ισάξια τις υποχρεώσεις των παιδιών μέσα στο σπίτι με τον άλλο γονέα σε περίπτωση που έχεις επιφορτιστεί περισσότερα πράγματα εσύ και να νιώσεις εντάξει με το γεγονός ότι πέρα από γονέας είσαι άνθρωπος, άντρας, γυναίκα, με δική του προσωπική ζωή και δικές του ανάγκες. Κι αν πιστεύεις ότι ένα παιδικό τραύμα του παρελθόντος επηρεάζει τον τρόπο που λειτουργείς σαν γονέας, μάθε να αναγνωρίζεις την ύπαρξή τους στην ενήλικη ζωή.
Σχετικά άρθρα:
- Η ανάγκη μας να “ζωντανέψουμε” τη χαμένη μας αθωότητα μέσα από καθημερινές μας φράσεις
- Imposter syndrome – Το σύνδρομο που σε κάνει να αμφισβητείς τον εαυτό σου και πως να το διαχειριστείς
- Μεγαλώνοντας θα μετανιώσεις για αυτές τις 10 επιλογές στην ζωή σου
Όλα τα άρθρα για την ψυχολογία στο daddy-cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.