Παιδικά εγκαύματα: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε για την αντιμετώπισή τους. Παιδίατρος μας εξηγεί αναλυτικά τα παιδικά εγκαύματα και πως μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Τα εγκαύματα είναι δύσκολες καταστάσεις υγείας και εξαιτίας του πόνου που βιώνει ο ασθενής και φυσικά για την εξωτερική ζημιά που προκαλούν. Αν ένας ενήλικας δεν μπορεί να διαχειριστεί σοβαρά εγκαύματα φανταστείτε τα παιδιά.
Δυστυχώς όμως και τα παιδιά κινδυνεύουν από εγκαύματα. Είτε προκληθούν από ατύχημα είτε αν το παιδί είναι σε κακοποιητική οικογένεια τα εγκαύματα είναι μία δύσκολη διαδικασία. Οφείλομε λοιπόν σαν γονείς, σαν παιδαγωγοί και σαν άνθρωποι να γνωρίζουμε.
Δείτε ακόμα Το παιδί κοιμάται με το στόμα ανοιχτό ; Τα 3 προβλήματα υγείας που μπορεί να έχει
Ο χειρουργός παίδων Μιχάλης Παγώνης δημοσίευσε ένα κείμενο μέσα από την προσωπική του σελίδα στο Facebook σχετικά με τα εγκαύματα. Εξηγεί τι είναι το κάθε έγκαυμα και πως μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε είτε μόνοι μας είτε με την βοήθεια των γιατρών. Διαβάστε παρακάτω:
Τα εγκαύματα ζεματίσματα παραμένουν η συχνότερη αιτία εγκαυμάτων στα παιδιά ηλικίας μικρότερης από 5 έτη. Επαφή με τις ηλεκτρικές εξόδους και τα ηλεκτρικά καλώδια προκαλούν επίσης ένα σημαντικό ποσοστό εγκαυμάτων.
Η κακοποίηση ανηλίκου αντιπροσωπεύει επίσης μια σημαντική αιτία για εγκαύματα στα παιδιά. Στην εφηβική ηλικιακή ομάδα, εγκαύματα από φλόγα είναι ο πιο συχνός αιτιολογικός παράγοντας.
ΠΑΘΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ
Η θερμική κάκωση προκαλεί πηκτική νέκρωση στην επιδερμίδα και σε ποικίλο βάθος. Η βαρύτητα των εγκαυμάτων εξαρτάται από τη θερμοκρασία, διάρκεια της έκθεσης, πάχος δέρματος, αγωγιμότητα ιστού, και συγκεκριμένη θερμότητα του αιτιολογικού παράγοντα.
Η εγκαυματική επιφάνεια διαιρείται σε τρεις ζώνες:
• πήξης,
• στάσης, και
• υπεραιμίας.
Συστηματική απάντηση του οργανισμού στο τραύμα με ενεργοποίηση των μεσολαβητών φλεγμονής.
Ο τραυματισμός με έγκαυμα μπορεί επίσης να έχει επιπτώσεις σε απομακρυσμένα συστήματα όπως το γαστρεντερικό.
ΑΡΧΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
• απομάκρυνση από τη θερμική πηγή
• αφαίρεση ενδυμάτων και κοσμημάτων
• καταιονισμός με κρύο ύδωρ με προσοχή να μην προκληθεί συστηματική υποθερμία.
Εξασφάλιση αεροφόρας οδού, έλεγχος αναπνοής και κυκλοφορίας.
Αναπνευστικά συμπτώματα προειδοποιούν για αναπνευστικό έγκαυμα.
Εάν είναι απαραίτητο, εσχαροτομή πρέπει να διενεργηθεί για να επιτρέψει την καλύτερη θωρακική έκπτυξη. Η παρουσία ταχυκαρδίας πρέπει να προτρέπει στην επιθετική ανάνηψη με υγρά.
Το βάθος εγκαυμάτων είναι ταξινομημένο σε εγκαύματα πρώτου-βαθμού που είναι περιορισμένα στην επιδερμίδα, σε επιφανειακά δευτέρου βαθμού εγκαύματα , σε βαθιά δευτέρου βαθμού εγκαύματα που χρήζουν μεταμόσχευσης για ταχύτερη ανάρρωση.
Δείτε ακόμα Πρωκτός: Όλες οι παθήσεις που μπορεί να προσβληθεί ένα παιδί
Σε εγκαύματα τρίτου βαθμού που περιλαμβάνουν τα ολικού πάχους εγκαύματα και σε εγκαύματα τέταρτου-βαθμού που καταλαμβάνουν τα όργανα κάτω από το δέρμα, όπως μύες και οστά.
Η βιοψία εγκαυμάτων φαίνεται να είναι το πιο ακριβές διαγνωστικό μέσο.
Όταν οι περιφερικοί σφυγμοί είναι απόντες στη ψηλάφηση ή σε Doppler απεικόνιση, οι εσχαροτομές πρέπει να διενεργηθούν. Στα χέρια οι τομές φέρονται στο θέναρ και υποθέναρ.
Ο μηχανισμός ισχαιμία-επαναιμάτωση απελευθερώνει επίσης ελεύθερες ρίζες οξυγόνου, με συνέπεια την παροδική υπόταση. Εάν αυξάνονται οι πιέσεις διαμερισμάτων εκτελούνται, εσχαροτομές.
Δείτε ακόμα Γιατί να εμβολιάσετε ένα παιδί με το εμβόλιο κατά του κορονοϊού; Παιδίατρος απαντά
Περιφερική ενδοφλέβια πρόσβαση προτιμάται, αλλά η μηριαία φλέβα είναι η ιδανική εναλλακτική λύση στους ασθενείς με τα μεγάλα εγκαύματα, ιδιαίτερα όταν συμμετέχουν τα άκρα. Επιπλέον, εντερική διατροφή μέσω ενός διαπυλωρικού σωλήνα σίτισης.
Ουροκαθετήρας πρέπει να τοποθετηθεί για να ελέγξει ακριβώς την παραγωγή ούρων. Η έκταση του εγκαύματος αξιολογείται γενικά από τον «κανόνα των 9» στους εφήβους και τους ενηλίκους η με τον κανόνα της παλάμης.
Εντούτοις, η γενική χρήση αυτού του κανόνα μπορεί να είναι παραπλανητική στα παιδιά λόγω των διαφορετικών αναλογιών σώματος.
Το κεφάλι ενός νεογνού αποτελεί το 19% του TBSA !!! Κατά συνέπεια, ο τροποποιημένος «κανόνας των 9» χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τα παιδιατρικά εγκαύματα.
ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΓΡΩΝ
Ο τύπος Parkland (4 μιλ. ανά χιλιόγραμμο βάρους ανά ποσοστό TBSA που καίγεται) χρησιμοποιείται. Ο τύπος shriners-Galveston χρησιμοποιεί 5000 mL/m2 BSA συν 2000 mL/m2 BSA κατά τη διάρκεια των πρώτων 24 ωρών.Ο μισός από αυτόν τον όγκο κατά τη διάρκεια των πρώτων 8 ωρών και το υπόλοιπο μισό κατά τη διάρκεια των επόμενων 16 ωρών.
Στόχος η παραγωγή ούρων 1mL/kg/hr.
Η υπονατριαιμία είναι επίσης μια συχνή επιπλοκή στους παιδιατρικούς εγκαυματίες μετά από την επιθετική αντικατάσταση υγρών.
Το αναπνευστικό έγκαυμα είναι ο σημαντικότερος επιβαρυντικός παράγοντας στους ασθενείς.
Ο δείκτης θνησιμότητας των παιδιών με εγκαύματα είναι 1%- 2%, αλλά αυξάνεται σημαντικά σε περίπου 40% με την παρουσία εγκαύματος αεροφόρων οδών.
Υποξία, αυξημένη αντίσταση αεροφόρων οδών, αυξημένη πνευμονική αγγειακή αντίσταση μπορεί να προκαλείται από την απελευθέρωση των αγγειοδραστικών ουσιών (thromboxanes A2, C3a, και C5a) .
Δείτε ακόμα Η κoρη μου έπαθε εγκεφαλική βλάβη όταν εισέπνευσε αποσμητικό σπρέι μετά από challenge
Ήδη από το ιστορικό θύματα παγιδευμένα σε πυρκαγιά με υπερβολικό καπνό η εγκαύματα του προσώπου με καψαλισμό τρίχων , ανθρακούχα πτυέλα, βράχος φωνής προειδοποιούν για επαπειλούμενο αεραγωγό.
Η βρογχοσκόπηση και το σπινθηρογράφημα αερισμού xenon-133 ανιχνεύουν πάνω από 90% το εισπνευστικό έγκαυμα.
Η χορήγηση 100% οξυγόνου μειώνει γρήγορα την ημιζωή του μονοξειδίου του άνθρακα. Η ακετυλοκυστεΐνη μαζί με ηπαρίνη είναι αποτελεσματικές στη βελτίωση της εκκαθάρισης τραχειοβρογχικών εκκρίσεων και ελαχιστοποίηση του βρογχοσπασμού.
Προφυλακτικά τα ενδοφλέβια αντιβιοτικά δεν είναι ενδεδειγμένα αλλά αρχίζουν με την κλινική υποψία της πνευμονίας. Η πνευμονία είναι συνήθως το αποτέλεσμα gram-θετικών μικροοργανισμών όπως ο ανθεκτικός στη μεθικιλλίνη σταφυλόκοκκος.
Δείτε ακόμα Σοκαριστική ερευνά για τα μωρά που γεννήθηκαν στην Πανδημία: Κάτω ο δείκτης νοημοσύνης
Ο συνδυασμός Silvadene με τη νυστατίνη έχει μειώσει σημαντικά την επίπτωση Candida . Η χρήση ενδοφλέβιων αντιβιοτικών έχει συμβάλει σημαντικά στην επιβίωση ασθενών. Ενδείκνυνται ενδοφλέβια αντιβιοτικά ενάντια σε στρεπτόκοκκο, σταφυλόκοκκο χρυσίζοντα, και ψευδομονάδα .
Η γενική αρχή πίσω από αυτά τα συνθετικά προϊόντα είναι να παράσχει την αποστειρωμένη κάλυψη στα επιφανειακά δευτέρου βαθμού εγκαύματα για να επιτρέψει την επιθηλιοποίηση.
Η χρήση Biobrane είναι διαδεδομένη στη διαχείριση των επιφανειακών δευτέρου βαθμού εγκαυμάτων επειδή έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον πόνο και την απώλεια υγρών.
Δείτε ακόμα Παιδίατρος καταγγέλλει: Το κακό που έκανε στα παιδιά μας η καραντίνα το βλέπουμε τώρα στα ιατρεία μας
Εναλλακτικά, OpSite ή Tegaderm μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να καλύψουν τα επιφανειακά εγκαύματα δευτέρου βαθμού.
Το Biobrane και OpSite προτιμώνται , ειδικά στη ρύθμιση εξωτερικών ασθενών.
Το Integra χρησιμεύει ως μια μήτρα για τη διήθηση των ινοβλάστεων, μακρόφαγων, λεμφοκυττάρων, και τριχοειδών αγγείων, για γρήγορο σχηματισμό νεοδέρματος σε εγκαυμάτα ολικού πάχους.
Βιολογικά υλικά, όπως ξενομοσχεύματα από χοίρους και αλλομοσχεύματα από πτωματικο δότη, μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν.
Πρώιμη εκτομή εσχάρας (συνήθως < 24 ώρες μετά από το έγκαυμα) μειώνει την απώλεια αίματος.
Δείτε ακόμα Τι να κάνεις αν το παιδί πάθει στραμπούληγμα ή διάστρεμμα σε χέρι και πόδι
Μια πρόσφατη τεχνική, Versajet hydrosurgery χρησιμοποιεί τη ροή του νερού για την αποκοπή ιστού. Αυτή η τεχνική θα μπορούσε να μειώσει τη σημαντική αιμορραγία που συνδέθηκε με τη «παραδοσιακή» εφαπτόμενη αποκοπή.
ΥΠΕΡΜΕΤΑΒΟΛΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Αυξημένες ενεργειακές ανάγκες ,κατανάλωση οξυγόνου , πρωτεινόλυση, λιπόλυση. Αυτές οι αλλαγές προκαλούνται για να αυξηθεί η παραγωγή της γλυκόζης. Η κορτιζόλη υποκινεί τη γλυκονεογένεση και τη πρωτεινόλυση.
Οι κατεχολάμνες προάγουν την παραγωγή γλυκόζης μέσω ηπατικής γλυκονεογένεσης , τη γλυκογονόλυση και την λιπόλυση ενώ προκαλούν περιφερική αντίσταση ινσουλίνης. Η γλουκαγόνη επίσης προάγει την γλυκονεογένεση.
ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Παιδιά με εγκαύματα είναι ιδιαίτερα τρωτά για υποσιτισμό λόγω του αναλογικά λιγότερου λίπους του σώματος τους και τη μικρότερη μάζα μυών πέρα από τις αυξημένες μεταβολικές απαιτήσεις.
Αυτός ο υποσιτισμός συνδέεται με δυσλειτουργία στα διάφορα συστήματα, συμπεριλαμβανομένου του ανοσοποιητικού συστήματος, και της καθυστερημένης επούλωσης τραύματος.
Για εντερική σίτιση οι σωλήνες τοποθετούνται γενικά στο 12λο κάτω από ακτινοσκόπηση αμέσως μετά από την αρχική αξιολόγηση εγκαυμάτων και η εντερική διατροφή αρχίζει εντός ωρών μετα τη θερμική κάκωση.
Διάφοροι τύποι χρησιμοποιούνται για να υπολογίσουν τη θερμιδική απαίτηση στους ασθενείς με εγκαύματα.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΟΝΟΥ
Το παιδί μπορεί να επιδείξει τον πόνο μέσω των συμπεριφορών φόβου, ανησυχίας, αναταραχής, ξεσπάσματος, κατάθλιψης.
Διάφοροι συνδυασμοί αναλγητικών με αγχολυτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται αποτελεσματικά.
Μορφίνη ή fentanyl χρησιμοποιούνται συχνά για να διαχειριστεί ο μετεγχειρητικός πόνος. Η ενδοφλέβια χρήση κεταμινής (0.5-2.0 mg/kg) είναι αρκετά αποτελεσματική. Προποφόλη και κεταμίνη δίνονται σε αλλαγές εγκαυμάτων στο χειρουργείο όταν πρόκειται να διαρκεέσουν αρκετά.
ΜΗ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ
Χημικά εγκαύματα
• άμεση αφαίρεση του αιτιολογικού παράγοντα
• πλύσιμο με άφθονο νερό με προσοχή για πιθανή υποθερμία
• χορήγηση υγρών
Οι χημικοί παράγοντες μπορούν να ταξινομηθούν σε αλκάλεα και οξέα.
Αλκάλεια, όπως ο ασβέστης, υδροξείδιο καλίου, υδροξείδιο του νατρίου , και η χλωρίνη προκαλούν σαπωνοποίηση ιστών.
Ηλεκτρικά εγκαύματα
Ευτυχώς, τα ηλεκτρικά εγκαύματα είναι σπάνια στα παιδιά. Τα ηλεκτρικά εγκαύματα είναι ταξινομημένα στα υψηλής και χαμηλής τάσης εγκαύματα.
Εάν το αρχικό ηλεκτροκαρδιογράφημα είναι κανονικό, κανένας περαιτέρω έλεγχος δεν είναι απαραίτητος.
Εντούτοις, οποιαδήποτε παθολογικα ΗΚΓκα ευρηματα απαιτούν το συνεχή έλεγχο για 48 ώρες. Εσχαροτομές απαιτούνται συχνά και η μυοσφαιρινουριά χρήζει επιθετικής ενυδάτωσης.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΓΚΑΥΜΑΤΩΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΣΘΕΝΏΝ
Λιγότερο από 10% TBSA και μπορούν να αντιμετωπιστούν ως εξωτερικοί ασθενείς. Οι φυσαλίδες αφήνονται άθικτες, ειδικά στις παλάμες.
Αυτόματη απορρόφηση του υγρού εμφανίζεται σε περίπου 1 εβδομάδα .
Τα επιφανειακά εγκαύματα στο πρόσωπο μπορούν να αντιμετωπιστούν εφαρμόζοντας αντιβιοτική αλοιφή μόνο. Η συχνότητα της αλλαγής επιδέσμου ποικίλλει από δύο φορές καθημερινά έως μία φορά την εβδομάδα, ανάλογα με το μέγεθος, το βάθος των εγκαυμάτων, και την αποξήρανση.
ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Η θεραπεία αποκατάστασης είναι ένα ζωτικής σημασίας μέρος της αντιμετώπισης των εγκαυμάτων. Κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης αντιμετώπισης εγκαυμάτων, οι νάρθηκες χρησιμοποιούνται για να αποτρέψουν τις παραμορφώσεις και τις συσπάσεις.
Το βάθος εγκαυμάτων, η ηλικία του ασθενή, και γενετικοί παράγοντες διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο στο σχηματισμό υπερτροφικών ουλών. Τα παιδιά είναι επιρρεπή πιθανώς λόγω του υψηλού ποσοστού μιτώσεων κυττάρων. Η σταθερή πίεση, 24 ώρες ανά ημέρα, είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος να μειωθεί η επίπτωση υπερτροφικών ούλων.
ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΠΑΙΔΙΟΥ ΕΓΚΑΥΜΑΤΙΑ ΣΕ Μ.Ε.Θ.
α)Απώλεια δέρματος ολικού πάχους >5% της συνολικής επιφάνειας σώματος.
β)Έγκαυμα >10% της συνολικής επιφάνειας σώματος
γ)Εισπνευστικό έγκαυμα
δ)Έγκαυμα σε σημαντική περιοχή (π.χ. πρόσωπο, χέρια, γεννητικά…)
ε)Χαμηλό κοινωνικό περιβάλλον και υποψία για μη ατυχήματος.
ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ
1. Φάση φλεγμονής (1-4 ημέρες)
Αμέσως μετά την κάκωση επισυμβαίνει αγγειοσύσπαση, που σταματά την αιμορραγία. Το αίμα μέσα στο τραύμα πήζει. Μετά από 5-10′ ακολουθεί αγγειοδιαστολή και από τα φλεβίδια διαφεύγει πλάσμα στους γύρω ιστούς.
Επίσης εξέρχονται πολυμορφοπύρηνα και μονοκύτταρα, που φαγοκυτταρώνουν τα υπολείμματα των κατεστραμμένων κυττάρων και τα πήγματα.
Στις πρώτες φάσεις αυτής της αντίδρασης προεξάρχουν τα πολυμορφοπύρηνα, αλλά αν η φλεγμονή διαρκέσει, επικρατούν τα μονοκύτταρα, που συλλέγουν τα υπολείμματα, τα οποία δεν φαγοκυτταρώνονται εύκολα από τα πολυμορφοπύρηνα.
Δείτε ακόμα Μυοκαρδίτιδα σε παιδιά και εφήβους: Συμπτώματα και αιτίες
Στις χρονιες φλεγμονές συχνότερα είναι τα φαγοκύτταρα, που συνενώνονται για να σχηματίσουν γιγαντοκότταρα. Η πρώιμη αγγειακή αντίδραση της φλεγμονής (αγγειοδιαστολή και αύξηση της διαπερατότητας) οφείλεται στην ισταμίνη που παράγεται από τα ιστιοκύτταρα και διαρκεί περίπου 30′.
Η όψιμη αγγειακή αντίδραση οφείλεται στις προσταγλανδίνες Ε και αναστέλλεται από το ακετυλοσαλικυλικό οξύ και την ινδομεθακίνη.
Σημαντικό ρόλο στην προσέλκυση των φαγοκυττάρων και ινοβλαστών στην περιοχή της βλάβης παίζει ο αυξητικός παράγοντας των αιμοπεταλίων ( P D G F ).
2.Φάση επιθηλιοποίησης
Ακόμα από τη φάση της έντονης αγγειακής και κυτταρικής αντίδρασης, το επιθήλιο αναγεννάται ταχύτατα και μέσα σε 48 ώρες καλύπτει σαν λεπτό στρώμα ένα καθαρό και ραμμένο τραύμα.
Η επιθηλιοποίηση αρχίζει με μίτωση των βασικών κυττάρων της επιδερμίδας και ακολουθείται από μετανάστευση του επιθηλίου μέσα στα χείλη του τραύματος και πάνω από την τομή.
Το επιθήλιο μεταναστεύει σαν στρώμα μέχρις ότου συναντήσει άλλα επιθηλιακά κύτταρα, οπότε παύει κάθε κινητικότητα . Καθώς το τραύμα ωριμάζει, το επιθήλιο παχύνεται.
3.Φάση ινοπλασίας και σχηματισμού ουλής
Μέσα σε 24 ώρες από την κάκωση, πιθανώς κάτω από το ερέθισμα του PDGF, ινοβλάστες από τον υποδόριο ιστό μεταναστεύουν μέσα στο τραύμα, ακολουθώντας τις ταινίες της ινικής . Οι ινοβλάστες παράγουν τα δύο κύρια στοιχεία της επούλωσης, το κολλαγόνο και τη θεμέλια ουσία.
Οι ίνες του κολλαγόνου διαπλέκονται, ώστε να εξασφαλιστεί η στερεή συνένωση των χειλέων του τραύματος. Η μέτρηση της υδροξυπρολίνης στο τραύμα αποτελεί δείκτη της παραγωγής κολλαγόνου, που φθάνει στο μέγιστο της μεταξύ 4ης-12ης ημέρας.
Καθώς το κολλαγόνο ωριμάζει, αυξάνει και η εκτατική δύναμη (tensile strength) του τραύματος. Η ωρίμαση αυτή περιλαμβάνει δύο επεξεργασίες:
Δείτε ακόμα Παιδικά εμβόλια: Όλες οι πιθανές παρενέργειες και επιπλοκές
α) τη διαπλοκή (cross-linking) μέσα στα κύτταρα του κολλαγόνου και μεταξύ των δοκίδων του και
β) την επαναδιαμόρφωση (remodeling) της κατεύθυνση των δεσμίδων του κολλαγόνου.
Κατά την επαναδιαμόρφωση, υπάρχουσες δεσμίδες διαλύονται από την κολλαγενάση των ιστών, ενώ νέες σχηματίζονται και κατευθύνονται, έτσι ώστε να αντιστέκονται στις γραμμές τάσης του τραύματος. Η διαπλοκή και η διασταύρωση μεταξύ των δεσμίδων εξασφαλίζουν τη στερεή επούλωση.
Όταν η επούλωση δεν διαταραχθεί, η ωρίμαση του κολλαγόνου και η ενίσχυση του εξαρτώνται από το βάρος που δέχεται. Έτσι, οι τομές του δέρματος επουλώνονται στέρεα μέσα σε 2-3 εβδομάδες, οι τομές κοιλιακής απονεύρωσης σε 6 εβδομάδες, αλλά αυξάνουν σε ισχύ για 6 τουλάχιστον μήνες.
Δείτε ακόμα Δεν πάω το παιδι σε αναπτυξιολόγο – Έχει γίνει μόδα όλα τα παιδιά κάτι να ‘χουν
Οι τένοντες και οι σύνδεσμοι απαιτούν τουλάχιστον 3 μήνες και συνεχίζουν να ισχυροποιούνται για περισσότερο από 1 χρόνο.
Κατά την τελευταία αυτή φάση, η ουλή του δέρματος είναι ερυθρή και υπερτροφική και η εμφάνιση χηλοειδών συχνή.
Η τελική μορφή της ουλής εμφανίζεται στο τέλος του έτους. Για τον λόγο αυτό, δεν γίνεται επέμβαση για βελτίωση ουλής, πριν περάσει αυτό το χρονικό διάστημα.
ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΚΑΤΑ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΚΟΠΟ
Κατά την επούλωση αυτή υπάρχει απώλεια ιστού και απομακρυσμένα χείλη τραύματος.
Ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού
Ένα ανοικτό τραύμα δεν κινδυνεύει από σοβαρή λοίμωξη, διότι υπάρχει ελεύθερη απομάκρυνση των νεκρωμένων κυττάρων και ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού. Η ανάπτυξη του ιστού αυτού είναι μία παραλλαγή της φλεγμονώδους αντίδρασης, που προφυλάσσει από την εισβολή μικροβίων και παρέχει μία υγιή βάση για επιθηλιακή κάλυψη.
Αρχικά, το τραύμα είναι γεμάτο από πήγματα και ινική. Αρχίζει ο καθαρισμός από φαγοκύτταρα. Εμφανίζονται άφθονα νεόπλαστα τριχοειδή αγγεία και ινοβλάστες.
Από τα τριχοειδή παράγονται λυτικά ένζυμα, που διασπούν την ινική και επιτρέπουν την ταχεία ανάπτυξη δικτύου. Σχηματίζονται αγγειακά τόξα, που παρέχουν αίμα και θρεπτικές ουσίες, καθώς και κοκκιοκύτταρα και μονοκύτταρα για την απομάκρυνση νεκρωμάτων και πηγμάτων.
Δείτε ακόμα Πολυσυστημικό φλεγμονώδες σύνδρομο: Συμπτώματα στο παιδί
Τα άφθονα πολυμορφοπύρηνα στον διάμεσο ιστό παρέχουν άμυνα έναντι της λοίμωξης και ευθύνονται για την πυώδη έκκριση. Άφθονοι ινοβλάστες εμφανίζονται επίσης και αρχίζουν την εναπόθεση κολλαγόνου.
Μέσα σε 4-6 ημέρες το τραύμα καλύπτεται από υγιή ροδόχροο κοκκιώδη ιστό, που αποτελεί τη βάση για το επιθήλιο που προχωρεί από τα χείλη του τραύματος. Η ινοπλασία συνεχίζεται και πολλά αγγεία ατροφούν. Τέλος, σχηματίζεται μία λευκή ουλή καλυμμένη από λεπτό επιθήλιο.
Συστολή του τραύματος
Η συστολή (contraction) είναι επεξεργασία με την οποία επέρχεται ελάττωση του μεγέθους του τραύματος, όταν υπάρχει απώλεια ιστού. Η συστολή γίνεται νωρίς στην πορεία της επούλωσης και διαφέρει από τη ρίκνωση (contracture) ή ουλοποίηση, που προκαλεί ελάττωση του μεγέθους της ουλής και επομένως εμφανίζεται όψιμα.
Στη συστολή δημιουργείται μία κεντρομόλος μετακίνηση του δέρματος σε όλο του το πάχος. Αυτό μπορεί να γίνει όταν το δέρμα είναι κινητό (π.χ. κοιλιακό τοίχωμα, γλουτός).
Ο μηχανισμός της συστολής του τραύματος δεν είναι απόλυτα σαφής. Πιθανώς πρόκειται για συστολή των ινών του κολλαγόνου ή για δράση συσταλτών κυττάρων (μυοϊνοβλαστών), που βρίσκονται στον κοκκιώδη ιστό και έλκουν τα χείλη του τραύματος.
Δείτε ακόμα Πως να πιει το παιδί μου την αντιβίωση; Παιδίατρος συμβουλεύει
Η επούλωση κατά δεύτερο σκοπό απαιτεί μία καλή ισορροπία μεταξύ της ανάπτυξης του κοκκιώδους ιστού και της επιθηλιοποίησης. Η ανάπτυξη του κοκκιώδους ιστού δεν σταματά, εάν δεν καλυφθεί από το επιθήλιο και το επιθήλιο δεν αναπτύσσεται χωρίς την εμφάνιση του κοκκιώδους ιστού.
Σε περίπτωση διαταραχής της ισορροπίας αυτής, μπορούμε να βοηθήσουμε την επούλωση είτε εμποδίζοντας την υπερβολική ανάπτυξη του κοκκιώδους ιστού (τοπική εφαρμογή κορτιζόνης, νιτρικού αργύρου) είτε υποβοηθώντας την ανάπτυξη κοκκιώδους ιστού (τοπική εφαρμογή υπέρτονου NaCL, πιεστική επίδεση με βαζελινούχες γάζες).
Η ουλή που προκύπτει από την επούλωση κατά δεύτερο σκοπό είναι κατά κανόνα δύσμορφη και ρικνωτική, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση λειτουργικών και αισθητικών προβλημάτων, ανάλογα με την περιοχή.
Δείτε ακόμα Το παιδί μου είναι πολύ αδύνατο, τι να κάνω; – Παιδίατρος συμβουλεύει
Στην επούλωση κατά δεύτερο σκοπό πρέπει να διακρίνουμε και μία κατηγορία τραυμάτων, όπου η καταστροφή του δέρματος δεν αφορά όλο του το πάχος (εγκαύματα ή τραύματα μερικού πάχους). Στις περιπτώσεις αυτές, η επούλωση γίνεται μόνο με την επιθηλιοποίηση.
Το επιθήλιο αυτό αναπτύσσεται όχι μόνο από τα χείλη του τραύματος, αλλά και από τα εξαρτήματα του δέρματος, όπως το επιθήλιο των θυλάκων των τριχών και των πόρων των σμηγματογόνων αδένων. Η ουλή που προκύπτει στις περιπτώσεις αυτές είναι κατά κανόνα καλής ποιότητας χωρίς ρίκνωση.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΕΠΟΥΛΩΣΗ
1. ΤΟΠΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
α. ισχαιμία
β. μόλυνση
γ. Ξένα σώματα
δ. νεκροί ιστοί
ε. θλαστικά τραύματα
ζ. αιματώματα και νεκροί χώροι
η. ράμματα και n χειρουργική τεχνική
θ. ακτινοβολία
2. ΓΕΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
α. ολιγαιμικό shock
β. κακή θρέψη
γ. διαβήτης
δ. αρτηριοσκλήρυνσ
ε. καρκίνος και χημειοθεραπευτικά φάρμακα
ζ. κορτικοστεροειδή
η. φλεγμονές (απομακρυσμένες)
θ. ακραίες ηλικίες
ι. παχυσαρκία
ΥΠΕΡΕΠΟΫΛΩΣΗ (ΧΗΛΟΕΙΔΗ)
Ως υπερεπούλωση χαρακτηρίζεται η υπερβολική, ανεξέλεγκτη και άχρηστη άθροιση ουλώδους συνδετικού ιστού κατά την επούλωση, όπως είναι τα χηλοειδή, οι υπερτροφικές ουλές των τραυμάτων ή οι υπερτροφικές ουλές των εγκαυμάτων.
Η ανάπτυξη των χηλοειδών έχει σχέση με οικογενή και φυλετική προδιάθεση (επικρατών χαρακτήρας), με κύριο χαρακτηριστικό την επέκταση τους πέρα από τα όρια του τραύματος, καθώς και τη διήθηση των πέριξ ιστών. Επιπλέον, εμφανίζουν πολύ έντονη τάση για υποτροπή, ακόμη και μετά την αφαίρεση τους.
Αντίθετα, οι υπερτροφικές ουλές δεν δείχνουν καμία οικογενειακή ή άλλη προδιάθεση, περιορίζονται στα όρια του τραύματος, παρουσιάζουν τάση για αυτόματη υποχώρηση και το σημαντικότερο, παρουσιάζονται μετά την πλήρη επούλωση του τραύματος.
Δείτε ακόμα Όταν τα παιδιά δεν τρώνε σωστά το πληρώνουν ακριβά
Ιστολογικά, και οι δύο ανωμαλίες παρουσιάζουν αυξημένη παραγωγή κολλαγόνου, περισσότερο βέβαια στα χηλοειδή, και ελαττωματική ή μειωμένη διάσπαση του κολλαγόνου λόγω αναστολής της δράσης της κολλαγενάσης και της α2 μακροσφαιρίνης.
Στην αντιμετώπιση των χηλοειδών και σε μικρότερο βαθμό της υπερτροφικής ουλής έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορα φάρμακα που σκοπό έχουν να ελαττώσουν τη μετανάστευση των ινοβλαστών στο τραύμα, μειώνοντας έτσι την παραγωγή κολλαγόνου, και να αυξήσουν τη δράση της κολλαγενάσης με σύγχρονη μάλιστα ελάττωση της εναπόθεσης α-σφαιρίνης.
Αντιπροσωπευτικό φάρμακο της κατηγορίας αυτής είναι η τριαμκινολόνη, η οποία έχει δώσει ικανοποιητικά αποτελέσματα στον έλεγχο των χηλοειδών.
Δείτε ακόμα Εγκαύματα στα μάτια: πιο επιρρεπή τα παιδιά στην ηλικία του ενός έτους
Η κολχικίνη έχει αποδειχθεί επίσης ότι ελαττώνει την έκκριση κολλαγόνου από τους ινοβλάστες, αυξάνει τη δράση της κολλαγενάσης και επιταχύνει τη συστολή του τραύματος.
Τελευταία έχει μελετηθεί η ανασταλτική δράση της BARN (Βουτυροαμινοπροπριονιτρίλη) και της D-πενι-κιλλαμίνης που σε συνδυασμό με τη συστηματική χορήγηση BARN και την τοπική χειρουργική εξαίρεση έχουν δώσει πολύ καλά αποτελέσματα.
Η παλαιότερα χρησιμοποιούμενη θεραπευτική μέθοδος με τη χρήση ακτινοβολιών έχει απορριφθεί πλέον, λόγω του μικρού θεραπευτικού αποτελέσματος και του μεγάλου κινδύνου καρκινωματώδους εξαλλαγής που μπορεί να προκαλέσει.
Photo cover via: radyotodo.ph
Διαβάστε όλα τα άρθρα για την παιδική υγεία στο Daddy-Cool.gr
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση του άρθρου χωρίς την γραπτή άδεια από τον εκδότη.
